Gelir eşitsizliği en yüksek il İstanbul
Fotoğraf: Sosyal medya
Haberin İngilizcesi için tıklayın
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2019 yılına ilişkin Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması sonuçlarını açıkladı.
Araştırmaya göre; en yüksek gelire sahip yüzde 20'lik grubun toplam gelirden aldığı pay bir önceki yıla göre 1,3 puan azalarak yüzde 46,3'e düşerken, en düşük gelire sahip yüzde 20'lik grubun aldığı pay 0,1 puan artarak yüzde 6,2'ye yükseldi. En yüksek gelire sahip yüzde 20'lik grup ekonomiden, en düşük gelire sahip yüzde 20'lik grubun 7.4 katı pay aldı.
Sıralı yüzde 20'lik gruplar itibarıyla yıllık eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert gelirinin dağılımı (%), 2010-2019
Gelir dağılımı eşitsizliği ölçütlerinden olan Gini katsayısı bir önceki yıla göre 0,013 puan azalış ile 0,395 olarak tahmin edildi. (Gini sıfıra yaklaştıkça gelir dağılımında eşitliği, bire yaklaştıkça gelir dağılımında bozulmayı ifade ediyor.)
Yıllık ortalama hanehalkı geliri 59 bin 873 TL
Türkiye'de yıllık ortalama hanehalkı kullanılabilir geliri yüzde 16,5 artarak 2019 anket sonuçlarına göre 59 bin 873 TL oldu. Yıllık ortalama eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri ise bir önceki yıla göre yüzde 17,9 artarak 24 bin 199 TL'den 28 bin 522 TL'ye yükseldi.
En yüksek gelir tek kişilik hanelerin
Yıllık ortalama eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert gelirlerinde en yüksek gelir geçen yıla göre 4 bin 616 TL artarak 37 bin 262 TL ile tek kişilik hanehalklarının oldu.
Çekirdek aile bulunmayan birden fazla kişiden oluşan hanehalklarının yıllık ortalama eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri 32 bin 941 TL iken tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarında bu değer 29 bin 449 oldu. En düşük yıllık ortalama eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert gelirine sahip hanehalkı tipi ise 22 bin 794 TL ile en az bir çekirdek aile ve diğer kişilerden oluşan hanehalkları oldu.
Sosyal transfer gelirlerinin payı artıyor
Toplam gelir içerisinde en yüksek payı, yüzde 46,7 ile bir önceki yıla göre 1,8 puan azalan maaş ve ücret geliri aldı. İkinci sırayı yüzde 21,9 ile önceki yıla göre 1,8 puanlık artış gösteren sosyal transfer geliri alırken üçüncü sırayı yüzde 17,7 ile 2018 yılı anket sonuçlarına göre 1,1 puan azalan müteşebbis geliri aldı.
Tarım gelirinin müteşebbis geliri içindeki payı 2018 yılı anket sonuçlarına göre 0,3 puan azalarak yüzde 22,6 olurken, emekli ve dul-yetim aylıklarının sosyal transferler içindeki payı 0,8 puan artarak yüzde 91,8 olarak gerçekleşti.
Yoksulluk oranı yüzde 14,4
Toplumun genel düzeyine göre belli bir sınırın altında gelire sahip olan bireyler göreli anlamda yoksul sayılıyor. Eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 50'si dikkate alınarak belirlenen yoksulluk sınırına göre, yoksulluk oranı 2019'da 0,5 puan artarak yüzde 14,4 oldu.
Medyan gelirin yüzde 60'ı dikkate alınarak belirlenen yoksulluk sınırına göre yoksulluk oranı ise son yılda 0,1 puan artarak yüzde 21,3 olarak gerçekleşti.
En yüksek yoksulluk oranı okur-yazar olmayanlarda
Eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 50'si dikkate alınarak hesaplanan yoksulluk oranına göre; okur-yazar olmayan fertlerin yüzde 26,1'i, bir okul bitirmeyenlerin yüzde 22,4'ü yoksul iken, bu oran lise altı eğitimlilerde yüzde 13,4, lise ve dengi okul mezunlarında ise yüzde 6,9 oldu. Yükseköğretim mezunları ise yüzde 2,5 ile en düşük yoksulluk oranının gözlendiği grup oldu.
Maddi yoksunluk oranı yüzde 26,3
Finansal sıkıntıda olma durumunu ifade eden maddi yoksunluk; çamaşır makinasi, renkli televizyon, telefon ve otomobil sahipliği ile ekonomik olarak beklenmedik harcamaları yapabilme, evden uzakta bir haftalık tatil masrafını karşılayabilme, kira, konut kredisi ve faizli borçları ödeyebilme, iki günde bir et, tavuk, balık içeren yemek yiyebilme ve evin ısınma ihtiyacını karşılayabilme durumu ile ilgili hanehalklarının algılarını yansıtıyor.
Burada belirtilen dokuz maddenin en az dördünü karşılayamayanların oranı olarak tanımlanan ciddi maddi yoksunluk oranı 2018'de yüzde 26,5 iken 2019'da 0,2 puan azalarak yüzde 26,3 olarak gerçekleşti.
Borçları olanların oranı yüzde 71
Geçen yıla göre nüfusun konut alımı ve konut masrafları dışında borç veya taksit ödemeleri 0,7 puan artarak yüzde 71,1 oldu. Nüfusun yüzde 9,6'sına bu ödemeler yük getirmezken yüzde 19'una çok yük getirdi. Hanelerin yüzde 58,7'si evden uzakta bir haftalık tatil masraflarını, yüzde 33,6'sı iki günde bir et, tavuk ya da balık içeren yemek masrafını, yüzde 29,7'si beklenmedik harcamaları, yüzde 19,2'si evin ısınma ihtiyacını, yüzde 56,6'sı eskimiş mobilyaların yenilenmesini ekonomik olarak karşılayamadığını beyan etti.
En düşük gelir Mardin, Batman, Şırnak, Siirt'te
Ayrıca aynı araştırmanın bölgesel sonuçlarına göre yıllık ortalama eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri en yüksek olduğu bölge, 40 bin 749 TL ile İstanbul bölgesi oldu. İstanbul'u, 32 bin 384 TL ile Batı Anadolu bölgesi ve 30 bin 337 TL ile Ege bölgesi izledi.
En düşük ise 13 bin 441 TL ile Mardin, Batman, Şırnak, Siirt bölgesinde gerçekleşti.
Gelir eşitsizliği en az Doğu Marmara'da
Gelir eşitsizliğinde P80/P20 oranı, en yüksek gelire sahip yüzde 20'lik grubun gelirinin en düşük gelire sahip yüzde 20'lik grubun gelirine oranı şeklinde hesaplanıyor ve oran küçüldükçe gelir eşitsizliği azalıyor.
Son yapılan araştırma sonuçlarına göre, P80/P20 oranı Türkiye'de 7,4 oldu. P80/20 oranı en düşük bölge 4,6 Doğu Marmara olurken bu bölgeyi 5,5 ile Batı Karadeniz, 5,6 ile Orta Anadolu ve Ortadoğu Anadolu bölgeleri izledi..
P80/P20 oranı en yüksek bölge 7,8 ile İstanbul olurken, bu bölgeyi 6,7 ile Akdeniz ve 6,6 ile Batı Marmara bölgeleri izledi.
(HA)