Büyüklerden Çocuklara Şiirler

Şiir kitapları nedense genelde büyüklere yazılır, Türkiye "çocuk edebiyatı" konusunda zayıf bilinir. Büyüklere yazılma nedenini de henüz çözmüş değilim. Sevgili dostum Adil Okay bu geleneği bozarak oturmuş, çocuklar için şiirler yazmış ve yazdıklarını da 'Ah Çocuk' adlı bir kitapta toplamış.

Okay'ın şiirlerine ressam İsmail Yıldırım desenleriyle destek olmuş. Sürgünde uzun yıllar aynı kaderi paylaşan iki insanın çalışmaları bir kitapta buluşmuş.

Duyduk duymayın demeyin haram lokma yemeyin...

'Çocuk Duası' adlı şiirinde; duadan vazgeçmeden, duanın içeriğini değiştirerek çocuklara yeni perspektifler sunuyor Okay, "Dinleyin sevgiyi çocuklardan / asıl biz anlarız o güzellikten / aşkımız değilse de şiirlerimiz / sebildir bizim / alın bir şiir muska yapın / okuyun üfleyin boynunuza asın / kim bilir belki sevgi yeşerir / kinlenmiş yüreğinizde / duyduk duymadık demeyin / haram lokma yemeyin..."

Biz doğrularımızı hep el yordamıyla bulduk. Doğrularımızı bulmak uzun zamanımızı aldı. Gerçi hala doğrularımızı tam bulabildik mi, o da belli değil. Çünkü felsefi olarak mutlak doğru diye bir şeyin olmadığını biliyoruz. Okay, ‘Yık Duvarları Çocuk' şiirinde, "Yık duvarları çocuk / yazılı yazısız kuralları / yasalar bozulmak için yapılır / yap boz / boz yap / yık parçala dağıt / kendi doğrunu bulana değin / mihenk taşı kalbinde gizli / göklerde arama çocuk" diyerek, insanları kendi doğrularını bulma arayışına, kurulu düzeni sorgulamaya, yeni ve daha iyisini inşa etmek üzere yazılı yazısız tüm kuralları yıkmaya davet ediyor.

Okay, çocuklara onurlu bir yaşama hazırlanmanın yolunu gösteriyor. Çünkü kurulu düzen var olanı koruyan / gelişmenin önünde durandır. Geleceği hedefleyenler yanlış yapmaktan korkmayanlardır. Yapıp bozmak, ya da bozup yeniden inşa etmek doğruyu bulma sürecidir.

'Sakın Ha' adlı şiirinde çocuklara onurlu olmalarını söyleyen Adil Okay "Eğilme / ah çocuk eğilme / sertler kırılır / yumuşaklar eğilir / kırıl / ama sakın eğilme" diyerek kendi yaşam deneyimlerinden ve hayattaki duruşundan yola çıkarak çocuklara öğütler veriyor.

Sokakta ekmek parası kazanmak için mendil satan çocuklara yazdığı 'Alıver amca' şiirinde ise; "ayağında lastik ayakkabılar / kör bıçakların kestiği kirli saçlar / ellerinde oyuncak yerine / kağıt mendil / dudaklarında hep aynı nakarat / alıver amca bir mendil al / alıver abla bir mendil al / ah çocuk / bakan beyler açıkladılar ya / almayın teşvik etmeyin / temizlensin sokaklar / imajımız sarsılıyor / avrupa bizi gözlüyor / almayın" diyerek sokak çocuklarına göndermeler yapıyor.

Sele kapılan çocuklar da unutulmadı

2001 yılının Aralık ayında Mersin'de yaşanan sel felaketinde Mersin'de bulunan Adil Okay, sanatçı duyarlılığı ile, sele kapılarak ölen bir çocuğun ardından 'ah çocuk ' adlı şiirinde şunları yazıyor; "Sen hiç nehirden odun topladın mı çocuk / selin denize sürüklediği / boyundan büyük ağaçlara / akşama ısınabilmek için / el attın mı / ah çocuk / ayağında nayk botların / sırtında marka yağmurluğun / evlerin bahçesinden papatya aşırmaya benzemez bu iş / ya da babanla balık tutmaya "

‘Hoşça kalın çocuklar’ adlı şiirinde ise hüzün sezilir Okay'ın mısralarında. Ama yine de umutludur Okay, kendisi göremese bile diktiği fidanların büyüyeceğini bilir ve: "fizik bitti çocuklar / tarih başladı / yaşlandın iyice dedi kadın / fizik mi kaldı / dalıp dalıp gittiğim / tarih kaldı ama geriye / dedi adam / oku dilediğin kadar / fiziği kapatalım çocuklar / coğrafyaya bakalım / ellerim kaymıyor artık bedeninde / derinleşen çizgilere takılıyor / göçen bir ağaçtan arta kalan dallar geriye / coğrafya zamanı dedi adam / ara kendini savrulan çizgilerinde haritanın / fizik tatile çıktı / çocuklar felsefe yapalım / düşündü kadın / gülen yüz / güzel yüz değil artık / gelen güz / giden güz değil / yiten değil / bulunacak olan / fizik gitti felsefe kaldı dedi adam / kimbilir belki bir başka dünyada dirilen insana / yeni hayatlarla buluşur / hoşça kalın çocuklar".

Son söz yerine, ‘Çocuk Duası' adlı şiirden bir bölüm daha aktarıyorum:

"...dinleyin barışı biz çocuklardan / ama sakın unutmayın / her kim ki / savaşa karşı çıkmaz / insanları sevmez / çocuklara şeker almaz / okuduğu bu şiirleri / on nüsha yapıp dağıtmaz / evi başına yıkılacak / cehennemde yanacaktır / duyduk duymadık demeyin" (NK)

Adil Okay Kimdir

1957 yılında Antakya'da doğan Adil Okay politik nedenlerden dolayı Adana ve Ankara cezaevlerinde yattı. 1981 yılında yurtdışına çıktı. 1983 yılında Fransa'ya yerleşti.

Onbeş yıl sonra Türkiye'ye dönme hakkını elde etti. Ütopya yayınevinde yayınlanan 'Ah Çocuk' Adil Okay'ın dördüncü şiir kitabı. Okay'ın bundan önce 'Mültecinin Bunalımı' adlı öykü ve 'Yeşillerini Giyin de Gel', 'Hançerini Ay Işığına Çalan Adam', ve 'Kaç Kişi Kaldık' adlı şiir kitapları yayınlanmıştı.

Yazarın ayrıca Yazın, Türk Dili dergisi, Alleben, Güney Rüzgarı, Amik, Ağır Ol Bay Düz Yazı, Lül, Şiirin, Güzel yazılar, Berfin Bahar adlı dergiler ile Alfa Çocuk şiirleri antolojisinde şiir, öykü ve denemeleri yayınlandı.

Ah Çocuk - Ütopya yayınevi - Ankara - Nisan 2003