80 parlamento üyesinin 39'u ve 20 senato üyesinin 6'sı kadın. Yapılan analizlere göre, parlamentoya seçilen kadınların oranının bu kadar yüksek olması soykırımın ve anayasal değişikliklerin sonucu.
Kadınların politikaya katılımının artması incelendiğinde ilk göze çarpan, soykırım sonrası nüfus yapısı. Soykırımın hemen ardından yapılan sayımlara göre nüfusun yüzde 70'ini kadınlar oluşturmaktaydı.
Nüfusun çoğunluğunu oluşturan kadınlar ülkenin yeniden inşasında da başrolü oynadılar
Bir yandan farklı parti ve etnik gruplara mensup kadınlar arasında kurulan güçbirlikleri, bir yandan da ev geçindirmek için çalışmaya başlamaları kadınları daha katılımcı ve güvenli olmaya itti. Ruanda'nın işgücü hala ağırlıklı olarak kadınlardan oluşuyor. Nüfusun yüzde 54'ü, aile reislerinin ise yüzde 35'i kadın.
Kadınların politikaya katılımında etkisi olan bir başka unsur ise soykırım suçlularının çoğunun erkek olması. Cezaevlerindeki soykırım suçlularının sadece yüzde 2.5'i kadın.
Toplum arasında yaygın görüş kadınların şiddete karşı ve uzlaşmacı olduğu. Tecavüz ve kaçırmalarla yüzyüze kaldıkları soykırım sonrasında kadınların demokratik ve barışçı bir toplum için çalışmaya daha istekli olduğu düşünülüyor.
Seçim sonuçlarında anayasal değişiklikler de büyük rol oynuyor. 2003 Mayıs'ında kabul edilen yeni anayasa kadınların erkeklerle eşit haklara sahip olması yolunda önemli bir adım.
2003 anayasasıyla kadınlara miras bırakılması yasağı kaldırılırken, hükümetteki kadın sayısı için kotalar oluşturuldu. Bu kotalara göre parlamentonun 80 üyesinin 24'ü kadın olmalı.
Kotanın dolacağından emin olmak için seçmenlere genel, kadın ve gençler kategorilerinden oluşan üçlü pusula verildi. Pusulanın kadın kısmında yer alan isimleri yerel kadın heyetleri temsilcileri oluşturuyor. Bu temsilciler ise sadece kadınların oy verdiği yerel seçimlerle belirleniyor.
Öte yandan, Ruanda'da okuma yazma bilmeyenler ve fakirler hala çoğunlukla kadınlar. Bu bağlamda, kadınların parlamentodaki varlığı çok olumlu bir gelişme olsa da, mevcut toplumsal değişikliklerin yeterli olduğu ya da kalıcı olacağı sonucuna varılmamalı. Özellikle toplumsal eşitlik konusunda daha alınacak çok yol var.(EK/EÜ)
Haberle ilgili raporlar:
Rwanda's Women: The Key to Reconstruction http://www.jha.ac/greatlakes/b001.htm
Rwanda Leads World Ranking of Women in Parliament http://www.ipu.org/press-e/gen176.htm
[link..]}>
Strenghtening Governance: The Role of Women in Rwanda's Tradition http://www.womenwagingpeace.net/content/articles/Rwanda%20full%20case%20study.pdf
[link..]}>
