"Sanata ve sanatçılara yönelik baskı ve yasaklar giderek artıyor"

Fotoğraf: AA

Haberin İngilizcesi için tıklayın

Sanat Özgürlüğü İzleme Platformu (SÖZ), Türkiye'de Sanatsal İfade Özgürlüğü Ocak-Haziran 2023 Raporunu yayınladı.

Altı aylık verilerde sanatsal ifade özgürlüğüne dair ihlaller şu başlıklar altında toplandı: 

• Sansür/Otosansür ve Cezalar
• Hedef Göstermeler/Hakaret ve Tehditler/Saldırılar
• Etkinlik İptalleri ve Yasakları
• Kitap Yasakları
• Ekonomik Baskılar
• Davalar, Hukuksal Engeller
• Telif Hakkı İhlalleri/Kazanımları
• Mekânsal Kısıtlamalar
• Sınır Dışı Kararları, Yurt Dışı Yasakları, Vize Engelleri

SÖZ raporda şu değerlendirmeyi yaptı:

"Türkiye'de sanatsal ifade özgürlüğünün seyrini izlediğimiz 2023'ün ilk altı ayında, sanata ve sanatçılara yönelik baskı, kısıtlama, hedef gösterme ve yasakların giderek arttığını; özellikle muhalif sanatçıların çeşitli şekillerde baskıyla karşı karşıya olduğunu gözlemledik. Takip ettiğimiz sanatsal ifade özgürlüğü ihlallerinin özellikle Kürt, azınlık/göçmen ve kadın sanatçılara yönelik olarak yükselişe geçmesi dikkat çekerken bu yükselişin 2023'ün ikinci yarısında da artarak devam edeceğini öngörüyoruz.

"Direkt sansür her ne kadar çok fazla uygulanmasa da hedef göstermeler, davalar, saldırılar ve cezalarla sanatçıların ve sanat yapımcılarının yıldırılmaya çalışıldığını; bu nedenle de otosansürün yaygınlaştığını söylemek mümkün. Özellikle hukukun, sanatçıları baskılamak için bir araç olarak kullanılması, 2023'ün ilk altı ayında en çok karşılaştığımız sanatsal ifade özgürlüğü ihlali oldu. Bunun dışında kitaplara yönelik yasaklama/toplatma kararlarının önceki yıllara göre arttığını ve Muzır Kurulu'nun yetişkin kitapları için de karar almaya başladığını belirtmek gerekiyor.

Olumlu gelişme: Saat sınırlandırması kalktı

"Olumsuz gelişmelerin yanı sıra sanatçıların mücadelesiyle belli kazanımların da elde edildiğini hatırlatmalıyız. 2023'ün ilk altı ayında, telif hakları konusunda olumlu gelişmeler yaşanırken turizm sezonunun açılmasıyla birlikte müzikte saat sınırının kalkmasını da sektör açısından pozitif bir adım olarak okuyoruz. Sanatçıların meslek birlikleri gibi örgütlü hareket edebilecekleri alanlarda kendi alanlarında haklarını ve taleplerini dile getirmelerinin belli olumlu sonuçlar doğurduğunu söylemek gerektiğine inanıyoruz."

(AÖ)