Stüdyo Fotoğrafçısı Maryam Şahinyan'ın Arşivi "FlashBlack" Sergisinde

Pilevneli Sanat Galerisi, 27 Nisan – 26 Mayıs tarihleri arasında Tayfun Serttaş'ın "FLASHBLACK" adlı kişisel sergisine ev sahipliği yapıyor. 2011 yılında kamuya açılmasının ardından ilk kez bir galeri bünyesinde sergilenecek olan Maryam Şahinyan arşivi, Serttaş'ın görsel arşivlerle süregelen ilişkisinin mekânsal bağlamda kurgulandığı en kapsamlı sergi olma özelliği taşıyor.

Serttaş, erkek tekelindeki stüdyo fotoğrafçılığını 60 sene boyunca sürdüren Maryam Şahinyan arşivi aracılığıyla kimlik tartışmalarının yoğun yaşandığı günümüzde her sosyokültürel katmanın, bir önceki katmanı yok sayma eğilimini sorguluyor.

100 bini aşkın negatif film

Şahinyan'ın tamamı siyah-beyaz negatif ve cam negatiflerden meydana gelen fiziksel arşivi, İstanbul'un yakın dönem klasik fotoğraf stüdyolarından bugüne eksiksiz şekilde ulaşabilmiş en nadir örneklerdendir. 25 yıllık bir bekleyişin ertesinde arşivde yer alan 100 bini aşkın negatif film, sanatçı Tayfun Serttaş'ın oluşturduğu bir ekip tarafından iki yıllık bir sürede tasnif, temizlik, sayısallaştırma, sayısal restorasyon ve kategorizasyon aşamalarından geçerek korunmaya alınmıştır.

1942 Varlık Vergisi'nden 1974 Kıbrıs Savaşı'na farklı siyasal dönemleri içeren arşiv, kronolojiyle ters orantılı olarak İstanbul'da Rum, Yahudi ve Ermeni toplumları seyrelirken Anadolu'dan yeni göç edenlerin çoğalmasına; giyim kuşam, aksesuar ve saç modeli değişikliklerinden kent hayatındaki sınıfsal ve demografik yapıların dönüşümüne, şehre adaptasyon sürecinin kuşaklar arasında yol açtığı farklılaşmadan toplumsal cinsiyet normlarının fotoğrafa yansıyan prototiplerine ve elbette bir kadın fotoğrafçı olarak Şahinyan'ın estetik alışkanlıklarına kadar farklı ilgilere açıktır. 

"Arşiv nesneden ziyade, özneye dönük"

Sergilerini zaman zaman farklı disiplinlerden duayenlerin pratiklerine adamaktan kaçınmayan Serttaş'a göre günümüzde sanatçı 'önerme' ile mükelleftir. Serttaş'ın önermesinde arşiv nesneden ziyade, özneye dönüktür. Sanat yapıtına iliştirilerek/araçsallaşarak değil, sorunsalın ta kendisi olarak karşımıza çıkar. (PT)