Ermenistan’ın “Gökkuşağı Bayrağı” Tarihi

LGBTİ topluluğunun sembolü olan gökkuşağı bayrağının yaratıcısı, San Franciscolu sanatçı Gilbert Baker. Sanatçı sekiz renkli bayrağı ilk olarak 1978’de tasarladı. Daha sonra bu bayrak altı renge düşürüldü. Ancak bu tasarımdan yıllar önce gökkuşağı bayrağı Ermenistan için düşünülmüştü. 

İlk öneri Ermenistan daha kurulmamışken geldi. 1885’te Victor Hugo’nun cenaze törenine katılmak için Paris Ermeni Öğrenciler Birliği üyelerinin talebi üzerine Paris Ermeni Katolik Rahip Ğevont Alişan tarafından. Rahibin hazırladığı bayraklardan birinin gökkuşağı olmasının nedeni Nuh Peygamberin Ararat’a ayak bastığında gökkuşağını görmesiydi. Ancak bu tasarım üç renkliydi.

Gökkuşağı renklerinin daha geniş yelpazede yer aldığı diğer tasarımsa 1918’de bağımsızlığını kazanan Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti içindi. Tasarlayan ünlü Ermeni sanatçı Mardiros Saryan’dı. Saryan bu tasarımı yapmadan önce 1915’te Eçmiadzin’e gitmiş, Ermeni Soykırımı’ndan kurtarılan yetimlere yardım etmiş sonra Tiflis’e geçmişti… O dönem gördüklerini şöyle anlatacaktı:

“1915’te Ermenistan’ın yaşadığı felaketi öğrendim. Anavatanım için stüdyomu kapattım. Eçmiadzin’de ve çevresinde, Türkiye Ermenistan’ında soykırımdan kaçan insan kalabalıklarına şahit oldum. İnsanlar gözümün önünde ölüyordu ama onlara yardım edemiyordum. Derin bir depresyona girdim ve bu bariz duygusal bozukluğumla Tiflis’e gittim.”

Bu yolculuk sonrası tasarladığı bayrağı Saryan soykırımı hatırlatarak anlatacaktı: "Pek çok halkın üç renkli bayrağı var, ama bize doğulu bir halk olarak daha çok renkli bir şey yakışır. Sonsuz acı çekmiş milletimizin üstüne bir gökkuşağı çekelim".

Fakat Mardiros Saryan’ın önerisi kabul görmedi. Onun yerine tarihteki bir Ermeni bayrağının kullanılması uygun bulundu. Kırmızı, mavi ve turuncu renklerin yer aldığı… Bu bayrak Ermenistan’ın SSCB’nin döneminde kullanımdan kaldırılsa da, bağımsızlık sürecinde yeniden göndere çekildi. Üç renkli bayrağın anlamıysa Ermenistan Anayasasında şu sözlerle anlatılmakta:

“Kırmızı, Ermenistan'ın dağlık topraklarını, Ermeni insanının bu topraklarda tutunma mücadelesini, Hıristiyanlık inancının idamesini, Ermenistan'ın kurtuluş ve hürriyetini; mavi, Ermeni halkının barış dolu gökler altında yaşama arzusunu; turuncu, Ermeni halkının yaratıcı ve çalışkan doğasını simgeler.” (SK/EKN)