ABD Başkanı Donald Trump'ın, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’yla Beyaz Saray'da yaptığı basın toplantısında ortaya attığı Gazze’nin boşaltılmasıyla ilgili niyetleri dünyada genel bir tepkiyle karşılandı.
Trump: İnsanların Gazze'ye dönmemesi gerektiğini düşünüyorum
İsrail Başbakanı Netanyahu ise, Trump'ın Gazze Şeridi dışında Filistinliler için yeni yerleşim yerleri inşa etme ve ABD'nin savaştan zarar görmüş bölgeyi "Orta Doğu Rivierası" haline getirmek üzere bölgeye “el koyması”na dair planını ayrıntılarıyla anlatmasını gülümseyerek izlemişti.
Trump, "ABD Gazze Şeridi'ne el koyacak ve burada iş yapacağız“ dedi. "[Gazze Şeridi’ne] sahip olacağız. Sahadaki tüm patlamamış tehlikeli bombaları ve diğer silahları söküp atmaktan, sahayı temizlemekten, tesviye etmekten, harabelerden kurtarmaktan, sınırsız iş sağlayacak ekonomik kalkınma yaratmaktan sorumlu olacağız."
Trump’ın sözleri ABD’nin müttefiklerinden de rakiplerinden de anında muhalefetle karşılaştı.
Mahmud Abbas: "Uluslararası hukukun ciddi ihlali“
Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, Birleşmiş Milletler'in "Filistin halkını ve devredilemez haklarını korumasını" istedi ve Trump'ın yapmak istediği şeyin "uluslararası hukukun ciddi ihlali" olacağını söyledi.
Bu arada, Mısır Dışişleri Bakanlığının Kahire'de yaptığı açıklamaya göre, Mısır Dışişleri Bakanı Badr Abdelatty Filistin Başbakanı Muhammed Mustafa ile görüşmesinin ardından, uluslararası gruplarla işbirliği içinde molozları kaldırarak Gazze'yi yeniden inşa için "bütünleşik bir vizyon" sundu. Açıklamada Trump'ın sözlerine doğrudan değinilmedi ancak her iki tarafın da "Filistinlileri Gazze Şeridi'nden çıkarmadan" yeniden inşayı hızlandırma ve yardım ulaştırma çağrısında bulunduğu belirtildi.
Hamas: "Trump'ın planı ateşe benzin dökmek olur"
Hamas, "ABD'nin Gazze Şeridi'ni işgali” önerisinin "[Filistin halkına ve davasına] yönelik bir saldırganlık olduğunu, bölgede istikrara hizmet etmeyeceğini ve sadece ateşe benzin dökeceğini" söyledi.
Hamas açıklamasında " […] dünyadaki hiçbir devletin topraklarımızı işgal etmesine veya topraklarımızı işgalden kurtarmak ve başkenti Kudüs olan devletimizi kurmak için kanını akıtan büyük Filistin halkımız kendisine vesayet konmasına izin vermeyecek," dedi. Daha önce de Hamas sözcüsü Abdül Latif el-Kanu, Trump'ın planını "ırkçı bir tutum" olarak nitelemiş ve "İsrail aşırı sağının pozisyonuyla" uyumlu olduğunu söylemişti.
Fransa, Filistinlilerin ne şekilde olursa olsun yerinden edilmesine karşı uyardı
Fransa Dışişleri Bakanlığı salı günü Trump'ın yorumlarına yanıtında Gazze'deki Filistinlilerin yerinden edilmesinin ″uluslararası hukukun ciddi bir ihlali, Filistinlilerin meşru isteklerine yönelik bir saldırı, iki devletli çözüme yönelik büyük bir tehdit ve yakın ortaklarımız Mısır ve Ürdün ile tüm bölge için büyük bir istikrarsızlık faktörü oluşturacağını″ söyledi.
Fransa Filistin yönetimi altında iki devletli bir çözüm için seferber olacağını ve ″Hamas'ın silahsızlandırılması ve bu bölgenin yönetiminde hiçbir rolü olmaması gerektiğini″ söyledi. Fransa ayrıca İsrail yerleşimlerine ve ″Batı Şeria'nın tek taraflı ilhakına″ şiddetle karşı çıkmayı sürdürüyor.
İngiltere,"Filistinlilerin eve dönmelerine engel olunmamasını” istedi
İngiltere Başbakanı Keir Starmer, Filistinlilerin Gazze'de "eve dönmelerine engel olunmaması gerektiğini" söyledi. Starmer, İngiltere parlamentosunda haftalık soru-cevap oturumunda "Filistinlilerin eve dönmelerine izin verilmeli. [Gazze’yi] yeniden inşa etmelerine izin verilmeli ve iki devletli çözüme giden yolda bu yeniden inşa sürecinde onların yanında olmalıyız." dedi.
Almanya: "Gazze, Batı Şeria ve Doğu Kudüs'ün sahibi Filistinliler"
İsrail'in sadık müttefiki olan Almanya’nın Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, "Gazze'nin -Batı Şeria ve Doğu Kudüs ile birlikte- Filistinlilere ait olduğu açıktır. Bunlar gelecekteki Filistin devletinin başlangıç noktasını oluşturuyor." dedi.
Baerbock yaptığı yazılı açıklamada "Filistinli sivil nüfusun Gazze'den yerinden edilmesi yalnızca kabul edilemez ve uluslararası hukuka aykırı olmakla kalmaz," dedi. "Bu ayrıca yeni acılara ve yeni nefrete de yol açar." Baerbock, "Filistinlileri atlayarak" bir çözüm olamayacağını ve müzakere edilmiş iki devletli çözümün tek çözüm olduğunu söyledi.
Trump'ın adını anmadığı gibi son önerisine de açıkça değinmeyen Baerbock, herkesin "Gazze'nin mümkün olan en kısa sürede yeniden inşa edilmesi gerektiği" konusunda hemfikir olduğunu ve bunun Avrupa'nın katkıda bulunmaya hazır olduğu "büyük bir uluslararası taahhüt" gerektireceğini söyledi.
Ürdün Kralı: Filistinlileri yerinden etmeye yönelik “her tür girişim”i reddetti
Ürdün Kralı II. Abdullah çarşamba günü Filistin topraklarının kontrolünü ele geçirme ve halkını yerinden etme yönündeki "her tür girişimi" reddettiğini açıkladı.
Kral, Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas ile yaptığı görüşmede, "yerleşim faaliyetlerini durdurma ve Gazze ve Batı Şeria'daki Filistinlilerin topraklarını ilhak ve yerinden etme girişimlerinin reddi”ne yönelik çabaları destekledi ve Filistinlileri kendi topraklarına yerleştirme gereğini vurguladı.
Türkiye Dışişleri Bakanı Trump'ın Gazze yorumlarının "kabul edilemez" olduğunu söyledi
Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan çarşamba günü kamu yayıncısı Anadolu Ajansı'na verdiği röportajda, Filistinlilerin geçmişte topraklarından yerinden edilmesinin ve bu bölgelere İsraillilerin yerleştirilmesinin İsrail-Filistin çatışmasının temel nedeni olduğunu söyledi. Trump'ın yorumlarını "kabul edilemez" olarak niteledi.
"Gazze'den sınır dışı etme meselesi ne bölgenin ne de bizim kabul edeceğimiz bir şey” dedi. “Bence bunu düşünmek bile yanlış ve saçma." Fidan, Doğu Kudüs'ün egemen bir Filistin devletinin başkenti olması ve iki devletli bir çözüm için genel bir fikir birliği olduğunu da sözlerine ekledi.
Çin, Gazze'deki halkın zorla yerlerinden edilmesine karşı
Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü çarşamba günü Trump'ın yorumlarına yönelik soruya karşılık olarak Çin'in Gazze'deki insanların zorla yerlerinden edilmesine karşı olduğunu söyledi. Sözcü Lin Jian, "Çin her zaman Filistin yönetiminin Gazze'deki savaş sonrası yönetişimin temel ilkesi olduğu kanaatindedir," dedi. Pekin'in Filistin-İsrail ihtilafını çözmede iki devletli bir çözüme uzun süredir verdiği desteği yineledi.
Husi liderine göre Trump'ın Gazze planı "Amerikan kibri"ni temsil ediyor
Yemen'deki Husi isyancılarının lideri Muhammed el-Bukhaiti, X sosyal platformunda Trump'ın sözlerinin "Arapların boyun eğdiği takdirde" herkesi içine alacak "Amerikan kibri"ni temsil ettiğini yazdı.
"Mısır veya Ürdün veya her ikisi de Amerika'ya meydan okumaya karar verirse, Yemen tüm gücüyle, en uç noktaya kadar ve kırmızı çizgiler olmadan onun yanında duracaktır." diye ekledi.
(AEK)