Hejmara 46an a kovara “Kürt Tarihi” çap bûye
Ji bo nûçeya tirkî bitikîne
Hejmara 46an a Kovara “Kürt Tarihi” çap bûye. Kovarê di vê hejmarê de dosyayek li ser “Seyahatnamelerde Kürdistan” amade kiriye.
Ji bo vê hejmarê nivîsa edîtorî û agahîyên naverokê wiha ne:
“Di zanîn û têgihîştina pêkhateya civakî, çand û dîroka Kurdistanê de keda seyahetan li ber çav e. Ji Îbn Battuta heta Evliya, rêwiyên ku di Kurdistanê re derbas dibin, di derbarê Kurd û Kurdistanê de agahiyên girîng û çavdêriyên giranbiha radigihînin.
Di vê hejmara Kürt Tarihi de, di dawîyê de me karî tiştekî ku me ji mêj ve dixwest bikin kir. Û me dosyayek li ser geryanên rêwiyên ku di Kurdistanê re derbas bûne amade kir.
Di gotara destpêkê ya dosyayê de Ercan Çaglayan di berhemên gerokên rojavayî de li Zazayan dinêre. Çaglayan li ser gelek çavkaniyên pêwendîdar dinirxîne û hişyariyê dide: Gelek ji van lêkolînan ji aliyê rojhilatnasan ve hatine kirin; Ji ber vê yekê, kêrhatî ye ku mirov wan bi hişyariyeka taybet bixwîne.
Ji aliyê din ve berhema Serhad Hozan jî behsa gera konsolosê Brîtanyayê li Erziromê James Brant a bi navê Kurdistan di Havîna 1838an de ye. Hozan balê dikişîne ser wê yekê ku lêkolîna ku di derbarê Kurd û Kurdistanê de gelek agahiyên giranbuha radigihînin, balê dikişîne ser nebûna yekitiya netewî û siyasî di nav Kurdan de.
Vahap Coşkun ê ku bi nirxandinên xwe yên van demên dawîn di medyayên cuda de gelek pirtûk di warê kurdolojiyê de dane nasîn, li ser pirtûka navdar a William Hupert Hay ya bi navê Du sal in li Kurdistanê jî gotarek nivîsand, dilsozê hûrguliyên vê berhema bedew..
Her wiha di dosyayê de gotarek li ser çawaniya ‘xuyabûna’ jinên Kurd di seyahetnameyên sedsala 19an de heye. Îbrahîm Tarduş “19. Gotara “Jina kurd bi çavê gerokên brîtanî yên sedsala 19-an” hem li ser jinên kurd di van xebatan de û hem jî di derbarê van lêkolînan de nirxandinên girîng hene.
Şermin Özel jî li ser Rojnivîska Sersalê ya naskirî nivîsî. Di gera naskirî ya Noel de ji bo lêkolîna fikra dewleta Kurdî hûrguliyên girîng ên derbarê Kurdistanê û siyaseta Kurd a wê demê de hene. Di dosyayê de nivîseke bi kurdî jî heye.
Berhema Mehmet Emîn Purçak a bi navê “Di Seyahatnameya Horatio Southgate de Kurd û Kurdistan” li ser berhema keşîş û gerokê Amerîkî Horatio Southgate ku ji du cild pêk tê ye, ku bi Îngîlîzî hatiye çapkirin.
Dosya bi lêkolîna Şeyhmus Bîngul a li ser notên rêwîtiya ku ji aliyê Keldaniyê Mûsilê yê bi navê Hormuzd Rassam ê ku di sala 1897’an de hemwelatiya Îngilîstanê stendiye, hatiye nivîsandin. Têbînîyên wî nîşan didin ku cudahiyên girîng di navbera tiştên ku Rassam, ku li beşeke girîng ya Kurdistanê geriyaye, li ser kurdan bihîstiye û tiştên ku wî dîtiye û şahidî kiriye hene.
Havîna par du kesayetên Kurd ên girîng Nadir Nadirov û Kinyaz Îbrahîm Mîrzoyev xatirê xwe ji vê dinê û ji me xwestin. Ahmet Özer bi gotareke xweş xatirê xwe ji Nadirov û Mîrzoyêvê ku ew bi xwe nas dike, dixwaze.”(AY)