Kentsel Dönüşüme ve Evsizleştirmeye Karşı "Kolektif Od: Zysk"

Dünya gündeminde Avrupa Krizi'nin etkileri geçmiş gibi yansıtılsa da, Doğu Avrupa ülkesi Polonya, hala krizin etkileriyle boğuşuyor, kentsel dönüşüm ve sermayeyi koruyan emlak piyasası yüzünden insanlar ödeyemeyecekleri kiralarla yüz yüze bırakılıp zorla evlerinden çıkarılıyor.

Evsiz in­san sayısı ve aynı anda boş ev sayısı 7 yıldır hızla artıyor. Meydan Gazetesi, Poznan'da Od:Zysk işgal evinde yaşayan anarşist kolektifle, Doğu Avrupa'da krizin en belirgin etkisi olan kentsel dönüşüm ve buna karşı toplumsallaştırmaya çalıştıkları kendi çözümleri olan kolektif işgal evi hakkında konuştu.

Binayı işgal eder­ken ne gibi engellerle karşı­laştınız? Kolektif yaşamı nasıl sürdürüyorsunuz? Düzenledi­ğiniz etkinlikler var mı?

Yasal sorunlarla hiç uğraş­madık, bizi zorlayan şey soğuk hava ve binanın kötü durumu oldu. Özellikle pencereler ve ka­pılar işe yaramaz durumdaydı. 4 katlı bir binadaki bütün kapı ve pencereleri değiştirmek zorunda kaldık ve bu kolay olmadı. Neyse ki pek çok insan bu çalışmamıza destek olmak için malzeme getir­di. Bazen birisi arayıp bir kam­yon dolusu malzeme getirdiğini ve kapıda olduğunu söylüyordu. Binayı içinde yaşanabilir hale getirmemiz birkaç ayımızı aldı ve işimizin hala bitmediğini söyleye­biliriz.

Sürekli yaşayan dört kişi ha­ricinde, gelip giden misafir sayı­mız çok. Misafir desek de, onlar da buradaki yaşamın bir parçası. Temizlik veya mutfak işlerini her­kesin dâhil olacağı şekilde orga­nize ediyoruz. Bunların düzgün işlediğinden emin olmamız ge­rektiğini deneyimledik ve o yüz­den herkesten inisiyatif almasını istiyoruz.

Binada sık sık sanatsal etkinlik­ler düzenliyoruz. Bodrum katında bir sahne ve geniş bir alan var. Birkaç grubun sırayla yer aldığı konserler veya film gösterimleri gibi. Önümüzdeki günlerde bir animasyon festivali düzenleye­ceğiz. Bize destek olan sanat­çılar var, ücretsiz resim, müzik ve oyunculuk dersleri veriyorlar. İngilizce, Fransızca ve Esperanto dersleri veren arkadaşlarımız var.

İnsanlara kendimizi anlatmak ve duyarlılık yaratmak için afiş ve posterler hazırlıyoruz. Bize hedi­ye gelen bir mermer baskı maki­nemiz var. Atölyede eski eşyaları tamir edip kullanılır hale getiriyo­ruz. Açık takas için giysi ve eşya topluyoruz ve bunları ihtiyacı olan herkes alabiliyor.

Binanın işgali sonrasında, bina sahibi veya devlet size engel olmaya çalışmadı mı?

İlk başta hayır. Ancak şimdi bizi binadan çıkarmaya çalışıyor­lar. Binada birkaç ay kaldıktan ve binayı iyileştirdikten sonra, bina­yı kamulaştırdığımızı duyurduk. Bu sırada yaptığımız bir çalışma vardı. Bütün şehri gezip, kullanıl­mayan binaları tespit ettik. Sa­dece terkedilmiş durumda olan yaşanabilir hane sayısının 30 bin olduğu ortaya çıktı. Bu bilgiyi ve binaların bir listesini yayınladık. Şehre astığımız afişlerle bunu halka duyurduk. Medya bu çalış­mamıza çok İlgi gösterdi. Bunun üzerine devlet de bize özel bir ilgi göstermeye başladı. Binanın yasal sahibi, devlete borcu yü­zünden binayı satamıyor veya işletemiyordu. Binanın borçlarının ödendiğini ve satışa çıkarılacağı­nı açıkladılar. Hâlbuki yıllardır boş duran ve kimsenin ilgi gösterme­diği bir binaydı. Onları asıl rahat­sız eden, açıkladığımız bilgi ve bir grup anarşistin binayı kamulaş­tırdığını herkesin öğrenmesiydi.

Bu bilgi birileri için neden bu kadar rahatsız edici?

Poznan'da artan kiraları ödeye­meyen insanlar evlerinden çıka­rılıyor ve evsiz kalan insan sayısı hızla artıyor. Sadece Poznan'da değil, bütün Polonya'da yıllar­dır insanlar evsizleştiriliyor. Gelir artışı olmuyor ancak kiralar çok hızlı yükseliyor. Ancak insanlar hala sistem içerisindeki yollara başvuruyorlar ve çözümü orada arıyorlar. Böyle bir bilgi ise evsiz insanların ve insanların yaşama­sına izin verilmeyen boş evlerin bir arada bulunduğu sistemin kendisini sorgulatması açısından önemli.

Kira artışının ve insanların ev­siz kalmasının büyük oranda se­bebi, sistematik bir şekilde mülk satın alan özel şirketler. Yasalara göre kira artışından dolayı kirası­nı ödeyemeyecek duruma gelen insanları evinden çıkmaya zor­layamazlar ancak karşı çıkanları sindirmek için ellerinden geleni yapıyorlar. Elektrik, su ve ısıt­mayı kapatıyorlar. Sudan sebep­lerle kirayı arttırıyor, yapılmayan masraflar için yüksek aidatlar istiyorlar. Bütün bunlara direnen insanları tehdit etmeleri içinse "temizleyici" denen özel güvenlik şirketleri var. Polis ve devlet bü­tün bu şirketlerin arkasında du­ruyor.

Biz ise bütün bunlarla uğraş­mak yerine, kullanılmayan bir bi­nada kolektif bir yaşam kurarak soruna doğrudan bir çözüm ge­tirdik. Bu çözümün yaşayan bir örneğiyiz. (MG/ÇT)

* Bu röportaj aylık anarşist gazete Meydan'ın 21. nolu Eylül 2014 sayısında yayınlanmıştır.