Tükenmiş Ebeveyn Misiniz?
Bugün çoğu kimse anne-babalığa, "iyi bir ebeveyn" olmak ve "çocuklarını mutlu etmek" için yapılması gerekenlere kafa yoruyor. Gördüğünüz gibi "çocuklarını mutlu etmek" için dedim, "mutlu bir baba ya da anne olmak" için demedim. Çünkü gerçekte, dünyayı ilgilendiren anne baba değil, çocukları.
Günümüzde anne-baba olmak önceki kuşakların ebeveynlik pratiğinden çok daha farklı. Çocukların gelişimi, sağlığı ve eğitimi için ekstra çaba gösterme baskısı beraberinde yeni bir kavramı da doğurdu: Ebeveynlerde tükenmişlik sendromu.
Klinik psikologlar Moira Mikolajczak ve Isabelle Roskam'ın hem kendi ebeveynlik deneyimlerini hem de mesleki birikimlerini buluşturarak yazdıkları İletişim Yayınları'nın "Psykhe" serisinden çıkan "Ebeveynlerde Tükenmişlik – Kaçınmanın ve Kurtulmanın Yolları"nda bu zorlu yolculuğa ışık tutuyorlar.
"Çiftlerde Tükenmişlik", "İkili İlişkilerde Duygusal Manipülasyon", "Ergenlik: Sıkıntılı Yıllar", "Zor Bir Ailede Büyümek" yayınevinin "Psykhe" serisinden çıkan diğer kitaplar arasında.
"Kavram 1960'larda ortaya çıktı"
Psikolojik anlamda "burn out" (İngilizce 'to burn out' {priz, elektrik akımı} köken olarak "yanmak, kül olmak" anlamına geliyor) tanımı ilk olarak 1960'lı yılların sonunda kullanıldı. Başlangıçta iş kaynaklı stresi tarif etse de 1980'li yıllardan itibaren bazı araştırmacıların spesifik olarak anne babayla ilgili bir tükenmişlik sendromu biçiminin varlığına işaret ettiğini söylüyor yazarlar.
21. yüzyıl ebeveynleri, daha önce hiç olmadığı kadar çocuklarına karşı sorumluluklarının ne denli büyük olduklarının farkındalar. Bu noktada kendi anneanne, dedelerinin asla kafa yormadıkları sorular ve çıkmazlar kafalarını meşgul ediyor. "İyi anne baba olabiliyorlar mı?, Çocukları mutlu mu?, Bunun için ellerinden glen her şeyi yapıyorlar mı?, Doğru kararları alıyorlar mı?, Doğru tepkileri veriyorlar mı?"
Ebeveynlikte tükenmişlik sendromu nedir?, tükenmişlik sendromuna neden ve nasıl yakalanılır?, ebeveynlerde tükenmişlik sendromundan kurtulmanın yolları gibi sorulara cevap arayan kitap, çocuklarıyla ilişkilerinde yorgun düşmüş, tekrar sağlıklı ve dengeli bir ebeveynliğe çıkan yolu arayan anne babalar için iyi bir kaynak.
Mikolajczak ve Roskam kitapta şöyle diyor:
"Çalışmalarımız, bizi ayrıca ebeveynin tükenmişlik sendromunun doğasını belirginleştirmeye de teşvik etti. Mesleki alanda olduğu gibi ebeveynlerde tükenmişlik sendromu da üç boyutlu bir sendrom biçimini alıyor: Bedensel ve duygusal yılgınlık, çocuklarla duygusal mesafenin açılması ve nihayet anne babalık ışıltısının ve yeterliliğinin kaybı.
"Tükenmişlik sendromuna karşı alınacak tedbirlerin en başında, çocuklarımıza kendimizi en iyi şekilde vermek istesek de tam olarak hakim olmadığımız, hatta belki seçmiş de olmadığımız bir çocuğa ve yaşamsal duruma karşı bunun her zaman mümkün olamayacağını kendi kendimize hatırlatmak gelir."
Ebeveynlerde Tükenmişlik – Kaçınmanın ve Kurtulmanın Yolları (İletişim Yayınları)
Moira Mikolajczak ve Isabelle Roskam
Çeviri: Can Belge
(AÖ)