12 metrekarede tuvalet, banyo, mutfak, yatak

Fotoğraf, cezaevinin resmi internet sitesinden.

“12 metrekare içinde tuvaleti, banyosu, mutfağı var, bir de yatağı var… Odaları, F tipi cezaevlerindeki tek kişilik hücreler gibi.”

Erzurum Dumlu 1 Nolu Y Tipi Yüksek Güvenlikli Cezaevini ziyaret eden Avukat Naim Eminoğlu, yeni tip hapishanelerle ilgili bianet’e bilgi verdi.

Havalandırma süresi 1,5 saat

Çağdaş Hukukçular Derneği’nden (ÇHD) Eminoğlu, Y tipi hapishanelerde, F tipi olanların aksine daha çok tek kişilik odalar bulunduğunu, az sayıda da üç kişilik oda olduğunu söyledi:

“Bu hapishanenin en büyük özelliği ve farkı havalandırma mimarisi. F tipi hapishanelerde havalandırma, odadan bir kapıyla çıkılabilecek şekilde odanın bir uzantısı konumundadır. Hücreyle bağlantılı olan havalandırmanın kapısı sabah açılır, akşam kapatılır. Bu yeni tipte ise havalandırma bağımsız bir bölüm olarak tasarlanmış. Mahpuslar havalandırmaya çıkacakları zaman infaz koruma memuru eşliğinde o ayrı bölüme götürülüyor. Yaklaşık 1,5 saat sonra da geri götürüyorlar. Daha fazla havalandırma saati talep edildiğinde idare, bu durumda diğer mahpusların vaktinden kısmak zorunda kalacağını söylüyor. Yani bu tip hapishanelerde havalandırma süresi oldukça kısıtlanmış durumda.”

“Ağırlaştırılmış müebbetlerle aynı infaz rejimi”

Naim Eminoğlu, bu gibi uygulamalarla Y tipinde kalan tutuklu ve hükümlülerin ağırlaştırılmış müebbet hapis mahkumu olmaksızın bu infaz rejimine tabi tutulduğunu ekledi.

“Bu hapishanenin koşulları, F tiplerine göre bile daha ağır. Görüştüğüm mahpuslar işkence ve kötü muamele görmediklerini beyan etti ancak hapishanenin kendi koşulları tek başına işkence… Bir koridorda kalanın sesi diğer koridora ulaşmıyor, sadece mahpusların kendileri değil, sesleri dahi izole edilmiş durumda.

“Bu hapishanede avukat görüş kabini bile farklı, F tipi hapishanelerde iki tarafta cam, iki tarafta duvar olur. Burada kabinin dört tarafı da cam. Uzaktaki bir memur bile içeriyi rahatça görebiliyor.”

“Davaları İstanbul’da, kendileri Erzurum’da”

Avukat Eminoğlu’nun dört müvekkili, İstanbul, Silivri (Marmara) Cezaevinden Erzurum Y Tipine sevk edildi. Burada müvekkilleriyle görüşen Eminoğlu, müvekkillerinin ikisinin hükümlü, diğerlerinin tutuklu bulduğunu söyledi ve “Davaları İstanbul’da sürüyor, aileleri de İstanbul’da. Muhtemelen duruşmalara SEGBİS üzerinden katılacaklar. Zaten Silivri’den buraya gelmeleri de iki gün sürmüş, bir gece Samsun’da cezaevinde konaklayıp yola devam etmişler. Artık aileleriyle de görüşebilmeleri zor görünüyor” dedi.

Eminoğlu, üç müvekkilinin ailelerine ve davalarının görüldüğü kentlere sevk için açlık grevine başladığını belirtti: “Nurettin Kaya, Mustafa Özgür Mulla, Demir Kurt, 2 Mayıs’ta süresiz açlık grevine girdiklerini ilan etti.”

“Tehlikeli mahkum” statüsü

Bu hapishaneler kimler için tasarlandı?

Avukat Eminoğlu, müvekkillerinin neden Erzurum Y Tipi Cezaevine sevk edildiğini sorduğunda, “tehlikeli mahkum statüsündekileri getiriyoruz” yanıtı aldığını belirtti, “Ancak benim müvekkillerimin hiçbiri tehlikeli mahkum statüsünde değil” diye ekledi.

“Tehlikeli mahkum” ne demek?

Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un “Yüksek güvenlikli kapalı ceza infaz kurumları” başlıklı 9/3 maddesi uyarınca mahpuslara verilen bir statü: “Eylem ve tutumları nedeniyle tehlikeli hâlde bulunan ve özel gözetim ve denetim altında bulundurulmaları gerekli olduğu saptananlar ile bulundukları kurumlarda düzen ve disiplini bozanlar veya iyileştirme tedbir, araç ve usûllerine ısrarla karşı koyanlar bu kurumlara gönderilirler.”

Ancak Eminoğlu, bu statünün sadece bulunduğu hapishane içerisinde isyan, firar girişimi, insan öldürme gibi suçları işleyenlere verildiğini, yani hapishane içerisindeki davranışlara göre belirlendiğini, dört müvekkili hakkında da böyle bir karar olmadığını söyledi. (AS)