Kadınların Yaşamı Kumaş Üzerinde
Kolektif üretimde bulunan ve egemenin söylemlerine kendine özgü üslubuyla cevap veren yeni nesil sanatçılardan Güneş Terkol'u "Hafriyat", "Apartman Projesi", halı atölyesi çalışmaları ve "Hazavuzu" gibi ortak çalışmalardan hatırlamak mümkün.
Onunla en son karşılaştığımız yer ise İstanbul Modern'deki sansür vakasının ardından artık bir arada durmak gerektiğine kanaat getirmiş sanatçıların düzenlediği toplantılardı. Galeri NON'da onunla Harekete Geçiren Başlıca Güçler başlığıyla sergilenen kişisel işlerini konuşmak üzere bir araya geldiğimizde öncelikle kolektif ve bireysel üretim arasındaki ilişkiyi sorduk...
"Kolektif olmak, birlikte çalışma, işbirliği, dayanışma dışında bir de yalnız anlarımız var ya, onlar çok kıymetli bence. Onu ittiğin zaman, kendi duruşunu kaybettiğinde kolektif duruş içinde pek bir yeterli yanın kalmıyor."
Kumaşın anlamı
Mısır Apartmanı'nın dördüncü katındaki serginin girişinde izleyiciyi kullanılmış çarşaf kumaşından üretilmiş, çerçevelerini zorlayan Büyükadalı iki sokak köpeği karşılıyor. Çin, Antakya ve İstanbul'da kadınlarla yapılmış atölyeler sonucu ortaya çıkan kumaş-pankartlar serginin ana ve kritik bölümlerinden birini teşkil ediyor. Üç farklı coğrafyadan kadınlar dertlerini ve hayallerini birlikte tartışarak kumaşa işlemişler.
Güneş Terkol, 6-7 yıldır toplamakta olduğu kumaşlar üzerine kaydettiği işlerinin çoğunda kendi 'eskiz defterlerinden' kadınlara dair gündelik hayat imgelerini izleyene sunuyor. Kendisinin ifade ettiği üzere Harekete Geçiren Başlıca Güçler "ataerkil sistemde kadınların nerede durdukları, nerelere evrildikleri, nereden nereye geçiş yaptıkları" ile ilgili.
Resim eğitimi almış bir sanatçının malzeme olarak kumaşa yönelmesinde, örgü örmeye ya da kumaş biçip dikmeye atfedilen toplumsal anlamın emarelerini de görmek mümkün elbette. "Kumaşın, illa eve özgü bir anlamı olması gerekmiyor" diyor Terkol. "Derdim tam tersi; başka bir sözü söylemek için de bu malzemeyi kullanabiliriz. O özel alana girip bambaşka bir şey söylemek ve öteki alana sıçramak aslında yaptığımız."
Piyasa koşullarına rağmen
Güneş Terkol, birkaç ay önce sanatçı Bubi'nin İstanbul Modern'in özel bir gecesinde sergilenmek üzerine sipariş edilmiş işi sansüre uğrayınca, o dönem Modern'de açık olan "Hayal ve Hakikat" sergisindeki işlerini "sansürü gördük" diyerek çeken sanatçılardan biriydi. Dolayısıyla, kolektif üretim ve yeni nesil sanatçıların otonom duruşlarından bahsetmişken kurum ve sanatçı ilişkisinin evrildiği noktayı da soruyoruz...
"Piyasadaki yükseliş bence sanatçıları kariyer meseleleri yüzünden ayrı düşürüyor. Ama sanatçılar olarak bir sürü iş yapabiliriz hâlâ. 19 Ocak Kolektifi ya da Hafriyat gibi oluşumları düşünelim, önemli işler yaptılar" diyerek önümüzdeki günlerde güncel sanat dünyasında olacaklara dair umudun da sinyallerini veriyor Terkol. (GK/HİM/YY)
* Bu metne konu olan "Harekete Geçiren Başlıca Güçler"in, Galeri NON sergi mekânında kaydedilmiş söyleşisi ve Güneş Terkol'un içinde bulunduğu "Garip bir Pandik Numara 1" performansı ile Hazavuzu kayıtları 1 Mart 2012 tarihinde Açık Dergi programında yayınlandı. Bu programı dinlemek için tıklayınız. http://www.archive.org/details/GunesTerkol
* Harekete Geçiren Başlıca Güçler sergisi İstanbul, Beyoğlu, İstiklal Caddesi'ndeki Mısır Apartmanı'nda bulunan Galeri NON'da 22 Mart'a kadar görülebilir.