Kutsal Direniş Oscardan Dışlandı
Kutsal Direniş'i "2002'nin en iyi yabancı film Oscar adaylarının" belirleneceği oylamaya dahil etmeyen Akademi, buna gerekçe olarak, "Sadece Birleşmiş Milletler'in (BM) tanıdığı ülkelerden gelen filmlerin başvurularının değerlendirilebileceğini" gösterdi.
"Başvuru yapmadı", "başvuru yaptık" tartışması
Akademi, daha önce "Kutsal Direniş"in başvuru yapmadığını öne sürmüştü. Filmin yönetmeni Elia Suleiman'ın "başvuru yaptık" şeklindeki açıklamasından sonra, Akademi, filmin "BM Filistin'i bir devlet olarak kabul etmediği için" oylamadan çıkarıldığını belirti.
Rıza: Film toplumsal kabul gördü
Belgesel Sinemacılar Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Rıza, filmin iki konuyu gündeme getirdiğini söyledi:
* Bunlardan bir tanesi gerçekten bir Filistin ulusunun ya da Filistin devletinin varlığı meselesi. Bunun hukuki bir varlık olup olmaması bir yana en azından meşru bir varlık olarak hala kabul edilmiyor olması yeniden çok ciddi konuları tartışma gündemine getiriyor.
* Ayrıca, bugüne kadar şiddet ve baskı olarak bildiğimiz, ama toplumsal hukuk açısından ortaya çıkmamış birçok şeyi bu film ortaya çıkardı. Filistin'in nasıl hukuki anlamda İsrail'in hegemonyası altında olduğunu, kendisini ancak İsrail kavramıyla ifade etmesine izin verildiğini bu film ortaya koydu.
Sanat "devlet"e bağlı mıdır?
Rıza, filmin "sanatın devlet kavramına bağlılığı tartışmasını" da gündeme getirdiğini belirtti; "Dünyanın herhangi bir sorununu herhangi bir yerini anlatan bir sanat eseri, nerede üretilmiş olursa olsun, bir devlete bağlılık ölçüsüyle sınırlandırılabilir mi?" diye sordu.
"Bu filmi üreten yönetmen hangi devlete bağlı olursa olsun, nerede yaşıyor olursa olsun, ürettiği eserin telif hakkı, herhangi bir devletin meşruluğuna, varlığına ya da bir ulusun kabul edilip edilmemesine bağlı olamaz" diyen Rıza, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Bu, sanatın bağımsızlığı kavramıyla çatışan bir durum. Üstelik bu film, Cannes başta olmak üzere birçok ödül aldı, Türkiye'de de gösterildi. Herkesin beğenmese de sanatsal anlamda onayladığı, meşruluğu toplumsal anlamda onaylanmış bir film. Bu anlamda, dile getirdiği sorunların ötesinde bence dünya kamuoyunun gündemine ciddi bir şekilde taşındı."
"Politik bir film olmasaydı sorun olmazdı"
Enis Rıza filmin politik olmasının da kararı etkilediği düşüncesinde:
* Kutsal Direniş, politik içeriği sahip bir sanat eseri. Bir aşk hikayesi anlatıyor olsaydı, apolitik bir film olsaydı yine aynı tepkiyi görür müydü? Sorun biraz da, Oscar ödüllerinin nasıl bir iktidarla yönetildiğine ve nasıl bir meşruluğu olduğuna bağlı. Biraz da bunların tartışılması gerekiyor.
* Karar, siyasi bir karar. BM'nin Filistin'i kabul etmemesi gibi bir kavram, sanat seçiciliğinde olmaması gereken bir durum. Bu siyasi kararın arkasında hangi lobiler, hangi insanlar var; bunu zamanla öğreneceğiz. Ama bence bu çok önemli değil. Önemli olan, bu durumun kendisini uluslar arası düzeyde platforma taşımak ve tartışmak.
İsrail-Filistin savaşında yaşam
Bir ay öncesine kadar Türkiye sinemalarında da gösterilen, Cannes Film Festivali'nde uluslararası eleştirmenler ödülünü alan Kutsal Direniş, Filistinli yönetmen Elia Süleyman'ın ikinci filmi. Senaryosunu yazdığı yönetmenliğini yaptığı filmin başrolünde de yine kendisi oynuyor. Kutsal Direniş, İsrail-Filistin savaşına farklı bir bakış açısıyla yaklaşan, savaş sırasında günlük yaşama ve bir aşka odaklanan, fantastik ağırlıklı ve biraz da şiirsel bir film. (BB/NK)