Kadın Thesaurusunun Yolu Avrupadan Geçiyor

Kadın Eserleri Kütüphanesi'nin (KEK) düzenlediği "Cinsiyetten Arındırılmış Türkçe, Kadın Konulu Kavramlar Dizini -Thesaurus" tartışma toplantısı hafta sonu (10 Haziran) yapıldı. Toplantıya Hollanda Kadın Kütüphanesi'nden (IIAV) Tilly Vriend konuşmacı olarak katıldı.

Toplantıda, Türkçe "Kadın Thesaurus"u için öncelikle "Avrupa Kadın Thesaurus"unun tercüme edilmesi kararlaştırıldı. Bu çevirinin "Türkçe Kadın Thesaurus"unun hazırlanmasını kolaylaştıracağı üzerinde duruldu.

Vriend, Avrupa Kadın Thesaurus'u ve Hollanda Kadın Thesaurus'u hakkında bilgi verdiği toplantıda, genel kavramların ataerkillikle birlikte "eril" dönüşüm geçirdiğini söyleyerek, "Avrupa Kadın Thesaurus'u hazırlanırken, tüm kavramların 'dişi' olduğu kabulünden yola çıktık" dedi.

Vriend: Kadın Thesaurus dizininde erkekler azınlıktır

Vriend "Avrupa Kadın Thesaurus"una yeni bir kavramın girmesinin uzun süren tartışmalar sonucu gerçekleştiğini söylüyor.

"Bir kavramın Thesaurus'a girmesi önce kullanımıyla ilgili oluyor. İlk kez kullanılan bir kavram 'kariyer bank' bölümünde değerlendiriliyor. Eğer bu kavram sıkça kullanılmaya başlanmışsa sonra nerede, nasıl kullanılacağı tartışılıyor. Maddeleşmesi, indekslenmesi sonra oluyor. Kavramla ilgili iyi bir ilişkilendirme olması gerekiyor. Aksi halde 'tek' kalır ki biz bu tür kavramlara 'öksüz, yetim; ailesiz kavramlar' diyoruz."

Erkekler:(-k)

Vriend, erkek kavramlarının (- Woman, Türkçeleşmiş haliyle -Kadın) olarak indekslendiğine dikkat çekerken, "Kadın Thesaurus'unda aslolan kadındır. Bu kavramlar dizininde azınlıkta olan erkektir" diyor.

Vriend, hazırladıkları "Kadın Thesaurus"unun ana ilkelerini şöyle anlatıyor:

* Yargı ya da önyargı hiç kullanılmamalıdır.

* Doğallığın içindeki dili kullanmak, yapaylıktan kaçınmak gerekir,

* Cinsiyetçiliğe karşı gelmek adına dili zedelemekten kaçınılmalı. Bir denge sağlanacak ama, kesinlikle cinsiyetçilikte uzlaşma yok.

* Her ülke kendi kültür ve diline göre "Kadın Thesaurus"unu özelleştirebilir.

IIAV'da 85 bin kadın kitabı var

Hollanda Kadın Kütüphanesi (IIAV) 70 yıllık bir kütüphane olduğunu söyleyen Vriend, kütüphanelerinde 85 bin kitap olduğunu, 500 süreli yayın aboneliği 268'inin yabancı dergilere ait olduğunu söyledi.

Kütüphanede, halen ulusal ve uluslararası (Türkiye de var) olmak üzere, 23 bin makale, 570 metre uzunluğunda kadın konulu koleksiyon, 75 metre uzunluğunda kadın dosyaları ve bin metre uzunluğunda tek tek kadın örgütleri arşivlerinin bulunduğunu açıkladı.

35 kişinin çalıştığı kütüphanede, 8 görevlinin indeksleme yaptığını söyleyen Vriend, ayrıca 18 bin dia, afiş, CD ve kadın kuruluşları adres bilgilerinin olduğunu da ekledi.

Thesaurus'ta kavram güncellenmesi önemli

Vriend, bu bilgilere dünyanın her yerinden ulaşılabileceğini belirterek, kütüphanenin bünyesindeki "Kadın Thesaurus"unun thesaurus hakkında bilgi sahibi olmayan herkesin kullanabilecek şekilde indekslendiğini söylüyor.

"Kadın Thesaurus'unun bir önemli özelliği de sürekli güncellenmesi. Vriend, bunun için "maintenance team" yani güncelleme, bilgi ekleme ve çıkarma ekiplerinin olduğunu, "Kadın Thesaurus"una girecek kavramların bu ekip tarafından önce tartışmaya açıldığını belirtti.

KEK'teki toplantıya aralarında Aslı Davaz, Dilek Hattatoğlu, Dilşah Deniz, Emel Hakgüder, Eser Öztunalı, Filiz Bingölce, Firdevs Hoşer, Gönül Küfteoğlu, Hatice Yılmazçelik, Hülya Hayatseven, İmren Sipahi , Narınç Ataman, Nevval Sevindi, Nuran Bayer, Şeyda Talu, Tülin Tankut, Ayşe Sezener ve Yıldız Cıbıroğlu'nun da olduğu çok sayıda akademisyen, kadın aktivist ve kadın derneği temsilcileri katıldı. (AD/TK)