Diyarbakır’daki görme engelliler: Kürtçe sesli kitaplar istiyoruz

Fotograf: Canva

Haberin Kürtçesi için tıklayın

Engelli Dayanışma Federasyonu'nun paylaştığı verilere göre Türkiye'de 10 milyondan fazla engelli var. Pek çok engelli, hizmetlere erişimde sorunlar yaşıyor. Bu sorunlardan biri de görme engelliler için hazırlanmış Kürtçe kitap yokluğu.

Engelsiz Bileşenler Federasyonu Başkanı Abdülmecit Yılmaz, Kürtçe kitaplara daha fazla ulaşmak istediklerini belirterek, "Artık görenler kitap okuyor. İhtiyacı olan gidip kitabı alıyor ve okuyor. Ama biz kitap okumak istediğimizde okuyamıyoruz."

Abdülmecit Yılmaz ve Dicle Görme Engelliler Derneği üyesi Niroz Dalbudak isteklerini ve yaşadıkları zorlukları bianete anlattılar.

"Kürtçe için hiçbir şey yapmıyorlar"

Fikir ve Sanat Eserleri Kanuna göre kitaplar yayınlandığında, bir nüshası engelliler konusunda çalışan internet sitelerine gönderiliyor.

Yılmaz, engelliler için çalışan sitelerin bunu Kürtçe için yapmadığını belirtiyor. Ayrıca derneklerin ve Kürt yayınevlerinin engelliler için çok az çalışma yaptığını söylüyor: "Sık sık Kürtçe öğrenme talebinde bulunuyoruz. Bu talep üzerine 2019 yılında pandemi sürecinde İstanbul Kürt Enstitüsü ve Dicle Görme Engelliler Derneği iş birliği ile özellikle görme engelliler için online Kürtçe dil kursu düzenledik. Kürtçe dil kursuna büyük bir ilgi vardı. Enstitü de bize her konuda yardımcı oldu. Onlara teşekkür ediyoruz."

Abdülmecit Yılmaz, engelliler adına çalışan GETEM'in (Boğaziçi Üniversitesi Görme Engelliler Teknoloji ve Eğitim Laboratuvarı) oluşturduğu internet kütüphanesi projesine de dikkat çekiyor. Orada birçok dilde kitap yükleniyor. Kitap okumak isteyenler, engelli raporlarıyla oraya üye oluyor ve orada kitap okuyorlar. Yılmaz, özellikle böyle bir sisteme ihtiyaç duyduklarını anlattı.

"Bizim sesimiz, gözümüzdür"

Görme Engelliler Derneği üyesi Niroz Dalbudak, görme engellilerin kitaplara çok uzak olduğunu, Kürtçe kitaplardan habersiz olduklarını belirtti. Sesli kitap dinlemek için telefon ve bilgisayar için özel programlar bulunduğunu bu programlara Kürtçenin eklenmesini istediklerini dile getiriyor: “Ses programlarına telefonlardan ulaşıyoruz. Telefonda istediğim zaman Türkçe, İngilizce ve Arapça kitap okuyabiliyorum. Telefonda “voice over” ve “voice dream” adlı programlar var. Bu programlara kitapları PDF olarak indirip okuyorum. Ancak Kürtçe’de bu tür programlar yok. Ben neden Siri’ye "Abdülmecit Yılmaz’ı ara" diyeyim ki? Neden ona bunun Kürtçesi olan "Li Evdilmecît Yilmazî bigere" diyemiyorum? Bizim sesimiz, gözümüzdür. Kürtçe için bu tür programların olmaması büyük bir eksiklik.

“Stockholm Kürt Enstitüsü her ay bize bir kitap okuyor ve YouTube'a yüklüyor. En son okudukları kitap Bextiyar Elî'nin “Hinara Dawî ya Dinyayê” (Dünyanın Son Narı) adlı kitabıydı. Bu kitabı bize okumasaydılar belki de yıllarca Bextiyar Elî diye biri var mı yok mu bilemeyecektim. Bugün bu tür şeylere ulaşmak bizim için çok zor."

Bu seneki tema

3 Aralık günü Dünya Engelliler Günü olarak kutlanıyor. Her yıl 3 Aralık'ta dünyanın dört bir yanındaki insanlar engelli farkındalığı için farklı temalar altında etkinlikler düzenliyor. 2022 yılında Engelliler Günü, "Kapsayıcı Kalkınma İçin Dönüştürücü Çözümler: Erişilebilir Ve Eşitlikçi Bir Dünyayı Beslemede İnovasyonun Rolü" başlığı ile kutlanacak.

GETEM

Boğaziçi Üniversitesi Görme Engelliler Teknoloji Ve Eğitim Laboratuvarı (GETEM) tarafından tasarlanan internet kütüphanesi projesi, görme engellilerin bilgi kaynaklarına erişimini sağlamayı amaçlıyor. (RY/FD)