Facebook'a Alternatif Sosyal Medya Uygulamaları

Teknoloji meraklısı da olsam -hicri 1386 doğumlu biri olarak- yüz yüze iletişimin yerini hâlâ hiçbir şeyin dolduramayacağına inanıyorum. Bu yüzden sosyal medya, bilgisayar oyunlarıyla birlikte öteden beri bilişimin soğuk baktığım alanlarından biri oldu.

Ancak ister sevelim ister sevmeyelim, dünya dönüyor, sosyal medya da iletişimin vaz geçilmezleri arasına giriyor. 1 milyar 700 bini aşan (http://www.internetworldstats.com/top20.htm ) internet kullanıcılarından üçte birinden fazlasının Facebook üyesi olması, çok ciddi bir rakam.

Geçen yıllarda tanık olduğumuz alt üst oluşlar ve yenilikler, sosyal medyanın da durduğu yerde durmayacağını ortaya koyuyor. Bu haftaki yazımızda Facebook'un sarsılmaz gibi gözüken liderlik koltuğuna göz diken yeni uygulamalara göz atıyoruz.

Olayımızın adı Türkçe'de yaygın bir şekilde "lokasyon bazlı sosyal ağ" (location-based social networking) olarak tanımlanıyor. Oyuna dâhil olabilmeniz için GPS bağlantılı, internete erişebilen bir akıllı telefona sahip olmanız şart. Gerisini, özelliklerine bu hafta kısaca göz atacağımız ücretsiz hizmetler hallediyor.

2010'un çıkış yapacak uygulaması

Lokasyon bazlı ağ denince kuşkusuz ilk akla gelen Foursquare. Dennis Crowley ve Naveen isimli iki genç tarafından Amerika Birleşik Devletleri'nde (ABD) kurulalı henüz ancak bir yıl oldu. Dennis Crowley daha önce benzer bir hizmeti, Dodgeball'ı geliştirmiş, 2005'te Google'a satmıştı. Google da 2009'da Dodgeball'ı kapattı, bir başka ifadeyle Latitude adını verdiği bir başka projeye dâhil etti.

Dodgeball'ın kurucusu Dennis Crowley lokasyon bazlı sosyal ağların geleceğine inanmış olacak ki, geçen yılın Mart ayında benzer bir hizmetin, Foursquare'in  kurucuları arasında yer aldı. Hizmeti kullananların sayısı çığ gibi arttı. Üye sayısı nisan ayı itibariyle yarım milyonu aştı. Foursquare, birçok uzman tarafından gelecek yılın sonunda "2010'da çıkış yapacak uygulama ve hizmetler"in başında sıralanmıştı.

Facebook'a üyelik basit birkaç adımda gerçekleşiyor. Bunun için ya bilgisayarınızın tarayıcısı üzerinden siteye ulaşıp kaydınızı yaptırıyorsunuz ya da doğrudan akıllı telefonunuza uygulamayı doğrudan indirip kayıt işlemlerini app üzerinden yapıyorsunuz. Foursquare'in şimdiye kadar uygulama geliştirdiği mobil işletim sistemleri arasında iPhone, Android, webOS, BlackBerry ve Windows Mobile var. Nokia'sı Maemo ile çalışanlar biraz daha bekleyecek.

Her mekâna bir "muhtar" kullanıcıyı nasıl cezbediyor?

Foursquare'in kilit kavramı check-in. Bulunduğunuz nokta GPS ile belirlendikten sonra çevrenizdeki kayıtlı mekânlar taranıyor. Burada mekândan kasıt, sinemadan restorana, hastaneden okula akla gelebilecek her türlü kayıt. İlgilendiğiniz/aradığınız kaydı bulamadınız diyelim: "Temel Sokak'ta, evde" diye kendi kaydınızı bile girebiliyorsunuz.

Bir mekânda ne kadar fazla check-in'e sahipseniz o mıntıkanın "mayor"u, valisi/kaymakamı/belediye başkanı, artık ne derseniz, o oluyorsunuz. "Mayor"a elbette, bir makam-mevki sunulmuyor, ama manevi hazzın ötesinde, check-in'leri teşvik edecek başka motivasyon kaynakları bulunuyor.

Şimdilik sadece ABD'de olsa da bazı mekân sahipleri "mayor" seviyesine erişen kullanıcılara indirim ya da bedava ürünler veriyorlar. Henüz bu yılın başından itibaren dünya genelinde check-in'e imkân tanınmış olmasına rağmen Türkiye'de Foursquare üzerinden tanıtım ve reklâm kampanyaları çoktan başladı bile...

Arkadaş ağı kurabileceğiniz Foursquare'in en güzel özelliklerinden biri bulunduğunuz mekân hakkında yorumlar yapabilmeniz ya da sizden önce yapılmış "insider" yorumlara göz atarak bir restoran, kafetarya ya da bir okul hakkında fikir sahibi olup, bambaşka bir bakış açısıyla tanışabilmeniz.

GPS aracılığıyla bulunduğunuz noktaya yakın arkadaşlarınızın listesi çıkarılıyor. Aynı şekilde istenildiğinde, sizinle aynı mekânda bulunan diğer Foursquare kullanıcıları görebiliyor, onlarla mesajlaşabiliyor ve sonunda kimbilir, belki de kahvenizi karşılıklı içip "gerçek bir sohbete dalma" fırsatı yaratabiliyorsunuz.

Gowalla geride kaldı

Foursquare ile birlikte lokasyon bazlı sosyal ağ denince akla gelen bir başka önemli uygulama ise Gowalla (http://gowalla.com ). 2007'de kurulmasına karşın üye sayısı rakibinin epey gerisinde, 150 bin seyiyesinde.

Gowalla'nın geride kalmasının en önemli nedeni, Foursquare'ın "mayor" yönteminin, deyim yerindeyse "her mekâna bir muhtar atanması"nın kullanıcı tarafından tutulmuş olması...

Gowalla'da da aktif kullanıcılar benzer şekilde "badge" olarak adlandırılan sanal ödüllerle daha fazla mekânda check-in'e ve yeni mekânlar kaydetmeye teşvik ediliyor.

Yeni kuşak sosyal medyanın liderlerini ve belli başlı temel özelliklerini böylece sıralamış olduk. Bunların dışında bu alanda yeni faaliyete başlayan ya da kullanıcı bekleyen çok sayıda hizmet var. Google Latitude, Loopt, Brightkite ve Aka Aki, göz atılabilecek diğer uygulamalar arasında başı çekiyor.

Yazıyı bundan önceki haftalarda olduğu gibi, "bu alanda önerdiğiniz başka uygulama var mı? Varsa yazın, burada paylaşalım" çağrısıyla bitiriyoruz. (NH/BB)