Maraş’ta hava kirliliği sınır değerlerin 10 kat üstünde

* Fotoğraflar: Greenpeace

Haberin İngilizcesi için tıklayın

Greenpeace’in Maraş’ta Afşin A ve Afşin B kömürlü termik santrallerinin tesis etki sahası içerisinde gerçekleştirdiği ölçüm sonuçları, santrallerin bölgeye nasıl zehir saçtığını net şekilde gözler önüne serdi. 

5 Ekim - 11 Kasım tarihleri arasında dört noktada gerçekleştirilen hava kalitesi ölçüm sonuçlarına göre, kömürlü termik santrallerin yarattığı hava kirliliği sebebiyle bölge insan sağlığı için nasıl yaşanmaz hale geldi.

Partikül madde 10 (PM10)PM10 değeri, Türkiye'de yasaca aşılamayacağı belirtilen limit değerin 8 katına; bölgedeki yüksek kanser vakalarının en önemli nedeni olan partikül madde 2,5 (PM2,5) Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) önerdiği değerlerin 10 katından daha yüksek değerlere; en tehlikeli gazlardan kükürt dioksit, Türkiye'de yasanın müsaade ettiği değerlerin yer yer 3 katına kadar çıktı.

TIKLAYIN - Termik santral kaynaklı hava kirliliği: Afşin-Elbistan 5. sırada

Hava değerleri ne söyledi?

İnsan kaynaklı hava kirliliğinin en büyük nedenlerinden olan PM10, PM2,5 ile SO2 (kükürtdioksit) ve NO2 (azotdioksit) yoğunluklarının ölçüldüğü çalışmanın sonuçları şöyle:

• Bölgede ölçülen en yüksek 24 saatlik PM10 değeri DSÖ önerdiği yıllık limit değeri olan 20 µg/m3’ın 16 katı, Avrupa Birliği’nin (AB) mevzuatında belirlenen yıllık ortalama limit değer olan 40 µg/m3‘ın ise 8 katı
• Bölgede ölçülen en yüksek 24 saatlik PM2,5 değerinin ise DSÖ’nün önerdiği yıllık limit değeri olan 10 µg/m3‘ın 10 katından, AB’nin mevzuatında belirlenen yıllık ortalama limit değer olan 25 µg/m3‘ın ise 4 katından yüksek
• Türkiye’de havada ölçülen en yüksek 24 saatlik PM10 limit değeri 50µg/m3 olması gerekirken, ölçüm noktalarından birinde bu değer 320’nin üzerinde
• Türkiye’nin limit değer uygulaması bulunmayan, DSÖ ve AB tarafından yıllık ortalama değer olarak sırasıyla 10 µg/m3 ve 25 µg/m3 sınırları belirlenen havadaki PM2,5 miktarı bir noktada 105’i aştı
• Ölçülen PM10 değerlerinin, her iki noktada da, ölçüm yapılan 30 günün tamamında; Türkiye, DSÖ ve AB’nin belirlediği günlük ve yıllık değerleri aştı
• Ölçülen PM2,5 değerlerinin de yine her iki noktada da, ölçüm yapılan 30 günün tamamında DSÖ ve AB yıllık limit değerlerinin üzerindeydi. 

Akgül: Kamuoyu yanıltıldı

Greenpeace Akdeniz İklim ve Enerji Proje Sorumlusu Onur Akgül, söz konusu ölçümlerin kömürlü termik santrallerin sağlıklı yaşam şartlarını ortadan kaldırdığını bir kez daha gözler önüne serdiğini vurguladı:

"Ölçüm sonuçlarına baktığımızda; PM10 değerinin, Türkiye’de yasaca aşılamayacağı belirtilen limit değerin 8 katına çıktığını; bölgedeki yüksek kanser vakalarının en önemli nedeni olan PM2,5’un DSÖ’nün önerdiği değerlerin 10 katından daha yüksek değerlere ulaştığını; en tehlikeli gazlardan kükürt dioksitin, Türkiye’de yasanın müsaade ettiği değerlerin yer yer 3 katına kadar çıktığını görüyoruz. 

“Afşin A santralinin işletmecisi Çelikler Holding’in 6 Kasım’da kamuoyuna, bu santral için ‘çevre limitlerine uygunlukta uluslararası standartlara sahip oluyor’ şeklinde yaptığı bilgilendirme ile bu ölçüm sonuçları yan yana konulduğunda, açıklamada kamuoyunun yanıltıldığı ortadadır. 

“İnsan eliyle felaket üretimi”

“Dünyada en yüksek kükürt dioksit emisyonuna sahip 5. kömürlü termik santral bölgesi olan Afşin&Elbistan bölgesine 6 yeni santral daha inşa edilmesi planlanıyor. Bölgede 1984 yılından bugüne kanser vakaları 8 kart artmış. 

“Hal böyleyken, bu santrallerin işletilmeye devam etmesi ve 6 yeni santral daha açılması bölge için insan eliyle üretilmiş bir felaket olacaktır. Bir an önce Kahramanmaraş’taki mevcut santraller plan dahilinde kapatılmalı ve yeni santral planları da iptal edilmelidir." 

Yalçın: Hastalıklar arttı 

Bölgede yaşayan “Hayatı ve Doğayı Koruma Platformu” gönüllüsü İbrahim Yalçın ise bölgede artan hastalıklara dikkat çekerek şunları dsöyledi:

“Erken ölümler, koah, astım, akciğer kanseri, kalp damar hastalıkları yayıldı gitti. Biz bölge insanları, santralin kirliliğini çıplak gözle görüyor; hayatımızı nasıl zehirlediğini yaşayarak anlıyoruz. Lakin yetkililer bu durumu anlamak istemiyor. 

“Durum bütün vehameti ile ortada iken, bölgeye 6 yeni santral daha yapmanın ne kadar sağlıksız bir ortam yaratacağı ortadadır Yetkililere sesleniyoruz; kanunları uygulayın, mevzuat dışında kalmış santralleri kapatın.”

Maraş’ta termik santral

Temiz Hava Hakkı Platformu’nun Kara Raporuna göre, 2017 yılında hava kirliliğine bağlı ölümlerin il bazındaki ölümlere oranı en fazla olan üç ilden biri Kahramanmaraş.

Greenpeace’in çalışmasına göre, Afşin-Elbistan’daki termik santrallar, bugüne kadar havaya saldıkları kirleticilerle 17 bin insanın erken ölümüne neden oldu.

TIKLAYIN - Kömür artık "sigortalanamaz" hale geldi

2020’nin başında Afşin A Termik Santrali, baca filtresi takmadığı gerekçesiyle bir süreliğine kapatıldı. Ancak 6 ay sonra çevre yatırımları yapıldığı iddiasıyla kükürt arıtıcı filtresi bulunmayan santral açıldı. 

2004’te açılan ve Elektrik Üretim AŞ (EÜAŞ) tarafından işletilen Afşin B Termik Santralinde ise baca gazı filtrasyon sistemi var ama kullanılan düşük kalite linyit yüzünden sürekli devre dışı kalıyor. Filtreler sadece külleri tutuyor ve zehirli gazlar bacadan dışarı atılıyor. Santralın ÇED raporu, Afşin A Termik Santralı’na kükürt arıtıcı filtre takılması şartı ile alınsa da EÜAŞ bu yatırımı gerçekleştirmedi.

Bölgede planlama aşamasında olan altı yeni termik santral var. Bunlardan 3 tanesi günümüzde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı gözetimindeki onay süreçlerinden geçmeye çalışıyor ve büyük tartışmalara neden oluyor. Diğer 3 tanesinde (Afşin D, Afşin E ve Afşin G) ise henüz bir gelişme yok. (TP)

* Raporun tamamını okumak için tıklayın.