Metis Ajanda 2020: Kitapların Koruyucu Meleği, Yâ Kebikeç!

Aralık ayının son günlerine doğru "ajandacı"ları bir telaş alır, bu yıl nasıl bir şey alsam diye... Günlük mü olmalı yoksa, yedi günü bir arada görebileceğim haftalık bir ajanda mı? Kimi spiralli ister kolay kullanabilsin diye. Düz, deri kaplı bir cilt mi yoksa desenli mi? Avukatlar için ise ayrı bir konudur ajanda...

Kimisi ise alışkanlıklarını bırakmak istemez, geçen yılla aynı tasarımı alır.

Son yıllarda merakla beklenen, gelenekselleşen Metis Ajanda ise hem farklıyı hem de aynıyı bir arada sunabiliyor. 

İlki 2005'te yayınlanan ve her yıl farklı bir konuyu, farklı metinlerle merceğe alan Metis Ajanda'nın 2020 versiyonu "kitaplar" konusuyla, "Yâ Kebikeç!" başlığıyla yayınlandı.  

Kitapların koruyucu meleği okurdur

"Malum, elyazmalarının haşere saldırısına uğramasını önleme ümidiyle üzerlerine yazılan bir tılsımdır "Yâ Kebikeç!" Kökeni konusundaysa rivayet muhtelif: Süryani ya da Hint mitolojisindeki, böceklere hükmeden meleğin adından geldiği de söyleniyor; elyazmalarını korumak için mürekkebi kullanılan zehirli bitkinin adı olan kebikeç'in zaman içinde halk inancında koruyucu melek anlamını kazandığı da...

Ne de olsa ilk bakışta narin görünür kitap: Parşömen, deri, kâğıt gibi kolayca imha edilebilecek malzeme üzerine yazılmıştır, ya da enerji tekellerinin insafındaki sanal ortama yerleşmiştir. Sanki püf desen... Oysa tuhaf bir direngenliği olduğu çıkmıştır ortaya: Türlü çeşit yangınlarda yakılan, kıyılıp hamur yapılan, toplatılıp yok edildiği sanılan kitaplar usul usul günlerini bekleyen tohumlar gibi yine filizlerini vermiş, çağlar ya da ülkeler aşmış, okurlarına ne yapıp edip kavuşmuşlardır.

John Berger'ın dediği gibi "uzatılan bir el"dir kitaplar, insanların arzularını, umutlarını, korkularını, düşünce ve tasarılarını paylaşmak için birbirlerine uzattıkları el.

Kitapların koruyucu meleği de okurdan başkası değildir aslında; önyargılara, şartlanmalara, baskılara, reklam sağanağı altında körleşmeye direnen okurdan.

O halde, bol kitaplı harika bir yıl dileğiyle Yâ Kebikeç!"

21 kitaptan metinler

Emine Bora'nın hazırlayıp desenlerini çizdiği ajandaya, Müge Gürsoy Sökmen ve Özde Duygu Gürkan katkıda bulundu. Kapak tasarımı ise Semih Sökmen'e ait.

Çoğu ajandada olduğu gibi Metis Ajanda'da ayrıca önemli telefonlar, hastaneler, büyükelçilikler ve konsolosluklar, plaka numaraları, radyo istasyonları, saat farklılıkları bilgilerini bulmak da mümkün.

Metis Ajanda 2020'de yer alan metinler ise şöyle:

• Ne Kitapsız Ne Kedisiz / Bilge Karasu
• Okurken Ne Görürüz? / Peter Mendelsund
• Edebiyat Ne İşe Yarar? / Rita Felski
• Zihinde Bir Dalga / Ursula K. Le Guin
• Kâğıt Yolunda / Erik Orsenna
• Sınırları Aşarak Yaşamak / Benedict Anderson
• Bir Fotoğrafı Anlamak / John Berger
• Cahil Hoca / Jacques Rancière
• 189 Sayfa / Murathan Mungan
• Peynir ve Kurtlar / Carlo Ginzburg
• Ben Buradan Okuyorum / Tim Parks
• Roman Gibi / Daniel Pennac
• Gençlik Düşü / Ayhan Geçgin
• Yere Düşen Dualar / Sema Kaygusuz
• Sözlü ve Yazılı Kültür / Walter J. Ong
• Doğal Roman / Georgi Gospodinov
• Romanın Yükselişi / Ian Watt
• Radyo Benjamin / Walter Benjamin
• Hep Yazmak İsteyenlerin Hikâyeleri / Fatih Özgüven
• Biz Hayır Diyoruz / Eduardo Galeano
• Karanlık Dükkân: 124 Rüya / Georges Perec

(AÖ)