Her Eve Gelen Fabrika: 3 Boyutlu Yazıcı

Şimdiden evinizde yerini açın: Çok yakında 3 boyutlu yazıcılar tıpkı çamaşır makinası ya da buzdolabı gibi evinizin demirbaşı haline gelecek. 

Pek yakında - yakın dediysek de 5  ile 10 sene içinde - 3 boyutlu yazıcınız evinizin bir köşesinde size belki de yemek yapacak, bozuk telefonunuza parça örecek ya da kırılmış kolunuza alçı yapacak. Küpenizin tekini mi kaybettiniz? Yenisini almak yerine internetten şarkı indirir gibi diğer tekini indirip yazdırabileceksiniz.  

Bütün bunlar fütürist ve ütopik iddialar gibi gözükse de ilk ve tek konsept 3 boyutlu yazıcı mağaza ve kafesi 3Dörtgen'den Erdem İnanç’a göre birçoğunun gerçekleşmesi yalnızca (epey uzun) bir an meselesi. 

Erdem İnanç ile 3 boyutlu yazıcıların ABC’sini, yakın zamanda hayatımıza getireceği yenilikleri ve Türkiye’de insanların konuya ilgi ve alakasını konuştuk. 

3Dörtgen'den Erdem İnanç

3 boyutlu yazıcı nedir? Nasıl çalıştığını en kısa ve basit nasıl anlatabiliriz?

3 boyutlu yazıcıyı en kısa ve basit olarak üç boyutlu objenin katmanlı olarak üretilmesini sağlayan makineler olarak tanımlayabiliriz.

Farklı üç boyutlu yazıcı çeşitleri olmakla birlikte, bütün yazıcılarda üretim işlemi katman katman malzeme biriktirilmesi yöntemiyle gerçekleşiyor. Üç boyutlu yazıcı sektörünün %95’ini oluşturan FDM (Fused Deposition Modelling) metoduyla çalışan yazıcılar, termoplastik malzemenin ısıtıcı bir uçtan eritilerek geçirilmesi ve eksenel hareketten faydalanarak çalışıyor.

Malzeme olarak şimdilerde plastik ve diğer yumuşak malzemeler kullanılıyor, ama ilerde belki de her türlü malzemeyi kullanmak mümkün olacak. 

Peki adı niye yazıcı? 3 boyutlu yazıcıyı bildiğimiz 2 boyutlu yazıcı üzerinden açıklayabilir miyiz?

Mantık olarak benziyor. Aslına bakarsanız, eskiden 2 boyutlu yazıcılar da şimdiki 3 boyutlu yazıcılar gibiydi. Eskiden tarayıcı, yazıcı, faks ayrıydı. Şimdi hepsi bir. 

Bugünün teknolojisinde 2 boyutlu yazıcıda bir kağıdın çıktısını alacağımız zaman makine ilk olarak onu tarıyor, sonra bunun bir modelini alıyor ve o model üzerinden basıyor. 

3 boyutlu yazıcı için de aynı şekilde yapıyoruz. Yalnızca çıktısını alacağımız “şey” 3 boyutlu oluyor. Aynı şekilde ilk başta tarıyoruz, sonra modelini alıyoruz (ya da kendimiz 3 boyutlu modelleme yapıyoruz) ve en sonunda yazdırıyoruz. Farklı olan tek şey, 3 boyutlu çıktılarda bu 3 süreci kapsayacak tek bir makinanın henüz çok yaygın olmayışı. Ama bir gün bunların hepsi birleşecek. 

3 boyutlu yazıcılarla birlikte ne değişecek? 

Her eve fabrika geliyor. Daha başka ne diyeyim! Eskiden hayal edilemeyecek bir üretim gerçekleşiyor. Çok maliyetli bir üretim artık evlerde kolayca yapılabilecek. İnsanlar artık her şeyi oradan çıkabilecek. Bu bazı meslek dallarını ve alışkanlıkları değiştirecek.

Bugün bir şeye sahip olmanın tek yolu fiziksel olarak satın almak. Ama gelecekte 3 boyutlu yazıcılar somut olarak yeni bir sanayi devrimi gerçekleştirecek. 3 boyutlu yazıcılar evlerde çamaşır makinası, buzdolabı gibi demirbaş gereksinim olacak. Her eve 3 boyutlu yazıcı girince, insanlar bir şeyi satın almak yerine, internetten o objenin modelini satın alacak ve evlerinde kendileri üretecek. Bir bakıma mp3 indirip dinlediğimiz gibi, 3 boyutlu model indirip basacağız. Hatta buna başlamış olan internet platformları var bile!

Peki bu platformlarda şimdi neler var?

İnsanlar şimdilerde plastikten yapılmış biblo, oyuncak ya da diğer fonksiyonel objeleri yükleyebiliyor. Hatta geçenlerde NASA, Uluslararası Uzay İstasyonu’ndaki astronotlar için İngiliz anahtarı modeli gönderdi. Astronotlar o modeli istasyondaki 3 boyutlu yazıcıdan çıkararak kullandı.

İlerde ise daha işlevsel objeler olacak. Ayakkabı modelini alıp yazdırabileceksiniz.

3 boyutlu yazıcı çikolata bile yazıyor!   

3 boyutlu yazıcı şimdilerde hangi alanlarda kullanılıyor? Hangi alanlarda kullanılacak?

Üç boyutlu yazıcılarda üretim konusu, sağlık, inşaat, otomotiv, havacılık, moda, sanat, hobi gibi hemen hemen tüm sektörlerin tam ortasına nüfuz ediyor. Beş yıl içinde tıpkı televizyon konusunda geçirdiğimiz değişime benzer, komşular arası üç boyutlu yazıcı paylaşımı yaşanacak. Daha sonrasında ise, betonarme yapı inşa eden üç boyutlu yazıcı şantiyeleri ve canlı yedek organ üreten yazıcılar hayatımıza girecek. 

Türkiye’nin 3 boyutlu yazıcı dünyasında konumu dünyaya kıyasla nasıl?

3D yazıcılarla ilgili geleneksel medya ve sosyal medyada çok sayıda haber çıkmasının da etkisiyle Türkiyede insanlar 3 boyutlu yazıcıları çok sevdi. Bunu katıldığımız sunum, etkinlik ve fuarlarda gözlemleme fırsatı yakalıyoruz. Geçtiğimiz bir yıl içinde üç boyutlu yazıcıların ülkemizdeki bilinirliği oldukça arttı. Etkinliklerde karşılaştığımız ziyaretçilerin tepkileri ve soruları farklılaştı. Biz 3Dörtgen olarak dünyadaki gelişmelere paralel olarak yenilikleri yakalamaya gayret ediyoruz.

3Dörtgen’in ücretsiz eğitimlerinden bahseder misiniz? Şimdiye kadar kaç kişiye eğitim verdiniz? Nasıl geri dönüşler alıyorsunuz?

Kısıklı'daki 3Dörtgen Cafe, kimi zaman saatleri bulan 3 boyutlu çıktıları bekleyenler için açılmış

3Dörtgen’deki temel hedeflerimizin başında üç boyutlu yazıcılarla insanları tanıştırmak geliyor. Bu teknolojiyle tanışan insanların sayısı arttıkça, bütün alışveriş alışkanlıklarımızın değişeceğine ve üretim tekniklerine bakış açımızın farklılaşacağına inanıyorum. Kendi bünyemizde, okullarda ve çalıştaylarda yaklaşık 1500 kişiye üç boyutlu yazıcıları enine boyuna anlattım. Katıldığımız panel, seminer, fuar ve etkinliklerle bu sayının birkaç bin olduğunu tahmin ediyorum. Katılımcılar eğitimlerden genellikle memnun kalıyorlar ve eğitimden şaşırmış olarak ayrılıyorlar. Eğitimlerin en sevdiğim kısmı da insanların bu şaşkınlık ifadesi. 

Şaşıyorlar mı! Neye?

3 boyutlu yazıcılar çikolata da üretebiliyor! Hatta daha sonra 3 boyutlu yazıcılardan organ bile yapılmaya başlandığını görünce iyice afallıyorlar. 3 boyutlu yazıcı deyince akla sadece plastikten oyuncak ya da model üretilen bir şey geliyor. İnsanlar 3 boyutlu yazıcıların hayatımızın her alanına girmek üzere olduğunu farkediyorlar. 

“Teşvikler yetersiz, vergiler yüksek"

Türkiye’de 3 boyutlu yazıcı hangi alanlarda kullanılıyor? 

Konu ilgi çekici olunca, Türkiye’de üç boyutlu yazıcı mağazaları ve üç boyutlu yazıcı satışı gerçekleştiren kuruluşlar arttı. Türkiye’de yazıcılar en yaygın olarak (asıl amacına da uygun olarak), hızlı prototipleme amacıyla kullanılıyor. Mimari modelleme ve sanat alanında da son bir yılda kullanımı oldukça arttı. Dişçilik ve kuyumculuk alanında yaygın bir kullanımı epey uzun bir süredir mevcut.  

Türkiye’de bu konuda en büyük avantajlar ve zorluklar nedir?

Girişimcilik ruhu Türkiye’de epey mevcut. Bu belki de en büyük avantajımız  ama girişim işin sadece başlangıcı. Girişimdeki ilk heyecan zamanla kaybolabiliyor. Türkiye’de insanların girişimin sürdürülebilmesi konusunda ilk heyecanını koruyamadığını düşünüyorum. Ülkemizde üç boyutlu yazıcı üreten insanlar olması, fakat dünyaca tanınan bir üç boyutlu yazıcı markası olmaması da bunu kanıtlıyor. Diğer alanlarda olduğu gibi üç boyutlu yazıcı üreten yerli girişimcilerin karşılaştığı en büyük sorunların başında da teşviklerin yetersizliği ile ithalat ve ihracattaki yüksek vergilendirme geliyor. 

3 boyutlu yazıcı konusunda Bilim ve Teknoloji Bakanlığı’nın bir çalışması var mı? Ya da ortak bir çalışma var mı?

Bu konuda tek bildiğim, TÜBİTAK projeleri kapsamında “lazer sinterleme üç boyutlu yazıcıları” için bir teşvik olduğu. 

Peki hükümetin bu konuda politikası nedir?

Hükümetin bu konuda nasıl politikaları olduğunu ise bilmiyorum. Belki de yoktur. (Gülüyor) 

“İnsanlar en çok sevdiklerinin heykellerini yaptırıyor"

Müşterileri profiliniz nedir? En çok neyi yazdırmak istiyorlar?

Endüstri alanındaki müşterilerimiz genelde prototip üretmek istiyorlar. Ürünlerini seri üretimden önce somut olarak görmek istiyorlar.

Kişisel müşterilerimiz ise daha çok heykel alanına ilgililer. Birçok insan kendilerinin ya da sevdiklerinin heykelini, büstünü yaptıyor. Hatta yeni evlenen bir çift evlilik fotoğrafı gibi büstlerini yaptırmak istemişti! 

3 boyutlu yazıcı kendisini üretmek çok mu zor? Ne eksik Türkiye’de?

Aslında 3 boyutlu yazıcı teknolojisi günlük hayatımızda kullandığımız cep telefonu gibi elektronik eşyalardan çok daha basit bir düzeneğe sahip. Ayrıca, 3 boyutlu yazıcıların birçoğu açık kaynaklı. Firmalar hangi yazımları ya da teknik donanımı kullandığını paylaşıyor. O yüzden, 3 boyutlu yazıcının kendisini üretmek çok kolay. Ama Türkiye’de insanlar yerli mala şüpheyle bakıyor.

Belki de daha ihtiyaç olmadığı için olabilir mi? 

Evet, 3 boyutlu yazıcı henüz çocukların yazın karne hediyesi olarak isteyeceği bir şey değil. Ama belki gelecekte olabilir. (BM)