Haftanın Dikkat Çeken Eserleri 20 Şubat

Toplumsal Sınıfların İlişkisel Gerçekliği

Bu hafta tanıtacağımız ilk eser, kısa bir süre önce Tan Kitabevi'nden yayımlanan değerli bir çalışma: Toplumsal Sınıfların İlişkisel Gerçekliği. Vefa Saygın Öğütle ve Güney Çeğin tarafından kaleme alınan kitap, "Sosyo-Tarihsel Teorinin 'Sınıf'la İmtihanı" alt başlığını taşıyor.

Korkut Boratav'ın sunuşuyla açılan kitap, üç ana bölümden oluşuyor:

I. Leopold Von Ranke ve 'Toplumsal'ın Tarihsel Eleştirisi

II. Sınıf Tartışmalarındaki Ana Eksen ve Temel Konumlanmalar

III. 'Deneyim'in Sosyo-Ontolojik Düzlemde Tesisi İçin Üç İmkân: Somut Ama Salt Özneci Olmayan Bir Sınıf Analizi Mümkün müdür?

Kitabın konuyla ilgili kuramsal tartışmaları özetleyen ikinci bölümünün özellikle okunması gerektiğini belirtelim. Bu bölüm, 'Sınıf Yapısı, Sınıf Oluşumu, Sınıf Bilinci ve Sınıf Mücadelesi ile Bağlantılı Belirlenim Modeli', 'Marksist Sınıf Analizindeki Teorik Nesneler ve Soyutlama Düzeyleri' başlıklı bazı şekiller de içeriyor.

Bölüm konularından anlaşılabileceği gibi, kitabın rahat bir şekilde okunması ve anlaşılması için konuyla ilgili en azından temel bir donanıma sahip olunması gerekiyor. Zira kitapta ele alınan kavramlar ve tartışma noktaları kitabın dilini ve değerlendirmelerini ister istemez ağırlaştırıyor. Diğer bir deyişle, kitabın belli bir 'ağırlık' taşıdığını kabul etmek gerek. Dolayısıyla, konuyla ilgili belli bir donanıma sahip okuyucular için kitabın çok daha faydalı olabileceği açık. Zira Korkut Boratav'ın da belirttiği gibi:

"Vefa Saygın Öğütle ve Güney Çeğin, bu kitapla (...) 'sınıf tartışmalarının ana ekseni' üzerinden seçilmiş birkaç tema üzerinde odaklaşıyorlar (...) Kuramsız bir 'sosyoloji zanaati' olmayacağının farkındalar ve bu çalışmalarını yakın geçmişin bazı Batılı Marksist kuramcıları üzerine odaklayarak iyi bir iş yapmışlar".

'Ne yapmalı?' sorusuna yanıt aramaya çalışan bir sonuç kısmı içeren kitapta, zengin bir kaynakça ile faydalı bir kavram ve kişi adları dizinine yer verildiğini ayrıca belirtelim.

Kitabın, Tan Kitabevi'nin yayına hazırladığı kuram dizisinin ilk halkasını oluşturduğunu ve dolayısıyla serinin diğer kitaplarının da merakla beklenmesi ve ilgiyle izlenmesi gerektiğini hatırlatalım.

Özetle, 'Toplumsal Sınıfların İlişkisel Gerçekliği', gerek sosyal bilimler alanında gerekse de pratik siyasette her zaman tartışılan bir meseleyi derli toplu bir şekilde ele alan, nitelikli bir çalışma:

Toplumsal Sınıfların İlişkisel Gerçekliği, Vefa Saygın Öğütle / Güney Çeğin, Tan Kitabevi Yay., 2010, 171 sf.

AKP: Yeni Merkez Sağ mı?

İlk kurulduğu dönemde AKP'nin merkez sağ bir parti olup olmadığı çokça tartışılmıştı. Gündemin tozu dumanı arasında, ve daha da önemlisi AKP'nin iki genel seçimden birinci parti olarak çıkmasından sonra, bu mesele artık daha az konuşulur oldu. Buna rağmen, söz konusu tartışmanın öneminin azaldığı söylenemez. İşte bu hafta tanıtacağımız ikinci eser, bu konuyu ele alan, ilginç bir söyleşi kitabı: AKP: Yeni Merkez Sağ mı?. Ümit Kurt'un yayına hazırladığı kitap, AKP'nin siyasal konumu üzerine çeşitli kişilerle yapılan söyleşilerden oluşuyor.

Söyleşi yapılan kişilerin AKP'ye ilişkin tanımlamalarıyla oluşturulan ve kitapta yer alan bazı alt başlıklar şöyle:

- AKP Büyük Sermayenin Değil, Yükselen Anadolu Sermayesinin Temsilcisidir / Taha Akyol

- Seçmen Merkez Sağ Partilerden Kaçıyor Ama Gittiği Partiler Onları Tekrar Alıp Merkez Sağa Götürüyor / Aydın Menderes

- AKP: Yeni Merkez Sağ / Tanıl Bora

- Türkiye'de Sınıfsal Yeniden Yapılanma, AKP ve Muhafazakâr Popülizm / Yüksel Taşkın

Kitabın ele aldığı konunun önemini ve kitapta yer alan söyleşilerin okunmasının sağlayabileceği faydayı yazarın kaleminden dinleyelim:

"AKP kimilerine göre ne olduğu, kimilerine göre ise ne olmadığı belli bir parti. (...) AKP'nin temsil ettiği sağ ile Avrupa/dünya'da temsil edilen sağ anlayış arasındaki benzerlik ve farklılıkları belirlemek AKP'nin nasıl bir ideolojik omurgası olduğunu, demokrasi, sivil özgürlükler ve sağ arasındaki ilişkinin içeriğini anlamak açısından önemlidir. (...) [bu kitap] aracılığıyla, Türkiye sağında önemli görevlerde bulunmuş, Türkiye sağına hem siyasal hem de entelektüel mecralarda önemli mesai harcamış zatlarla AKP'yi anlamaya ve bundan sonrasına dair, AKP'nin geleceğiyle ilgili bir projeksiyon çıkarmaya çalıştık".

Elbette, söyleşilen kişilerin AKP'yle ilgili bütün değerlendirmelerine katılmak mümkün değil. Ancak bu değerlendirmelerin, eleştirel bir gözle okunmaları halinde, Türkiye'deki siyasal yaşamın aktörleri olarak hem AKP hem de diğer siyasal hareketler konusunda önemli ipuçları verdiği söylenebilir.

Ayrıca, söyleşide kullanılan soru-cevap biçiminin kitapta da korunduğunu; dolayısıyla, kitabın, bu haliyle, hızlıca okunabildiğini ve kolayca anlaşılabildiğini hatırlatalım.

Özetle, AKP: Yeni Merkez Sağ mı?, eski bir tartışmaya yeni bir perspektiften bakılmasını sağlayabilecek, dikkat çekici bir çalışma:

AKP: Yeni Merkez Sağ mı?, Ümit Kurt (haz.), Dipnot Yay., 2009, 183 sf. (ECG/TK)