İlk Zazaca Gazete: Newepel
Newepel ("Yeni Yaprak") gazetesi, Türkiye'de Zazaca yayınlanan ilk gazete. İlk sayısı 15 Mart 2011'de çıkan ve 15 günde bir Diyarbakır'da yayınlanan Newepel'in yazı işleri müdürü Roşan Lezgin, yaşadıkları sorunları, olumlu ya da olumsuz karşılaştıkları tepkileri ve Zazaca yayın yapmanın getirdiği sıkıntıları bianet'e anlattı.
Lezgin, her şeyden önce Kürtçe üzerinde oluşturulan korkunun sürdüğünü ve Kürtçe konuşmanın örgüt üyeliğiyle eşdeğer görüldüğünü söylüyor. Avrupa Birliği'ne üyelik süreciyle birlikte bu korkuda biraz yumuşama olduğu kanısında; ama yumuşamanın halk arasında değil, daha çok aydınlar arasında yaşandığını, halk arasında devam eden korkunun Kürtçe gazete çıkaranları da etkilediğini vurguluyor.
"Newepel'i iki kişi avukat bir arkadaşımızın bürosunda çıkarıyoruz" diye anlatıyor. "Yaşadığımız sıkıntıların yanı sıra olumlu tepkiler de alıyoruz. Özellikle gençler büyük heyecan duyuyor, Yazılarıyla katkıda bulunuyorlar. Biz de bundan heyecan duyuyoruz Newepel'le birlikte yeni, genç yazarlar da ortaya çıkıyor."
Lezgin, Kürtçe'nin ekonomik anlamda hayatta bir karşılığı olmadığını, bu anlamda bir istikbali de olmadığını düşünüyor. "Türkçe alfabe ayrıdır Kürtçe ayrıdır. Okuyamayınca anlamıyor, anlamayınca ilgi duymuyor" diyor. "Gazeteyi çıkardığımız zaman finanse edecek kimse yok, reklam yok, bu ortamda biz gazetemizi iman gücüyle çıkarıyoruz."
"Türkçe'de zenginler tarafından sanatsal yayınevlerine katkı yapılıyor, ancak bizde tam tersi oluyor. Zengin Kürtler devletle sorun yaşamasınlar diye bize yardımcı olmuyorlar" diye devam ediyor. "Yardımcı olmaları halinde fişlenme korkusu duyuyorlar. Bundan dolayı bizden uzak kalıyorlar. Dağıtım şirketleriyle dağıtamıyoruz, elden dağıtıyoruz. Elden dağıtım da sağlıklı olmuyor, bir yere gönderiyorsun geri dönüşümü olana kadar çok eziyet çekiyoruz. 15-16 abonemiz var, istenilmesi halinde yurt içi yurt dışı her yere gazeteye gönderebiliriz."
"Dille ilgili sorunların içinde henüz daha yeni yolumuzu açıyoruz" diyen Lezgin, Avrupa'da, özellikle İsveç ve Almanya'da Kürtçe'nin yaşaması için önemli katkılar yapıldığını söylüyor ve ekliyor: "Avrupa'da önemli bir Kürt kitlesi var, fakat Zazaca konuşanların sayısı çok az."
Sözlerini şöyle bitiriyor: "Dil asimile olabilir ama kolay kolay kaybolmaz. İbrani dili çok önemli bir örnektir. Bir Rus, İbraniceyi yeniden canlandırdı. Bu anlamıyla yeniden hayata başlamak mümkündür. Bizim durumumuz dil açısından Yahudilerden daha iyidir. Zazacayı yeniden canlandırmak mümkün ama devletin baskısını bertaraf etmek için de mücadele etmek lazım."
Newepel'in son sayısında yer alan haberlerden bazıları, Diyarbakır'da ilk kez bir Cemevi açılması, Irak Kürdistanı'nda ilk kez Hewremani lehçesinde bir TV kanalı açılması üzerine... Zaza dili üzerine yazılmış "Türkiye'nin Zaza Kürtleri" kitabıyla ilgili bir tanıtım, 1800'lerde Avrupalı gezginlerin Dicle üzerine gözlemleri, son sayıda yer alan makaleler arasında. (NK/ŞA)
(Newepel'e ulaşmak için tıklayın)