Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ferdi Tanır'a, kamuoyunda 4+4+4 diye bilinen eğitim yasa tasarısının çocuk işçiliğini nasıl etkileyeceğini sorduk.
Bu haliyle tasarının çocuk işçi sayısını arttıracağını anlatan Tanır, zorunlu eğitimin 12 yıla çıkarılmasını çok olumlu karşıladığını, ancak kesintisiz olması gerektiğini, oysa tasarıda kademeli biçimde yer aldığını söyledi.
"12 yıl iyi bir karar olacak ama sistemin kademeli hale getirilmesi bunu baltalayarak daha kötü hale getiriyor."
Tanır, tasarıdaki haliyle, ilk dört yıldan sonra çocuğun okula devam zorunluluğunun olmamasının ve çıraklık yaşının düşmesinin çocuğun dışarıda çalışmasına zemin hazırlayabileceğini vurguladı. "Tasarı çocuk işçiler için adeta yeni bir yol açıyor."
Çocuk işçi çalıştıranlar sevinecek
Yasa tasarısında aday çıraklık yaşının 11 yaşına düşürülmesini eleştiren Tanır, bu durumun çocuk işçiliği arttıracağını belirtti. "Aday çıraklığın 11 yaşına düşmesi bu işi yasadışı olarak yapan kişilerin ekmeğine yağ sürecektir."
Mevsimlik tarımda sık karşılaştıkları bir durumu anlatan Tanır, benzer mantığın tasarı yasalaşırsa da görüleceğini söyledi: "Sekiz yıllık ilköğretimde altıncı sınıfa geliyor çocuklar, aile kayıt yaptırıyor, sonra çocuğu kimse görmüyor. Aileler sınıfta kalma olmadığı için kayıt olmasını yeterli görüyorlar. Sonra sene sonunda gelip çocuğun diplomasını istiyor..."
Tanır'a göre "zorunlu eğitim süresini böyle tamamlatmaya yatkın bir nüfusumuz varken 4+4+4'ü hayata geçirmek bunu katmerli hale getirmek olacak."
Esnafın tepkisi
Saha çalışmaları da yapan Tanır çıraklık konusunda esnafın çocukları meslekte eğitme isteğinin olduğunu söyledi: "Esnaf bu mesleklere eleman yetişmeyecek mi diye soruyor."
Çözüm, Tanır'a göre, meslek okullarındaki atölyelerde. Çocuklar bu meslekleri oralarda öğrenecek, piyasa koşullarında değil. Böylece hem meslek için kayıp olmayacak, hem de çocuklar çalışma ortamının zararlı etkilerinden korunacak.
Sekiz yılın olumlu etkisi
Zamanında sekiz yıllık kesintisiz eğitime geçilmesinin çocuk işçi oranını olumlu yönde etkilediğini ifade eden Tanır, 1,5 milyon civarındaki çocuk işçi sayısının 900 binlere düştüğünü, sokakta çalışan çocuk, mevsimlik tarımda çalışan çocuk sayısının ciddi oranda azaldığını anlattı.
Çalışmak erişkinlerin işi
Tanır, çocuk 18 yaşında liseden çıktığında büyüme ve gelişme tamamlanmış olsun, bütün bu dönemi eğitim içinde geçirsin, diyerek 12 yıl kesintisiz eğitimin gerekliliğini anlattı.
Çocuk Hakları Evrensel Beyannamesi'nin 18 yaşın altındaki herkesi çocuk olarak tanımladığını hatırlattı ve bunun nedeninin bilimsel olarak büyüme ve gelişmenin 18 yaşında tamamlanması olduğunu söyledi.
"İnsanların 18 yaşına kadar çalışma ortamı gibi çocuklar için riskler taşıyan ortamların içinde bulunmaması gerekir. Çocuk işçiliğine karşı olmanın nosyonu da burada yatar.
"Erişkinlerden beklenen bir faaliyettir çalışma ve her şey erişkinlere göre dizayn edilmiştir. Alet, edevat, masa, kullanılan malzeme hep yetişkinlere göre düşünülmüştür."
Ana hatlarıyla tasarı
AKP Grup Başkanvekili Nurettin Canikli ve başka AKP'li milletvekillerinin hazırladıkları İlköğretim ve Eğitim Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması yasa teklifinde, "ilköğretim birinci kademesini bitirmiş olanların aday çırak olarak eğitilebilmelerine imkân sağlanmıştır" denilerek dördüncü sınıfın bitiminden, yani 11 yaşından itibaren çıraklığın yolu açılıyor.
Yasa teklifinde zorunlu eğitimin 12 yıla çıkarılmasının başlangıç tarihi Bakanlar Kurulu'nun belirlemesine bırakılıyor. İlköğretimin toplam süresi dörder yıl kademeli olarak sekiz yıl, ortaöğretimin dört yıl oluyor; 4+4+4! (YY)