LGBTİ Odaklı Haber Nasıl Yapılır?

IPS İletişim Vakfı ve Özgür Gazeteciler Cemiyeti'nin sürdürdüğü, Kaos GL'nin destekleyerek içinde yer aldığı “Toplumsal Cinsiyet Odaklı Habercilik” atölyesinin ikinci ayağı Mersin'de gerçekleşti.

Atölye Kaos Gey-Lezbiyen Kültürel Araştırmalar ve Dayanışma Derneği'nden Ali Erol'un LGBTİ odaklı habercilik sunumuyla devam etti.

Erol: Açılmak hak, ifşa suçtur

1990'larda LGBTİ'ler için koşulların “daha kötü” olduğunu vurgulayan Erol, Kaos GL'nin kuruluşunu şöyle anlattı:

“Türkiye'de LGBTİ'ler İran'daki gibi bir cezalandırma olmasa da toplumun her kesiminden kovuluyordu. Her sosyal ve toplumsal mekandan kovulan, bu mekanlarda görünmesine 'müsaade edilmeyen' LGBTİ'ler göründüklerinde de 'karikatür' olarak yer alıyor.

Medyada temsiliyeti dalga geçilen, alay edilen, olumsuz teşkil eden olarak var olan LGBTİ'ler bunun dışında ancak hak ihlali ya da şiddete maruz kaldığında bu mecrada gösteriliyor.”

“1990'ların başında geleneksel medyada trans ve eşcinseller tüm haberlerde karikatür olarak veriliyordu” diyen Erol, “LGBTİ'lerin aracısız kendilerini ifade ediip haberin öznesi olmasına müsaade edilmiyor, muhabirin eşcinsellere ya da translara mikrofon tutmak aklına bile gelmiyordu” diye konuştu.

Böylesi bir ortamda “Biz de varız” diyerek yola çıktıklarını söyleyen Erol, sadece eleştirmek yerine, “Bu medya nasıl işliyor” sorusunu tartıştıklarını söyledi.

“Medyayı tek bir tornadan çıkmış, yekpare bir yapı gibi düşünmek yerine bu medyada nasıl gedikler açabiliriz diye yola çıktık. Sadece eleştirmek yerine yapıcı çözümler aradık. 'Vay nasıl bu muhalif beni görmez' demek yerine 'nasıl kendi mücadele alanımı yaygınlaştırabilirim' sorusunu sorduk.”

Nasıl yazmalı?

Haberciliği bir mücadele tekniği olarak gördüğünü ifade eden Erol, LGBTİ odaklı haber yaparken dikkat edilmesi gereken unsurları da sıraladı:

“Cinsiyet kimliği ile cinsel yönelim birbiriyle ilişkili iki şey. Haber yazarken kişi nasıl kendisini tanımlıyorsa öyle yazmalıyız. Haberin öznesi olan kişiye kimlik atamamamız gerekiyor.

“Örneğin, translarla ilgili haber yaparken polis bülteni gibi haberler yerine haberin öznesi olan translara mikrofon uzatmalıyız. 'Açılmak hak, ifşa suç' diyoruz. Bir kişinin cinsel kimliğini açıklaması hakkı ancak kendileri açıklamadan birilerini ifşa etmek, korkunç sonuçlara neden oluyor.

Erol'un ardından bianet.org ifade özgürlüğü editörü Elif Akgül, kadın odaklı haberciliğe ilişkin bianet deneyimini anlattı.

Toplantıya katılan Kadın ve LGBTİ örgütleriyle gazetecilerin medya ilişkisinin tartışıldığı toplantı, yarın (20 Kasım Pazar) haber örnekleri ve röportaj yapımı ile devam edecek.

Proje hakkında

“Toplumsal Cinsiyet Odaklı Habercilik Elkitabı ve Online Kütüphanesi Projesi” Avrupa Birliği Demokrasi ve İnsan Hakları İçin Avrupa Aracı (DİHAA) Fonu tarafından destekleniyor.

İki yıl sürecek olan projede, temel olarak ana akım var yerel medya içindeki baskın toplumsal cinsiyet önyargılı gazeteciliğin pratiklerinin ve söylemlerinin dönüştürülmesinin yolları ve araçlarını tartışmayı hedefleniyor. İlk yıl Türkiye’nin sekiz merkezinde yapılacak haber atölyelerinde kadın LGBTİ örgütlerinin temsilcileri ve gazetecilerle bir araya gelerek medyadaki eril habercilik pratiği, sorunları ve bu sorunlarla başa çıkma imkanlarıyla toplumsal cinsiyet odaklı habercilikten ne anlaşıldığı, nasıl yapılabileceği tartışılacak.

İkinci yıl bölgesel atölyeler ve yuvarlak masa toplantılarıyla devam edecek olan projede yapılan gazete ve televizyon haber taraması raporunun katkısıyla oluşturulmuş atölye içeriğinin tartışmaları sonucu ortaya çıkan kolektif çalışma ile toplumsal cinsiyet odaklı habercilik el kitabı ve online kütüphanesi oluşturulacak. Projede son olarak Toplumsal Cinsiyet Odaklı Habercilik Konferansı düzenlenecek. (EA)