Adalar'ın Atları: Sorular, Talepler, Açıklamalar

Haberin İngilizcesi için tıklayın

Adalar'ın Atları 50 Covid-19’a karşı serum yapılmak üzere Ankara'ya mı götürülecek? Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli’nin Covid-19 için antiserum üretiminde kullanılacağını söylediği atlar Adalar’daki atları mı? Atların ücretsiz sahiplendirilmesi neye göre yapılacak?  Kısmen naylon çadırlarda yaşayan atlar yaz sıcaklarına nasıl dayanacak? Atların veterinerleri var mı?

Sorular "Adaların Atları Yaşasın" kampanyası düzenleyen Adalar’ın Atları Platformu’ndan.

bianet bu soruları İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) danışmanlarından Tonguç Çoban’a, Adalar İlçesi Tarım Müdürlüğü’nden bir yetkiliye, TTB yönetiminden Dr. Melahat Cengiz’e, Adalar İlçe Kaymakamlığı’na ve Adalar Belediye Başkanı Erdem Gül’e sordu. Faytonları kaldıran İzmir Büyükşehir Belediyesi’yle de İzmir Atları'nın akıbetini konuştuk.

İstanbul Valiliği'nden ısrarlı telefonlarımıza yanıt alamadık.

Prof. Dr. Tahsin Yeşildere Covid-19, Hiperimmün Serum Çalışmaları ve Atların Kullanılması  başlıklı yazısında konuyu veteriner olarak inceledi.   

[Serum için] Bakım kolaylığı, immun sisteminin daha etkin olması ve daha fazla plazma sunma avantajlarından dolayı dünyada atın tercih edildiği bilinmektedir. Bu neden ile safkan İngiliz ve Arap atları yıllarca kullanıldı.

Bu hayvanların sağlıklı ve insanlara bulaşabilecek (atlarda; Ruam, Borna Hastalığı Virüsü, Hendra Virüs, Enflüanza A Virüsü ve At Ansefalit Virüsü gibi) infeksiyöz etkenleri taşımaması gerekiyor.

İBB: Serum söz konusu değil

İBB Danışmanı Tonguç Çoban "atların serum için kullanılması" haberleriyle ilgili “serum olarak kullanılacak iddiasına da net olarak yanıt vereyim. Söz konusu bile değil. Bizim bilgimiz olmadan böyle bir şey yapılamaz. Böyle bir talep gelmedi. Biz de buna onay vermeyiz” diyor. 

“Adalar’da faytonda çalıştırılan yaklaşık 1200 at İBB Meclis kararıyla satın alındı. Sürekli veteriner kontrolü var. 50 kadar seyis de atların günlük nal ve diğer bakım işlerini yapıyor. Atları gezintiye çıkarıyor; atların serbestçe dolaşabileceği alanlar oluşturuldu. ‘iyi bakın’ demenin sınırı yok. Her zaman daha iyisi vardır; biz  bunun da farkındayız.

Sahiplendirme

"Sahiplendirirsek de atların işkence veya eziyet görmeyeceği yerlere gitmesini sağlamak isteriz. Fayton sisteminin kötü koşullarına geri dönülmeyecek, bunu biliyoruz. Sahiplendirmede temel standartlara uyulması şartı aranacak. Mesela üniversitelerin atçılık bölümleriyle çalışılabilir. Sahiplendirme Komisyonu'na, muhtemelen pandemi nedeniyle şu ana kadar da yoğun bir talep gelmedi. Henüz hiçbir atı sahiplendirmedik. İBB’nin stratejik planında 1200 ata sürekli bakılacağı yönünde bir kararı yok.

Çözüm

"Bazı hayvan hakları savunucuları atların hiçbir şekilde kullanılmamasını, serbestçe yaşamasını istiyor; bu bireysel olarak bizlerin de hoşuna gidecek bir düşünce. Ama kamusal sorumluluğumuz var; mevzuat çevresinde çözüm arıyoruz. Bunun için devlet kurumlarıyla, üniversitelerle, yerel yönetimlerle görüşüyoruz. Tabii sivil toplumun önerilerini de dikkate alıyoruz."

İlçe Tarım: At çıkışı olmadı

Adalar Kaymakamlığı'nın yönlendirdiği İlçe Tarım Müdürlüğü'nden yetkili bir isim “Adalar'dan tek bir atın dahi çıkışı olsa bu bizim bilgimiz dahilinde olurdu. Çünkü evrak işleri ve izinleri var. Ama Adalar'dan tek bir at dahi çıkarılmış değil” diyor.

"Sayın Ekrem Pakdemirli'nin 'Serum çalışmalarında atlar kullanılacak' açıklamasından hayvan hakları savunucularının aklına Adalar atlarının gelmesi çok normal. Bu açıklama bizim buradaki atlara dair değil. Bizim bir veteriner arkadaşımız atların bakımını yapıyor.

"Dünyanın her yerinde aşı çalışması yapılıyor; bunun belli kriterleri var. Ayrıca şu bilgiyi de paylaşmak isterim; biz atların durumunu takip ediyoruz ama atların sahibi İBB."

TTB: Bilgimiz yok

Türk Tabipleri Birliği yönetiminden Dr. Melahat Cengiz, Türkiye'de antikor çalışması yapıldığını doğruluyor, atların kullanılması konusuna açıklık getiremiyor.

“Sağlık Bakanlığı 150 bin kişide bunu deneyeceğini açıkladı. Bunun yapılmasının nedeni aslında toplumsal bağışıklık haritasının belirlenmesi. Önümüzdeki günlerde Sağlık Bakanlığı net bilgi verecektir. Atların kullanılıp kullanılmadığı konusunda bizim bilgimiz yok.” 

Erdem Gül'den güne ve sürece dair

Adalar Belediye Başkanı Erdem Gül de "Satın alınan atların tamamı Adalar’da kaldı. Onlar için yer yapıldı, seyisler geldi. Bakımları yapılıyor. Ben de gidip ziyaret ediyorum," diyor. 

Gül'ün "Ruam"la ilgili soruya cevabı şöyle: "Ruam olmadan atların öldürüldüğü iddiası gerçeği yansıtmıyor. Çünkü raporlar var. Serum çalışmasında da kullanılmadılar. Çünkü Adalar’dan at çıkışı olmadı. Adalar’ın atlarına dair çok spekülasyon var. Ama bilimsel açıklamalara dikkat etmek gerekiyor.

"Bir çalıştay düzenledik. Konunun tüm tarafları, kamu, Adalar’da yaşayan halk, hayvan hakları savunucuları, İBB herkes katıldı. Sonuç olarak orada da faytonların kalkması yönünde bir eğilim oluştu. Bu sırada Adalar İlçe Hayvan Sağlığı Zabıtası Komisyonu raporlarıyla atlarda ruam hastalığı olduğu anlaşıldı.

"Bu nedenle de üç ay faytonlarla ulaşım durduruldu. Bu olunca iki şey ortaya çıktı. Bir hayvanların sağlığı, iki faytoncuların ekonomik koşulları. Bu insanlar nasıl geçinecek? İBB Meclis Kurulu’nda adım atıldı ve atlar satın alındı. At başına 4 bin TL ödendi. Ayrıca 300 bin TL de faytonculara ödendi."

Gül'den son açıklama  ulaşıma dair: "Haziran’ın başında elektrikli araçların tanıtımını yapacağız. İBB başkanı Ekrem İmamoğlu da gelecek. Şimdi bunun hazırlıkları var..."

Talepler

Adalar'ın Atları Platformu'nun sorularının yanı sıra  "Adalar'ın Atları Yaşasın" başlıklı imza kampanyasında açıkladığı talepler de şöyle: 

• Atların adada serbest bırakılmasına, eskiden olduğu gibi ormanda dolaşmasına izin verilsin.
• İstanbul Valiliği, atların adalarda yaşaması için ahır yeri göstersin. Bu yapılmadan, mevcut ahırlar yıkılmasın, uygun koşullarda yenilensin. Atlar evsiz kalmasın.
• Burgazada ve Heybeliada Ahırlarında arkeolojik yüzey araştırması yapılsın.
• Adada at sahiplenmek isteyen herkes, atlara Ada'da bakabilsin. Atların atları, İzmir'in fayton atları gibi serum malzemesi olmasın!

63 hayvan hakları örgüt ve inisiyatifi de Adalar atlarıyla ilgili "Tarım ve Orman Bakanlığı ile İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne görev ve sorumluluklarını hatırlatıyoruz" başlıklı halen imzaya açık bir bildiri yayımladı. 

Grup taleplerini atların kalan hayatlarını sömürülmeden yaşayacağı bir rehabilitasyon alanıyla özetliyor. 

(EMK/APA)

*Fotoğraf Nadire Mater/bianet