Hak örgütlerinden “açlık grevi” raporu
Hak örgütleri temsilcilerinden oluşan Açlık Grevlerini İzleme Heyeti, Marmara Bölgesi hapishanelerine dair raporunu açıkladı.
27 Kasım 2020’de Türkiye’deki hapishanelerde bulunan siyasi mahpuslar tecride karşı süresiz ve dönüşümlü açlık grevine başladıklarını duyurmuştu. 5’er günlük süreyle dönüşümlü olarak yapılan açlık grevi 197. Gününde.
Başlıca talepleri, İmralı Ada Hapishanesinde bulunan PKK Lideri Abdullah Öcalan’a uygulanılan tecride son verilmesi, Öcalan’ın ailesi ve avukatları ile düzenli görüşmeler yapabilmesinin sağlanması. Ayrıca, pandemi bahane edilerek hapishanelerde daha da ağırlaştırılan tecrit uygulamalarına son verilmesini istiyorlar.
Açlık Grevlerini İzleme Heyeti şu örgütlerden oluşuyor: Özgürlük İçin Hukukçular Derneği (ÖHD) İstanbul Şubesi, İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şubesi, Çağdaş Hukukçular Derneği (ÇHD) İstanbul Şubesi, Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV), Marmara Tutuklu ve Hükümlü Aileleri İle Dayanışma Derneği (MA-TUHAYDER) ve Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası (SES) İstanbul Şubesi.
Heyetteki örgütlerden temsilciler, 1-9 Haziran arasında şu hapishaneleri ziyaret etti: Edirne F Tipi, Tekirdağ 1 Nolu F Tipi, Tekirdağ 2 Nolu F Tipi, Silivri 5 Nolu L Tipi, Silivri 1 Nolu Kapalı, Bakırköy Kadın, Maltepe 1 Nolu L Tipi, Gebze Kadın, Kandıra 1 Nolu F Tipi, Kandıra 2 Nolu F Tipi ve Bolu F Tipi.
“Çözüm için derhal harekete geçmeye çağırıyoruz”
Bugün açıklanan raporda, kamuoyu ve yetkililere seslendiler:
“2016 yılında gerçekleştirilen darbe girişimi ile birlikte yasal kılıfı Olağanüstü Hal Kanun Hükmünde Kararnameleri ile kurulmaya çalışılan tecrit uygulamalarının başında mahpusların telefon hakkının, sohbet hakkının, görüş hakkının azaltılması ve engellenmesi geldi.
“2020 yılı itibari ile tüm dünyayı etkisi altına alan COVID-19 pandemisi yine en çok hapishanelerde, mahpusların zaten sınırlı olan hak ve özgürlüklerinin kısıtlanması olarak karşılık buldu. Ne var ki, İmralı Ada Hapishanesi’nde OHAL öncesi ve sonrası uygulamaları ile her zaman yasal düzenlemelerde öngörülenin çok daha ötesinde bir tecrit uygulanıyor.
“Bu sebeple başta açlık grevinde olanların yaşam hakkının korunması ve açlık grevinin sonlandırılması için makul ve yasal mevzuata uygun taleplerinin kabulü ile tecridin kaldırılmasına, hapishanelerde yaşanan hak ihlallerinin son bulması için başta Adalet Bakanlığı olmak üzere tüm ulusal ve uluslararası kamuoyu ve kurumları bu konuda duyarlı olmaya ve çözüm için derhal harekete geçmeye çağırıyoruz.”
Hapishanelerdeki durum
Açlık Grevi İzleme Heyeti’ndeki 15 avukat, 12 hapishanede mahpuslarla görüştü ve şu tespitlerde bulundular:
* 12 Hapishanede yaklaşık 612 mahpus süresiz dönüşümlü açlık grevine girdi.
* Eyleme katılan mahpus sayısı hapishaneden hapishaneye değişiklik gösterse de mahpuslar ortalama 2’şer - 3’er kişilik gruplar ile 5’er günlük açlık grevi yaptı.
* Açlık grevine giren mahpusların yaklaşık yüzde 90’ının daha önce en az 89 günlük açlık grevine girmişti. Yaklaşık 100 mahpus da daha önce 100-170 gün arası açlık grevi yapmıştı. Şu an açlık grevi yapan mahpuslar daha önce de birden fazla kez kısa süreli dönüşümlü açlık grevine girmişti.
* Hapishanelerde genel olarak pandemi nedeniyle birçok hakkın kısıtlandığı, bununla birlikte idarelerin ve infaz koruma memurlarının açlık grevine ilişkin olağanın dışında, özel olarak olumsuz bir tutumunun olmadığı;
* Ziyaret edilen bütün hapishanelerde açlık grevine giren mahpuslar hakkında her dönüşüm için ayrı ayrı disiplin soruşturması başlatıldığı, şu an için en çok “bazı etkinliklere katılmaktan alıkoyma” cezası verildiği, bununla birlikte tekrar eden durumlarda cezaların “ücret karşılığı çalışılan işten yoksun bırakma”, “haberleşme veya iletişim araçlarından yoksun bırakma veya kısıtlama”, “ziyaretçi kabulünden yoksun bırakma” ve “hücreye koyma” şeklinde kademe kademe ağırlaştırılarak verilebileceği;
* Mahpuslar tarafından başta Adalet Bakanlığı, Avrupa Konseyi, CPT ve İHD olmak üzere birçok kurum ve kuruluşa talepleri içeren mektuplar yazıldığı, Edirne F Tipi Hapishanesinde mahpuslar tarafından İHD ve CİSST’e yazılan mektuplara el konulduğu, Kandıra 1 Nolu F Tipi Hapishanesinde mahpuslar tarafından uluslararası kurumlara yazılan mektupların engellenmeye çalışıldığı, Düzce T Tipi Hapishanesinde Adalet Bakanlığı’na yazılan mektuplar nedeniyle mahpuslar hakkında disiplin soruşturması başlatılarak hücre cezası verildiği ancak itirazlar üzerinde cezaların kaldırıldığı, Bolu F Tipi Hapishanesinde ise bazı mahpusların ilgili kurumlara yazdığı mektuplara idare tarafından el konulduğu aktarıldı. (AS)