Gezi davası yarın yeniden başlıyor
Fotoğraf: Barbaros Derya Sezen / flickr
Haberin İngilizcesi için tıklayın
Gezi davası İstinaf’ın beraat kararını bozmasının ardından yarın yeniden görülmeye başlanacak. 1297 gündür tutuklu Osman Kavala dahil 16 kişinin ‘hükümeti ortadan kaldırmaya teşebbüs’ iddiasıyla tekrar yargılanacağı duruşma Çağlayan’daki 30. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülecek.
Saat 10.00’da başlayacak duruşma öncesinde Taksim Dayanışması da “Gezi umuttur, umut yargılanamaz!” sloganıyla adliye önünde bir basın açıklaması gerçekleştirecek.
Duruşma öncesinde dava sürecini derledik:
Kimler yargılanıyor?
İlk duruşmada beraat eden Osman Kavala, Mücella Yapıcı, Can Atalay, Tayfun Kahraman, Ali Hakan Altınay, Yiğit Aksakoğlu, Yiğit Ali Ekmekçi, Çiğdem Mater Utku ve Mine Özerden ile dosyaları ayrılan fakat daha sonra tekrar birleştirilen yurtdışındaki Can Dündar, Mehmet Ali Alabora, Ayşe Pınar Alabora, Gökçe Tüylüoğlu, Handan Meltem Arıkan, Hanzade Hikmet Germiyanoğlu ve İnanç Ekmekçi.
Osman Kavala dava kapsamında beraat etmesine rağmen 1297 gündür Silivri Cezaevinde tutuklu. Yiğit Aksakoğlu da bu süreçte 220 gün cezaevinde tutuldu.
Mağdur kim?
Hak savunucularının beraat ettiği yargılamadaki iddianamede davacı mağdurlar sıfatıyla 2011'de kurulan 61'inci dönem hükümet kabinesi.
Listede dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, yardımcıları Bülent Arınç, Ali Babacan, Beşir Atalay, Bekir Bozdağ, Emrullah İşler ile dönemin bakanları Binali Yıldırım, Fatma Şahin, Egemen Bağış, Nihat Ergün, Faruk Çelik, Erdoğan Bayraktar, Ahmet Davutoğlu, Taner Yıldız, Suat Kılıç, Mehdi Eker, Hayati Yazıcı, Muammer Güler, Cevdet Yılmaz, Ömer Çelik, Mehmet Şimşek, Nabi Avcı, İsmet Yılmaz, Veysel Eroğlu, Mehmet Müezzinoğlu, Zafer Çağlayan ve Sadullah Ergin var.
Ahmet Davutoğlu Gelecek Partisi’ni kurduktan şahsına yönelik işlenen ve kamusal nitelik taşımayan, başta hakaret olmak üzere ceza davası dosyalarından feragat ettiğini duyurdu.
DEVA Partisi Genel Başkanı Ali Babacan da, "Gezi davasında ben şikâyetçi değilim, müdahil de değilim. Savcı o gün hükümetin mağdur olduğu düşüncesiyle hükümet üyelerini tek tek yazmış. Hukukçu arkadaşlarla oturup konuştuk. Çekilme de söz konusu olmuyormuş" dedi.
Hangi suçlamalar yöneltiliyor?
Hazırlanan 657 sayfalık ilk iddianamede Gezi ‘bir darbe kalkışması’ olarak tanımlıyor. Sanıklar temelde ‘protestoları örgütlemek ve finanse etmekle’ suçlanıyor.
Bunun yanında ‘Hükümeti ortadan kaldırmaya teşebbüs’, ‘Mala zarar verme, ‘İbadethanelere ve mezarlıklara zarar verme’, ‘Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Aletler Hakkında Kanun'a muhalefet’ ‘Nitelikli yağma’, ‘Nitelikli yaralama’ ve ‘Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu'na muhalefet’ suçlamaları yöneltiliyor.
İstinaf mahkemesi ayrıca bozduğu beraat kararında sanıklar hakkında 2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’na muhalefet ettikleri iddiasıyla suç duyurusunda bulunulmasına karar verdi.
İddianamede 16 sanığın ayrı ayrı 606 yıldan 2 bin 970 yıla kadar ceza almaları isteniyor.
Bugüne nasıl gelindi?
Temmuz 2013'te Gezi Direnişi nedeniyle Mimarlar Odası’ndan Mücella Yapıcı ve İstanbul Tabip Odası’ndan Ali Çerkezoğlu’nun da aralarında bulunduğu 26 kişi gözaltına alındı. Sorgularının ardından serbest bırakılan hak savunucularına Mart 2014'te ‘örgüt kurmak ve yönetmek’ten dava açıldı. İstanbul 33. Asliye Ceza Mahkemesi 29 Nisan 2015'te tüm sanıkların beraatine karar verdi.
Daha sonra savcı Muammer Akkaş’ın şu an yargılanan isimler hakkında bir soruşturma yürüttüğü ortaya çıktı. Akkaş hak savunucularının telefonlarının dinlenmesi talimatını veren kişiydi. Fakat Akkaş 17-25 Aralık soruşturmasında görevden alındı ve yurt dışına kaçtı.
Akkaş'ın ardından dosyayı İstanbul Cumhuriyet Savcısı Yakup Ali Kahveci devraldı. Akkaş’ın topladığı delillerin de yer aldığı soruşturma 2019’da tamamlandı.
İlk duruşma 24 Haziran’da görüldü. Tutuklu yargılanan Yiğit Aksakoğlu iki gün süren bu duruşma sonrasında tahliye edildi.
İkinci duruşmadan birkaç gün sonra HSK davaya bakan heyeti değiştirdi. Heyetin başkanlığına Galip Mehmet Perk, üyeliğine ise Talip Ergen’i getirdi. HSK, hem Kavala hem de Aksakoğlu için “tutukluluğun devamı” yönünde oy kullanan kıdemli üye Ahmet Tarık Çiftçioğlu’nun yerini ise değiştirmezken karara muhalefet şerhi koyan üye başka bir mahkemede görevlendirildi.
10 Aralık 2019'da Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Osman Kavala'nın bireysel başvurusuyla ilgili ihlal kararı açıkladı ve Kavala’nın ‘derhal serbest bırakılmasına’ hükmetti.
18 Şubat 2020’de görülen son duruşmada ise yurtdışında olan sanıklar hariç herkes beraat etti. Osman Kavala beraata ve AİHM’nin verdiği karara rağmen serbest bırakılmadan farklı bir suçlamayla tekrar tutuklandı.
Neden tekrar yargılanıyorlar?
Beraat kararının ardından yaptığı grup toplantısında Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan Gezi davasının hakimlerini hedef aldı. Erdoğan Osman Kavala’yı kastederek "Gezi'yi karıştıran malum kişi içerideydi, bir manevrayla beraat ettirmeye çalıştılar" dedi.
Erdoğan’ın açıklamasının hemen ardından Hakimler ve Savcılar Kurulu İstanbul 30. Ağır Ceza Mahkemesi heyetinde görevli üç hakim hakkında inceleme başlattı.
Savcılık da mahkemenin beraat kararına itiraz etti. Cumhuriyet Savcısı Edip Şahiner yaptığı itirazda beraat kararının kaldırılmasını istedi.
İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 3. Ceza Dairesi de (İstinaf) 22 Ocak 2021’de İstanbul 30. Ağır Ceza Mahkemesi’nin verdiği beraat kararını bozdu.
Yargılanan kişilerin iddianamedeki suçlamalarına yer veren mahkeme, kişilerin sosyal medya paylaşımları, basın açıklamaları ve eylemlerde atılan sloganlar gibi delillerin hükmün gerekçesinde değerlendirilmemesini bozma nedeni olarak gösterdi.
Bozma kararı verirken de Anayasa Mahkemesi’nin Yiğit Aksakoğlu’nun tutuklu yargılanması ile ilgili olarak verdiği hak ihlali kararını dikkate almadı.
Anayasa Mahkemesi Yiğit Aksakoğlu kararında, "Dolayısıyla barışçıl toplantıların düzenlenmesinin, organize edilmesinin ve bunlara katılınmasının suçlama konusu olmaması gerekir" ve “Başvurucunun Gezi olaylarını Hükûmete karşı yaygın ve şiddet içerikli bir ayaklanmaya çevirmeye çalıştığına dair herhangi bir belirtiye rastlanmamıştır" demişti. (HA)