Kıras Fistan / Kiras Fîstan

*Fotoğraf galerisi için tıklayın.

Çimen, fotoröportaj konusunu seçerken, kadınların özgürleşmesi için ekonomik bağımsızlığın önemini gösteren bir çalışma yapmak istedi. Bu amaçla Yüksekova'da esnaf olarak çalışan ya da ofis işi yapan kadınlarla görüştü, ilk çekimleri yaptı. Daha sonra fotoröportajı tek kadının hikayesi üstünden sürdürmeye karar verdi. "Kıras Fistan" fotoröportajı böylece ortaya çıktı.

Çimen'in fotoğraflarını çektiği Sakine Hanım 49 yaşında yedi çocuk annesi. Sakine Hanım'ın çocuklarından Kader, Çimen'in arkadaşı.

Yüksekovalı kadınların vazgeçemedikleri geleneksel giysiye "kıras fistan" deniyor. Bu giysi için son derece renkli ve zengin desenli kumaşlar seçiliyor. Kıras fistan, gerek uzun bırakılan kolların verdiği ihtişamlı görünüş, gerekse maharet gerektiren kesimiyle oldukça şık bir giysi.

Yüksekova'da hemen her mahallede bu giysileri diken kadınlar bulunuyor. İşlerinde gayet becerikli olan bu ev terzileri, basit bir dikiş makinesi ile temel dikiş malzemelerinden başka araç kullanmıyorlar. Düşük bir ücret karşılığı yapılan bu üretim aynı zamanda bir geleneğin de sürdürülmesini sağlıyor. Yüksekovalı kadınlar başta düğünler olmak üzere özel günlerde mutlaka kıras fistan giyiyorlar.

Çimen'in çektiği fotoğraflardan yapılan seçki Sakine Hanım'ın üretim sürecindeki ustalığını, sükunet içinde çalışmasını ve işini tamamladıktan sonra hak edilmiş bir yorgunluk çayıyla istirahate çekilmesini anlatıyor. (Çimen 17 yaşında)

Kiras Fîstan

Dema ku Çîmenê mijara xwe ya wêneçavpêketinê hilbijart, xwest ku xebatekê bike ku ji bo azadbûna jinan girîngiya serbixwetiya aboriyî nîşan bide. Bi vê armancê, li gel jinên ku li Geverê esnaftiyê an jî karên ofîsan dikin çavpêketin kir, kêşanên xwe yên pêşîn kir. Bi dû re biryar girt ku di riya çîroka yek jinekê re bi wêneçavpêketinê berdewam be. Wêneçavpêketina "Kiras Fîstan" bi vî awayî derkete holê.

Sakine Xanima ku Çîmenê wêneyên wê kişandine 49 salî û dayîka 7 zarokan e. Kadera ji zarokên Sakine Xanimê hevala Çîmenê ye.

Kincê kevneşopî yê ku jinên Geverî wergirtina wî çu bernadin, jê re dibêjin, "kiras fîstan". Cawên lap rengîn û bi moçikên dewlemend ji bo vî kincî têne hilbijartin. Kiras fîstan hem bi xuyakirina xwe ya bi şewq û şemal ve, ku lewendî vê yekê didinê, hem jî bi birrîna xwe ve, ya ku pêşkekî delal jê re divê, kincekî bi têra xwe xweşik e.

Li Geverê, hema bêje li her taxê, jinên ku van kincan didirûn hene. Ev cildirûyên malan ên ku di karê xwe de bi têra xwe jêhatî ne, ji bilî makîneyeke dirûtinê ya asan û kereseyên dirûtinê yên sereta çu amrazeke din bi kar naynin. Ev hilberandina ku bi destmizeke hindik tê kirin, di heman demê de dabîn dike ku kevneşopek jî berdewam be. Jinên Geverî, di sêrî de di dawetan de, di rojên taybet de teqez kiras fîstên li xwe dikin.

Guldesteya ji wêneyên ku Çîmenê kişandine çêkirî, behsa şarezatiya Sakine Xanimê ya di qonaxa hilberandinê de, bê çawa bê deng û his dixebite û bê çawa piştî ku karê xwe kuta dike, diweste û radihêle çayeke heq kirî û vedixwe, dike. (Çimen 17 salî)

* Anadolu Kültür'ün 2002'den beri kültür ve sanatın sivil alanların oluşmasına destek sağlayacağına ve çatışmalı ortamlarda barışa katkı sunacağına inanarak Anadolu'da çalışmalar yürütüyor. Açık Toplum Vakfı ve Chrest Foundation'ın da destek verdiği "Fotoğrafla Hatırlamak: Çocuk ve Gençlerle Fotoğraf Atölyeleri" projesi onlardan biri.

59 genç fotoğrafçı üç ay süren atölyeleri boyunca kendi yaşadıkları yerleri ve kendi hikayelerini fotoğraf aracılığıyla anlattı. Şırnak, Batman, Van, Mardin ve Yüksekova'dan 2011 yılına dair birer belge olan bu çalışmalar, Türkçe ve Kürtçe olarak hazırlanan kitap Anadolu Kültür tarafından yayınlandı. Bu başarılı projede üretilen fotohikayeleri, bianet'ten dizi olarak bu linkten izleyebilirsiniz.