İstanbul'la Yüzleşme Denemeleri

Jean-François Pérouse bu yıl İletişm yayınlarından çıkan  "İstanbul'la Yüzleşme Denemeleri Çeperler, Hareketlilik ve Kentsel Bellek" kitabında İstanbul hakkında yazılan kitapların hemen hepsinde baş köşeyi alan tarihi, turistik ve şık semtlerin sınırları dışına çıkarak kentin yüz ölçümünün yüzde 95'ini ve toplam nüfusun yüzde 90'ını içeren "çeper"lere odaklanıyor.

"Tahayyül edilen ile gerçek İstanbul arasında uçurum var"

Pérouse kitabın önsözünde, İstanbul kenti üzerine çalışma kararını şöyle açıklıyor:

"Batılı doğubiliminin tahayyül ettiği, tek bir karede dondurduğu İstanbul ile 1980'lerden beri şekillendirilmiş İstanbul metropolü arasındaki uçurum artık gözüme daha fazla batıyordu.

'Merkezperver' araştırmalarda tamamen gözardı edilen ya da sürekli aynı basit yargılarla, indirgemeci bir tavırla ele alınan İstanbul'un yeni mekanlarının yeni oluşumuna şahit olmak istiyordum."

Pérouse, 1990'dan günümüze İstanbul'un silüetinin değişimini, büyük sermayenin şehir üzerindeki etkisinin en görünür işareti olarak görüyor.

"Egzotik olmayan manzaralarıyla İstanbul"

Kitabın arka kapağından:

"İstanbul yalnızca masalsı görüntülerin peşinde koşanları ya da her köşe başında bir suç yuvası görmeyi bekleyenleri hayal kırıklığına uğratacak pek çok 'sıradanlığı' barındıran bir megapol. Birbirinden kopuk dokuların, kenti dönüştürme hırsının ve pek de 'egzotik' olmayan manzaraların bileşiminde; göçle oluşan devasa ilçeler, kendilerini 'diğerlerinden' soyutlamak isteyenler için inşa edilen pahalı kaleler, gayrimüslimlerle birlikte ruhunu da yitirmiş mahalleler, Avrupa yoluna düşmüş göçmenlerin sığındıkları viraneler, kimselerin sahip çıkmadığı tarihi yapılar ve daha neler var..."

Tarlabaşı'ndan Eyüp'e İstanbul'un değişen semtleri

Dört bölümden oluşan kitapta Gaziosmanpaşa'dan, Gazi Mahallesi, Ayazma, Beykoz, Eyüp ve Tarlabaşı'na kadar İstanbul'un zamanla çehreleri değişen semtlerinde yapılan saha çalışmaları yer alıyor.

Bir Arnavutköy Daha Var, Büyüyü Bozma Pahasına, İstanbul Yaklaşımını Merkezden Çıkarmak başlıklarıyla başlayan kitapın diğer dört bölümü şöyle:

Birinci Kısım: Saldırıya Açık, Yoksun Çeperler

Gaziosmanpaşa'nın Kuzey Mahallelerinde Varoş ve Batıkent Arasında, "Gazi Mahallesinin Başkalaşım Süreci: İstanbul'un Bir Çevre Mahallesinin Oluşumu ve Çözülmesi, Ayazma: İstenmeyen Bir Yerleşim Alanı, Katmerli Mağdurların Muhalif Olma Hakkı Yok

İkinci Kısım: Dışarıya Kapalı, Varsıl Çeperler

"Sitelerle Kuşatılmış İstanbul", Türkiye'de "Güvenlikli" Sitelerin Ortaya Çıkış Süreci: Beykoz İlçesi Örneği, Sitelerin Reklam Söylemlerindeki Risk Tanımlamaları, Eyüp İlçesi'nin Çevresindeki "Güvenlikli Siteler" ya da Farklılaşma Yanılsamaları, Paylaşılamayan Bir Kaynak ve Ayrıştırıcı Bir Unsur Olarak Çevre.

Üçüncü Kısım: İstanbul'a Göç

Mezarlıklar: Güncel Demografik Dinamiklerin Canlı Kaynakları, Uluslararası Göç Sisteminde İstanbul'un İşlevi: Ticari Liman, Dağılım Merkezi, Dar Koridor ve Çıkmaz; İstanbul'un Göbeğinde Bir Transit Geçiş Bölgesinin Doğuşu ve Ortadan Kalkışı: Tarlabaşı Örneği (1987-2007).

Dördüncü Kısım: İstanbul'un Parçacık Belleği

Bugünün istanbul'unda "Gayrimüslimler": Fatih İlçesi Örneği, İstanbul Kara Surları: Şehrin imkânsız Belleği.

Sonuç yerine: Paris ve Dubai Arasında İstanbul: Uluslararası Standartlara Uydurma, Kökünden Kazıma ve Direnişler.

Jean- François Pérouse Kimdir ?

1964'te Lyon'da doğdu. 18 yaşına kadar Lyon'un Mont d'Or banliyösünde yaşadı. 1990'da Paris École Normale Supérieure'den beşeri bilim­ler alanında mezun oldu. Aynı yıl, Paris'teki (INALCO) Doğu Dilleri Üniversitesi'nde Türkçe öğrenmeye ve Toulouse Üniversitesi'nde asistan olarak çalışmaya başladı. 1994'te "Angora'dan Ankara'ya Bir Başkentin Doğuşu (1919-1950)" isimli doktora teziyle sosyal coğrafya-şehircilik alanlarında doktora derecesi aldı. 1999'un Eylül ayından beri istanbul'da yaşıyor ve çalışıyor (Marmara Üniversitesi, Fransız Anadolu Araştırmaları Enstitüsü - IFEA). 2006'dan bu yana Toulouse Üniversitesi ile Gala­tasaray Üniversitesi arasındaki anlaşma çerçevesinde İstanbul'da sosyoloji dersleri veriyor ve IFEA bünyesindeki istanbul Şehir Gözlem Merkezi'nde (Observatoire ur­bam d'Istanbul) araştırmalar yürütüyor. Pek çok akademik süreli yayın ve derlemede istanbul'un kentsel gelişiminin değişik yüzleri ve Türkiye hakkında makaleleri yayınlandı. Halen EJTS (European Journal of Turkish Studies) dergisinin yayın kurulunda bulunuyor. Yazdığı ve editörlüğünü yaptığı kitaplar şunlardır: Villes du Tiers Monde (Hâtier, 1993), La Turquie en Marche (La Martinière, 2004), Villes et Risques (Economica/Anthropos, 2006), Constantinople 1900. Voyagephotographique de T. Wild (Kallimages, 2010). (NV/BB)