Fotoğraf: Ali Ballı / AA
Haberin İngilizcesi için tıklayın
“İki seneden uzun süren işsizliğim Şubat’ta son buldu. Mecidiyeköy’deki bir turizm acentesinde işe başladım ama bir buçuk ay çalıştıktan koronavirüs salgını ortaya çıktı. Akabinde de işler durunca patron işten çıkarttı. Devletin istediği gün sayısını kadar çalışamadığım için işsizlik maaşı ve kısa çalışma ödeneği alamıyorum.”
Bülent Demirer 31 yaşında bir turizm işçisi. 23 yaşında Turizm ve Otel İşletmeciliği bölümünden mezun olduktan sonra birçok kurumda rehberlik ve danışmanlık yaptı, otellerde çalıştı. Uzun süren işsizlikleri oldu.
Konuşmamızın başında yukarıdaki ifadeleri kullanan Bülent Demirer “Hiçbir işsizliğimde şimdiki kadar ümitsiz değildim” diyor. Diyor çünkü koronavirüs nedeniyle iki sene sonra bulduğu işinden bir buçuk ayda (27 Mart) ayrılmak zorunda bırakıldı.
Şimdi ise koronavirüs belirsizliğinde onun gibi olan 3 milyon insan gibi uzun bir süre iş bulamayacağını düşünüyor:
"Ne işsizlik maaşından faydalanabiliyorum ne de kısa çalışma ödeneğinden"
"Uzun süreden beri işsizdim. Arada otobüse çıktığım ya da tura gittiğim oldu ama sürekli işler değildi, günü kurtarıyordu. Zor uğraşlar sonunda Mecidiyeköy'deki bir seyahat acentesinde iş buldum. Evim Kartal'daydı ama önümde başka bir seçenek yoktu ve işe başladım.
"İyi ki başlamışım dediğim günlerde koronavirüs salgını ortaya çıktı. Bahar ayları da turizmciler için yoğun geçen bir mevsim. Yaz planlaması genellikle bu mevsimde yapılıyor, biz ayrıca günlük turlar da yapıyorduk. Birden işler durdu. Günü birlik turlar için yabancı turist gelmez oldu. Ardından yaz için rezervasyon almamaya başladık. Rezervasyon yapanlar da planlarını iptal etti.
"Patronum da böyle olunca dükkanı bir süreliğine kapatmak durumunda kaldı. Henüz işe gireli iki ay olmamıştı ki işten çıkartıldım. Benimle birlikte bir kişi daha işten çıkartıldı. O da yeni başlamıştı. Diğer altı personel ise ya evden çalışmaya geçti ya da izin kullandırtıldı.
"İşe yeni başladığım için ne işsizlik maaşından faydalanabiliyorum ne de kısa çalışma ödeneği alabiliyorum. Ben yine ailemin yanında yaşadığım için şanslıyım. Ev geçindirmek zorunda değilim ama ev geçindirmek zorunda olanlar, çocuğu olanlar var, sezonluk çalışan işçiler var. Bu krizi nasıl atlatırız bilmiyorum. Sanırım bu sefer çok daha uzun bir süre iş bulamayabilirim.”
Işık: Kayıtlı 1 milyon işsiz var
Dev-Turizm-İş Ankara Şubesi Başkanı Aziz Işık Turizm iş kolunu kapsayan 18 nolu iş kolunda Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'nın verilerine göre 990 bin işsiz olduğunu söylüyor.
Kayıt dışı çalışanların da bu rakama eklenmesiyle 3 milyondan fazla işsizin bulunduğunu söyleyen Işık, koronavirüs nedeniyle 700 binden fazla kişinin iş yerini kapattığı bilgisini veriyor:
"Tam da sezonun açılacağı bir dönemdeyiz. Sadece turistik bölgelerde çalışan 500 binden fazla insan vardı. Ama her yer kapalı. Restorantlar, kafeler, barlar, eğlence salonları... Hepsi bizim iş kolumuzda. Şu an sadece yemekhane işçileri çalışıyor. Onların sayısı da yaklaşık 100 bin.
"İş yerlerini kapatanlar kısa çalışma ödeneğine gittiler ama bu sadece kayıtlı olan işçilerin kullanabileceği bir hak. Ya 2 milyondan fazla çalışan kayıtsız işçi? Ya sezonluk işçiler, ya da ücretsiz izne çıkartılanlar. 1170 lira sefalet ücretinden başka bir şey değil. Şimdi bizi açlığa mahkum ettiler.
"2020'nin boş geçeceğini biliyoruz"
"Arkadaşlarımızın birçoğu ne kısa çalışma ödeneğinden ne de işsizlik maaşından faydalanabiliyorlar. Kısa çalışma ödeneğine başvuru için işçi adına son 3 yılda en az 450 gün prim yatmış olması, kısa çalışmanın başlangıcından geriye doğru 60 gün kesintisiz çalışmanın bulunması gerekiyor. İşsizlik maaşı için ise son 3 yılda en az 600 gün prim yatmış olması, kısa çalışmanın başlangıcından geriye doğru 120 gün kesintisiz çalışmanın bulunması gerekiyor.
"Sezonluk işçiler ya da işe yeni başlayanlar bu haklardan faydalanamıyorlar. Biz bu durumda nasıl geçinicez? Bizim istediğimiz şey bizden kesilen paranın tekrar bize verilmesi.
"2020'nin boş geçeceğini biliyoruz, kabullendik. Temmuz ve Ağuston'dan bahsediyorlar ama o zaman da turist gelmeyecek. Ben 2021'in de çok parlak olduğunu düşünmüyorum. Şu an önümüzü göremiyoruz. Çalışırken açlıkla terbiye ediliyorduk şimdi ise ölümle."(HA)