Toplumsal Cinsiyet Odaklı Habercilik Atölyesi Akyaka'da

IPS İletişim Vakfı'nın sürdürdüğü, Kaos GL'nin destekleyerek içinde yer aldığı “Toplumsal Cinsiyet Odaklı Habercilik” atölyesinin sekizinci ayağı, İstanbul, Mersin, İzmir, Bursa, Eskişehir, Trabzon ve Diyarbakır'ın ardından Muğla, Akyaka'da gerçekleşti.

Muğla ve çevre illerden gazeteciler ile kadın ve lgbti örgütlerini buluşturan atölyede medyada kadın ve lgbti temsiliyeti, ve toplumsal cinsiyet odaklı habercilik konuşuldu.

Gün boyu süren atölyede Galatasaray Üniversitesi'nden Dr. İdil Engindeniz Şahan proje kapsamında gerçekleştirilen gazete ve televizyon taramalarının sonuçlarını paylaştı.

Araştırma dokuz yerel (Güneydoğu Ekspres, Pusula, Özgür Haber, Çağdaş, Sakarya, Yeni Asır, Olay, Adana 5 Ocak ve Karadeniz gazeteleri), dokuz ulusal yayın yapın gazete (BirGün, Cumhuriyet, Özgür Gündem, Posta, Hürriyet, Sözcü, Habertürk, Sabah, Yeni Akit, Aydınlık ve Yeni Şafak gazeteleri) ile Fox TV, İMC TV, Kanal D; NTV, TRT 1 ve 24 TV kanallarının ana haber bültenlerini içeriyor.

Gazeteler 6 bin 568 haberin bin 690'ı kadın, 4'ü LGBTİ haberi

Buna göre,

* 80 nüshada 6 bin 568 haber var. Bu haberlerin bin 694'ü kadın ve lgbti odaklı. Bin 694 haberin sadece 4'ü (2'si Özgür Gündem, 2'si BirGün) LGBTİ haberi.

Kadınların haberlerdeki temsil oranı yüzde 50'yi bulmuyor.

* İlk sayfada kadın görünürlüğü yüzde 41 ile BirGün gazetesi ilk sırada yer alıyor. Yerel medyada ise yüzde 40 ile Güneydoğu Ekspres ilk sırada.

* İlk sayfada en fazla kadın muhabir/editör imzalı habere yer veren Cumhuriyet.

* BirGün'ün 49 muhabirinden 12'si kadın, Cumhuriyet'te kadın imzalı haber oranı yüzde 50. Yeni Akit'te ise hiç kadın imzalı haber yok.

* Künyelerde de kadın ismi kategorisinde ulusal medyada yüzde 44 ile Özgür Gündem, 38 ile BirGün ilk sırada, en son sırada ise yüzde 4 ile Sabah gazetesi yer alıyor.. Yerel medya da ise yüzde 39 ile Yeni Asır ilk sırada, yüzde 5 ile Olay Gazetesi son sırada.

* Aynı gazetede bir haber “biliminsanı” ifadesine yer verirken başka bir haber “bilimadamı” ifadesine yer veriyor. Bu bize gazeteletin bu konuda yayın politikası belirlemediğini gösteriyor.

Televizyonlarda 544 haberin 271'i kadın haberi, LGBTİ haberi yok.

* Televizyonlarda 544 haber yapıldı, bunların 271'i kadın ya da kadınlıkla alakalı. LGBTİ ile ilgili haber hiç yok.

* Kadın görünürlüğünde ilk sırada İMC TV ve Show TV yer alıyor, TRT 1 ise kadınların en az görünür olduğu televizyon.

Medyayı değiştirmek neden önemli?

Kadın odaklı haberciliğin yöntemleri üzerine konuşan Dr. Engindeniz - Şahan, medyanın okuyucular üzerinde yarattığı değişimi şöyle yorumladı:

"Medyayı değiştirmeye çalışmak neden nemli?

"Ana akım medya da, muhalif medya da kendilerine ait belli bir çizgide yayın yapıyor. Tabi ki, bu çizgilerinde okuyucu profillerinin de etkisi var.

"Ancak, ne olursa olsun, medyanın tam da hedef aldığı okuyucu profillerini biraz olsun etkileme, değiştirme imkanı var. Yıllarca “töre cinayeti” denirken, kadın hareketinin etkisiyle bugün artık “kadın cinayeti” olarak anılıyor. Neredeyse Gezi direnişine kadar LGBTİ'ler ana akım medyada görünmezken artık haberlerin belli bir açısı olarak yer alabiliyor. Belki içselleştirmiyorlar ama yine de “töre cinayeti” demekle “kadın cinayeti” demek arasında çok önemli bir perspektif farkı var."

TIKLAYIN - LGBTİ ODAKLI HABERCİLİK NASIL YAPILIR?

bianet ifade özgürlüğü haberleri editörü Elif Akgül toplumsal cinsiyet odaklı haberciliğe ilişkin bianet deneyimini, Kaos GL'den Ali Erol da LGBTİ odaklı haberciliği anlattı.

Gazeteci, sivil toplum temsilcisi ve iletişim fakültesi öğrencilerinden oluşan katılımcılar toplumsal cinsiyet odaklı haber yapım atölyesi gerçekleştirdi.

Gruplara ayrılan katılımcılar günün gazetelerinden örnek haberler seçen katılımcılar söz konusu haberlere eleştirel gözle bakıp toplumsal cinsiyet odaklı olarak yeniden yazdı.

Ortaya çıkan metinler üzerinde dilde, kaynakta ve haber kurgusunda nasıl toplumsal cinsiyet odaklı bakılacağı tartışıldı.

Sonraki atölyeler hakkında [email protected]g adresinden proje koordinatörü Öznur Subaşı ile iletişim kurabilirsiniz.

Proje hakkında

“Toplumsal Cinsiyet Odaklı Habercilik Elkitabı ve Online Kütüphanesi Projesi” Avrupa Birliği Demokrasi ve İnsan Hakları İçin Avrupa Aracı (DİHAA) Fonu tarafından destekleniyor.

İki yıl sürecek olan projede, temel olarak ana akım var yerel medya içindeki baskın toplumsal cinsiyet önyargılı gazeteciliğin pratiklerinin ve söylemlerinin dönüştürülmesinin yolları ve araçlarını tartışmayı hedefleniyor. İlk yıl Türkiye’nin sekiz merkezinde yapılacak haber atölyelerinde kadın LGBTİ örgütlerinin temsilcileri ve gazetecilerle bir araya gelerek medyadaki eril habercilik pratiği, sorunları ve bu sorunlarla başa çıkma imkanlarıyla toplumsal cinsiyet odaklı habercilikten ne anlaşıldığı, nasıl yapılabileceği tartışılacak.

İkinci yıl bölgesel atölyeler ve yuvarlak masa toplantılarıyla devam edecek olan projede yapılan gazete ve televizyon haber taraması raporunun katkısıyla oluşturulmuş atölye içeriğinin tartışmaları sonucu ortaya çıkan kolektif çalışma ile toplumsal cinsiyet odaklı habercilik el kitabı ve online kütüphanesi oluşturulacak. Projede son olarak Toplumsal Cinsiyet Odaklı Habercilik Konferansı düzenlenecek. (EA)