"Yurdumuza olan derin sevgimiz düşmanımıza olan nefretimizden daha güçlü. Sevgidir güdümüz, nefret değil, bu sayede kazanacağız".
Filistinli özgürlük savaşçısı davasını bu sözlerle ifade ediyor.
Off Frame AKA Revolution Until Victory (جدول العروض الخاص بك /Kadraj Dışı ya da Zafere Kadar Devrim) adlı belgesel, 7-14 Aralık tarihleri arasında düzenlenen Dubai Uluslararası Film Festivalinde yoğun ilgi gördü.
Kuveyt'te doğmuş genç sinemacı Mohanat Yaqubi'nin yönettiği 62 dakikalık eser, kısa bir süre önce ortaya çıkmış bazı özel arşiv görüntülerinin katkısıyla da Filistin'in çalkantılı tarihine ve militan sinemasına ışık tutuyor.
Aralarında Yaser Arafat, Leyla Halid gibi isimlerin yanında, siyasi kimliğiyle sivrilmiş sinemacılardan Vanessa Redgrave ve Jean-Luc Godard gibi simalar da filmde yer alıyor.
Filmini Filistinli sinemacı Mustafa Abu Ali'ye ithaf eden yönetmen Yaqubi, Filistin halkının mücadelesine, halen süren direnişine Filistinliler'in çektiği görüntülerle saygı duruşunda bulunurken, hür irade, haysiyet ve barış arayışlarını da layıkıyla dile getiriyor.
Daha önce Filistin'de gösterilmiş olan, Filistin, Fransa, Katar ve Lübnan ortak yapımı belgeselin uluslararası prömiyeri geçtiğimiz aylarda Toronto Film Festivalinde gerçekleşmişti.
Mücadele hakkı
Arafat "Çok önemli bir şey yaptık, yeni bir halk yarattık, evsiz mültecilerdik, şimdi savaşçı olduk, özgürlük savaşçıları" diyor, 1971 yılındaki bir görüntüsünde. Bir elindeki zeytin dalının düşmesine izin verilmemesini dilerken "Kavgayı, savaşı sevmiyoruz, ama mecbur bırakıldık…mücadele hakkımızdır" diye ifade ediyor halkının duruşunu.
İsrail Başbakanı Golda Meir "Kim ki Filistinliler? Onlar hiç bir zaman var olmadı" derken, muhalif aktris Vanessa Redgrave, İsrailli fanatiklerin göçe zorlanan Filistinliler'le ilgili temennisini eleştirel bir tonla dillendiriyor:" Yaşlılar ölecek, gençler de unutacak dendi…". Aradan geçen uzun yıllar vaziyetin asla bu olmadığının ıspatı. "Adı Filistin olan ama Filistinilier'in yaşamadığı bir diyar" cümlesini ifade ederken durumun garipliğine işaret ediyor, siyasi kimliğini kariyeri boyunca sürdüren ünlü oyuncu.
Genç Leyla Halid'i Filistinli kadınları eğitirken, onlara okuma yazma öğretirken görüyoruz.
Belgeselin adı, Jean-Luc Godard'ın Dziga Vertov Grubunun ferdiyken çektiği Jusqu'à La Victoire (Zafere Kadar) isimli filmine atıf. Parisli yönetmenin 70'lerde Filistin'e yaptığı ünlü ziyareti esnasında çekilmiş görüntülerinde, Filistin'de doğan yeni devrimci harekete olan hayranlığı ifade buluyor.
Filistinli bir çocuk ise: "Yahudiler, Müslmanlar, Hıristiyanlar, hep beraber barış içinde yaşayalım… biz Yahudileri denize dökmek istemiyoruz, onların bizi çöle iteklemesini de!" diye ifade ediyor duygularını.
Eski Ürdün Kralı Hüseyin bin Talal'ınin görüntüleri, ABD'den alınan askeri yardım sonrasında Filistin mülteci kamplarının bombalandığı sahnelerle alakalı olarak karşımıza çıkıyor.
Yok edilen Filistin arşivi
Yönetmen Yaqubi Filistinle ilgili birçok arşiv görüntüsünün yok edildiği, İsrail'in Lübnan'ı işgal ettiği 1982 yılından önce çekilmiş ve dünyanın muhtelif festivallerine yollanmış görüntüleri başarıyla belgeseline yediriyor. Filistin'in kimlik arayışında, sinema dili oluşturma çabasını da irdeleyen becerikli yönetmen elindeki malzemeyi ustalıkla kullanıyor. Açıklamaya ihtiyaç duymayan birçok görüntü sessizce perdede akarken, bazen de Vivaldi'nin Dört Mevsimi eşliğinde İsrail'in savaş uçaklarına yüklenen bombaları görebiliyoruz.
Birçok Filistinli'yi mücadeleye katılma yönünde ikna eden Karameh zaferinden, Münih Olimpiyatları'ndaki katliama, göçe zorlanan yaşlılardan, acı çeken yaralı kadın ve çocuklara, görüntüler genellikle yorumsuz ve mesafeli, fakat aynı zamanda sinemada etkili bir ifade şeklinin ta kendisi olarak insanı sarsıyor.
Vietnamlılar, Mozambikliler, Kuzey Amerika Yerlileri, Güney Afrikalılar, Nazi zulmüne maruz kalanlar, yerküredeki muhtelif soykırımın kurbanları olarak sayılırken Filistin'e dikkat çekiliyor ve tüm bunlar 1960'larda kurulmuş Filistin Film Ünitesinin siyah beyaz filmleriyle aktarılıyor.
Militan sinema
Ramallah'ta bulunan Idioms Film şirketinin kurucularından biri olan Mohanad Yaqubi, yönetmenliğin yanında prodüktörlük de yapıyor. Filistin'deki Uluslararası Sanat Akademisinde sinema konusunda dersler veren Yaqubi, militan film uygulamalarına odaklanan, araştırma ve küratöryel amaçlı Subversive Films kolektifinin de kurucularından.
Daha önce çektiği kısa filmlerden kaynaklanan tecrübe sayesinde Yaqubi, Off Frame AKA Revolution Until Victory adlı yapımda, başarılı montaj aracılığıyla seyirciyi kesinlikle etkisi altına alıp peşinden sürüklüyor.
Günümüzde bir ilkokulda, sevecen bir öğretmenin öğrencilerine verdiği ders görüntüleriyle de duyguların ne kadar canlı, her şeye rağmen çözüme, barışa, geleceğe dair ümitlerin ne kadar geçerli olduğunu kanıtlıyor. Sadece arşive saplanmayıp vaziyetin bugünkü yansımalarına da yer verirken, harekete geçilmesi gereken ve acilen çözüm bekleyen durumun net bir fotoğrafını çekiyor, bizi provoke edip adeta tepki vermemizi bekliyor. (MT/HK)
