Alaycıkuş Wall Street'te Uçuyor

Suzanne Collins'in Açlık Oyunları üçlemesi (The Hunger Games - Pegasus Yayınları), büyük bir felaketin ardından bir başkent ve ona beslemeye mahkûm 13 Mıntıka'dan oluşan bir ülkede, madenci yerleşimi, yoksul 12. Mıntıka'da yaşayan, 16 yaşındaki Katniss'in öyküsünü anlatıyor.

Kahramanımız, her mıntıkanın 12-18 yaş arasında iki gencini yarışmacı vermek zorunda olduğu, "bir kişi kalana kadar" ölümüne oynanan ve tüm Panem ülkesinde canlı yayınlanan Açlık Oyunları kurasında çıkan kardeşinin yerine gönüllü gidiyor savaşa.

Önce Oyun'u bozuyor; sonra da bilmeden açtığı yolu dolduran gençlerle merkezde korunan sisteme karşı yürüyor...

Arada ergenlik sıkıntıları, aşk üçgenleri, yığınla öfke, yanılgı ve ihanet de baharatı oluyor serüvenin. Özünde yazıldığı ve çok sevildiği dönem itibariyle Wall Street eylemleriyle oldukça çok ortak noktası var Açlık Oyunları'nın...

Romanın niyeti Amerikan gençliğini Wall Street işgaline sevketmek değil tabii. Zaten sadece ABD'de şu ana kadar 23.5 milyon baskı yapmış olması, 37 dile çevrilmesi, e-kitap satışı sayesinde yazarını "Kindle Milyon Kulübü"nün altıncı üyesi yapması ve New York Times Çoksatanlar listesine kazık çakması tek başına bir üçlemeye "devrim" yapma gücü vermez.

Ama Collins'in üçlemesi biricik değil, genç kahramanları içinde büyüdükleri sistemi parça parça eden genç yetişkin disütopyaları (Young-Adults Dystopias) akın akın geliyor ve bunun bir nedeni olsa gerek.

Bu alttürün çok satmaktan başka ortak bir özelliği daha var, o da meramları: (V For Vendetta'ya da referansla) Bir düşünceyi kapı dışarı edemezsiniz. (You can't evict an idea!)

Ne hoş bir tesadüftür ki Wall Street'i İşgal Et (OWS) eylemcilerinin de sık kullandığı bir slogan bu. Tesadüfler bununla sınırlı değil. Şimdilik Türkçe'ye çevrilen ve ilk kitaptan uyarlanan filmi 23 Mart'ta vizyona girecek Açlık Oyunları üçlemesi üzerinden yürüyelim.

Kronolojik yakınlık

2003

* Irak'ın işgali televizyonlardan canlı yayınlandı.
* Suzanne Collins Irak işgalini izlerken Açlık Oyunları'nın "oyun" bölümünü tasarlamaya başladı.

2007

* Mortgage krizi ABD'yi vurdu.
* Collins üçlemenin ilk kitabını yazdı.

2008

* 15 Eylül - Lehman Brothers iflasını açıkladı ve kriz "küreselleşti".
* 17 Eylül - İlk kitap Açlık Oyunları piyasaya çıktı. (İkinci kitabın yayın tarihi 1 Eylül 2009)

2010

* 18 Aralık - Tunuslu Muhammed Buazizi kendini yaktı.
* 24 Ağustos - Son kitap Alaycı Kuş piyasada.

2011

* 25 Ocak - 50 binden fazla insan Tahrir Meydanı'nda toplandı; Arap Baharı yeşeriyordu.
13 Temmuz - Kanada merkezli Adbusters Medya Vakfı Wall Street'i işgal çağrısı yaptı.
17 Eylül - Zuccotti Park'ta işgal başladı.
* Açlık Oyunları'nın sinemaya uyarlanması kesinleşti, çekimler mayıs sonunda başladı. Film 23 Mart 2012'da gösterime girecek.

Kıyamet sonrası

* Wall Street İşgali, "ekonomik kıyamet" sırasında Kuzey Amerika'da bir ülke; ekonomik başkenti Wall Street'te başladı.
Açlık Oyunları'ndaki isyan ise "büyük kıyamet" sonrasında Kuzey Amerika'da bir ülkenin (Panem) başkenti Capitol'de başlar.

* Wall Street işgalcileri kendilerini yüzde 99 olarak tanımlıyor. İşgalcilerin yaş ortalaması 33, yaş aralığı 20 ila 40.
Açlık Oyunları'nda ise isyancılar Capitol'ün çılgın ve sonsuz tüketim hırsını doyurmak için çalışan 12 Mıntıka'dan gelen gençlerden oluşuyor; yani 13'te 12, yaklaşık yüzde 93. Üçlemedeki yarışmanın sonunda tek bir kişi kalana kadar birbirlerini öldürmeye zorlanan "eylemcilerin" yaş aralığı 12 - 18.

Panem et circenses

* Wall Street eylemcileri Arap Baharı'ndan etkilendiklerini açıkça ifade ediyorlar. Alan Moore ve David Lloyd'un çizgi romanı ve aynı adlı sinema filmi "V for Vendetta" gerek içeriği gerek grafik özellikleriyle eylemin her motifinde fark ediliyor.

Suzanne Collins'in açıkladığı üç ana ilham kaynağı var; hepsi de "kurban" ve kamusal alanda, herkesin izlemesine açık katliam temalarını vurguluyor. Birincisi ABD'nin canlı yayınlanan Irak İşgali ve ardından gelen eşitsizlik, bilgi kirliliği ve açgözlülük. İkincisi dokuz yılda bir Atina'nın yedi oğlan yedi kız çocuğunu kurban alan yarı boğa yarı insan Minotauros'un Theseus tarafından öldürülüşünü anlatan efsane. Sonuncusu da bir zamanlar ABD'nin kendisini eş tuttuğu Roma İmparatorluğu'nun halkını idare etme formülü: Panem et circenses; (Ekmek ve sirk) yani Katniss'in ülkesi Panem ve gladyatör oyunları.

* Wall Street eylemlerinde lidersiz bir siyasi hareket ve içinde Marksist, anarşist, çevreci grupları ve farklı sivil toplum kuruluşlarını barındırıyor.
Açlık Oyunları'nın kahramanı Katniss, lider olarak görülmekten imtina ediyor sürekli. Zaten Capitol'e karşı isyan da çok kendiliğinden bir hareket

Alaycı maske ve kuş

* Wall Street eylemlerinde V for Vendetta hikayesinde İngiliz Parlamentosu'na saldıran terörist Guy Fawkes'un alaycı bir gülümseme taşıyan maskesi eylemcilerin hem yüzlerini saklamak hem de anonimliği vurgulamak için en çok tercih ettiği aksesuar.
Açlık Oyunları'nda laboratuarda üretilmiş casus Zevzek kuşuyla bülbülden olma melez bir tür, yani alaycı kuş, Katniss'in, ardından da umut ve isyanın simgesine dönüşüyor.

Ve diğer yeni nesil genç yetişkin disütopyalar

Kaos Yürüyüşü üçlemesi, Patrick Ness, Tudem Yay. (2008 - 2010)
Matched üçlemesi, Ally Condie (2010 - 2012)
Divergent üçlemesi, Veronica Roth (2011 - ...)
The Eleventh Plague, Jeff Hirsch (2011) (ÇK/HK)

* Bu yazıyı Çağla Kalafat'ın "Wall Street işgalcileri Alaycıkuş'unu arıyor" adlı yazısından kısaltarak yayınladık.