Celal Başlangıç'ın kitapları

Korku Tapınağı’nda Diyarbakır’da kaybolanların, Lice’de zorla koruculaştırılanların, Güçlükonak’ta katledilen köylülerin, Yeşilyurt’ta dışkı yedirilenlerin, Silopi’de kaybedilen HADEP’lilerin, Derebaşı’nda öldürülen gençlerin, Tunceli’de en temel gıda gereksinimlerini bile karneyle karşılayan insanların çığlığını duyacaksınız. “Düşünmeyeceksin, konuşmayacaksın, varlığını haykırmayacaksın, kimliğinin ve dilinin peşine düşmeyeceksin. Korkacaksın ve susacaksın” diyen rahiplerin yaşadığı Korku Tapınağı’nda bir gazetecinin tanıklıkları...

Gazeteci Celal Başlangıç, PKK’nin “ilk kurşun”u attığı 1984 yılından bu yana Türkiye’nin Doğu ve Güneydoğu’sundaki gelişmeleri, çatışmaları, insan hakkı ihlallerini çok yakından izledi. Van’dan, Hakkari’den Bekaa Vadisi’ne; Dersim’den, Munzur’dan Irak Kürdistan’ına uzanan coğrafyada yaşayanları haberleriyle, röportajlarıyla, makaleleriyle tüm Türkiye’ye duyurdu. Hatta Başlangıç’ın bölgeden ilettiği haberlerin etkisi yalnızca Türkiye’yle sınırlı kalmadı, tüm dünyanın ilgisini çekti. Cizre’nin Yeşilyurt köyünde insanlara güvenlik güçlerinin dışkı yedirmesiyle ilgili haberinde olduğu gibi. 

Yalnızca bölgeye gidip gelerek değil, yıllarca bölgede yaşayarak da izledi gelişmeleri. İşte Kanlı Bilmece bu gazetecilik çabasının, tarihin müsveddesini yazma uğraşısının ilk ürünü. Başlangıç, bu kitabı PKK’nin silahlı eylemlere başladığı 1984’ten üç yıl sonra, “düşük yoğunluklu savaş”ın hâlâ sürdüğü bugünlerden yirmi dört yıl önce yazdı. Ancak o gün yaptığı saptamalar, öngördüğü tehlikeler günümüzde nasıl bir sorunla karşılaşacağımızın altını çok belirgin bir biçimde çiziyordu. 

Başlangıç, “Kürt Sorunu”nun o zamandan bugüne göz göre göre “büyütülmesine” ve günümüzde içinden çıkılmaz bir açmaza dönüşmesine tanıklık etti. Bu kitap yazıldığında Kürt’e “Kürt” demek yasaktı. Dilleri, şarkıları yasaklıydı. Yani TC’ye göre Kürt yoktu. 

O yıllardan bu yana Türkiye’yi yöneten asker ve sivil kadroların nasıl bir beceriksizlik, nasıl bir basiretsizlik, nasıl bir öngörü yoksunluğu içinde olduklarının da bir kanıtıdır Başlangıç’ın yazdığı Kanlı Bilmece ve o günden bu yana değerinden hiçbir şey yitirmemiştir.

Son yıllarda yakın dönem Türkiye tarihine dair birçok kitap yayımlandı. Bu kitaplar, doğal olarak bir yöntem açısından bakıyor günümüze. Celal Başlangıç, Hayata Söylenmiş Şarkılarda, portreler üzerinden, sahici bir yaklaşımla "okuyor" yakın dönem Türkiye tarihini. Gazetecilik mesleğinin gerektirdiği objektifliğe sahip bu okuma, Başlangıç'ın daha önce Radikal gazetesi ve Tükenmez dergisinde yayımlanan yazılarını kapsıyor. Portrelerini okuduğumuz "güzel insanların" hayatı güzel kılma gayretinden ödün vermediklerini görüyoruz. Askerî darbelere, gözaltlarına, idamlara, şahit oldukları infazlara, cezaevlerinde bir ömür geçirmelerine rağmen... 

"Ustalar-Şefler-Ölümsüzler", 78'liler-68'liler ve Daha Gençler" ve "Renkler-Farklılıklar-Zenginlikler" başlıkları altında tasnif edilen bu yazılar, başlıklarının vaat ettiklerini okuyucuyla paylaşıyor. Yakın dönem tarihini, büyük başlıklar altında incelemek yerine, odaklandığı portreler ışığında okumak niyetini taşıyor Hayata Söylenmiş Şarkılar. 

Bir ülkede yaşamanın nelere mal olduğunu, ne denli zorluklarla mücadele edildiğini, içinde yaşamayı kimi zaman bir külfet olarak gördüğümüz Türkiye'deki hadiselerin portreler üzerindeki tekil etkilerini ibretle okumamız için bir kılavuz kitap olacak nitelikte Celal Başlangıç'ın kitabı...

Celal Başlangıç yakın dönem Türkiye tarihini, portreler üzerinden yazmaya Hayatın Rengi Gökkuşağı'yla devam ediyor. 

"Sinemacılar, "Tiyatrocular, Müzisyenler", "Gazeteciler, Foto Muhabirleri, Belgeselciler" ve "Çizgiler, Desenler, Değerler" başlıkları altında toplanan portreler bir taraftan Türkiye'de yaşamanın getirdiği zorlukları ve bunlarla baş etme yollarını, diğer taraftan da "sonsuz tavırların sonsuz çeşitliliği" içinde hayatın keyifli yanlarını okura gösteriyor. 

Tanıdığımız, bildiğimiz insanların "şahitliği" ile Türkiye'nin ve Türkiye'de yaşamanın hallerine dair yazıların toplandığı Hayatın Rengi Gökkuşağı sahici ve sıcak bir kitap... 

(VC)