Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO), Azerbaycan'ın başkenti Bakü'de bugün başlayan Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (UNFCCC) 29. Taraflar Konferansı (COP29) kapsamında "2024 İklim Durumu Güncellemesi" başlıklı raporunu yayımladı.
Raporda, "Ocak-eylül döneminde küresel ortalama yüzey hava sıcaklığı, (sıcaklık artışına neden olan) El Niño hava olayının da etkisiyle sanayi öncesi ortalamanın 1,54 santigrat derece üzerindeydi. 2024 yılı, küresel ortalama sıcaklıkların uzun süreli yüksek aylık seviyelerinin ardından kayıtlardaki en sıcak yıl olma yolunda," ifadesi kullanıldı.
Atmosferde sürekli artan sera gazı seviyeleri nedeniyle iklim krizine hızla artan etkisine karşı bir kez daha "teyakkuza geçilmesi" uyarısı yapılan raporda, 2015-2024 döneminin kayıtlardaki en sıcak 10 yıl olacağı bildirildi.
Raporda, "Buzul kaybı, deniz seviyesinin yükselmesi ve okyanusun ısınması hızlanıyor. Aşırı hava koşulları dünya genelindeki topluluklara ve ekonomilere zarar veriyor. Aşırı hava ve iklim olayları büyük ekonomik ve insan kayıplarına yol açıyor. Hava ve iklim aşırılıkları sürdürülebilir kalkınmayı genel olarak etkiledi, gıda güvensizliğini kötüleştirdi ve yerinden edilme ile göçü artırdı," dendi.
#COP29 Bakü’de başladı
Öne çıkanlar
Raporda öne çıkan bulgulardan bazıları şöyle:
- Sera Gazları: 2023’te sera gazı seviyeleri rekor seviyeye ulaştı ve 2024'te artmaya devam etti. CO₂, metan ve N₂O seviyeleri hızla yükselmeye devam ediyor.
- Küresel Sıcaklık: 2024, şimdiye kadar kaydedilen en sıcak yıl olmaya aday. Ocak-Eylül 2024 döneminde, küresel yüzey sıcaklığı sanayi öncesi dönemin 1,54°C üstünde.
- Deniz Buzları ve Buzullar: 2024'te, Arktik ve Antarktik deniz buzlarının kapsamı ortalamanın çok altında. 2023'te, küresel olarak buzullar, 1950'den bu yana en yüksek yıllık erimeyi yaşadı.
- Okyanus Isısı ve Deniz Seviyesi: Okyanus ısısı en yüksek seviyelerine ulaşırken, deniz seviyesi de artışını sürdürüyor. 2023'te okyanuslar, dünyadaki toplam enerji tüketiminin 18 katına denk ısıyı emdi.
- Yağış ve Su Durumu: 2023, son 30 yılın en kurak yılı olarak kaydedildi. Küresel nehirler düşük akış seviyelerinde, bazı bölgelerde ise aşırı yağışlarla sel felaketleri yaşandı.
- Aşırı Hava Olayları: 2024 yılında, dünya genelinde yoğun yağışlar, fırtınalar, kuraklık, sıcak hava dalgaları, orman yangınları ve kasırgalar gibi aşırı hava olayları ciddi etkilere neden oldu. Özellikle Afrika, Güney Amerika, Güneydoğu Asya ve Avrupa gibi bölgeler büyük zarar gördü.
- İklim Hizmetleri ve Erken Uyarı Sistemleri: 108 ülke, çoklu tehlike erken uyarı sistemlerine sahip olduğunu bildirdi. Bu sistemler, iklim değişikliğine uyum için önem taşırken, daha fazla ülkenin kapsama alanına dahil edilmesi gerekliliği vurgulanıyor.
Dünya, Paris Anlaşması'nın uzun vadeli hedefleri karşılanamıyor
Raporda görüşlerine yer verilen BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, "İklim felaketi sağlığı vuruyor, eşitsizlikleri artırıyor, sürdürülebilir kalkınmaya zarar veriyor ve barışın temellerini sarsıyor. Bundan en çok etkilenenler savunmasız insanlar," dedi.
WMO Genel Sekreteri Celeste Saulo ise bu yıl ortalama ısınma geçici olarak 1,5 santigrat dereceyi aştığı için Paris Anlaşması'nın uzun vadeli küresel ortalama sıcaklık artışını sanayi öncesi seviyelerin 2 santigrat derecenin çok altında tutma hedefinin karşılanamadığını vurguladı. (TY)