Gıda ve beslenme günümüzün en ilgi gösterilen konularından. Gün geçmiyor ki yeni bir beslenme tarzının avantajlarıyla karşılaşmayalım ve bir tür mesaj ve reklam bombardımanına tutulmayalım. Antioksidan gıdalar örneğin. Çeşitli gıdaların antioksidan özelliklerini bilmeyen ve öğrenmeyen yok gibi.
Öte yandan başta hava kirliliği ile karşı karşıya kaldığımız “oksidatif stres” ve bu stresin boyutunun ne kadar farkındayız?
Oksidatif stres vücudumuzda çeşitli zararlı bileşiklerin neden olduğu hücre bozulmaları ve bu zararlı etkenlerin önemli bir kısmı çevreden aldığımız zararlı kimyasallar. Havadan sudan topraktan. Bunları azaltmak önlemek yerine “antioksidan” özellikli besinleri arttırmaya yönlendiriliyoruz.
TTB yayınlarından Toplum ve Hekim dergisi de son sayısında Gıda ve Sağlık dosyasını ele aldı. Editörlüğü Bülent Şık ve Onur Hamzaoğlu tarafından yapılan dosya iki bölümden oluşuyor.
Gıda ve beslenme sorunu sadece bu gibi sorunlarla sınırlı değil elbette. Derginin dosya sunuş yazısında dünyadaki gıda krizi ve açlık sorunu çarpıcı rakamlarla ifade ediliyor.
Dünya genelinde açlık yaşayan kişi sayısı 2014 yılından 2017’ye yaklaşık 37 milyon kişi artmış (783 milyondan 820 milyona) durumda. Kuzey Amerika ve Avrupa’da açlık yaşayan bir kişiye karşılık Afrika ülkelerinde sekiz kişiden daha fazla insan açlık yaşıyor. Farklılık yıldan yıla artıyor.
Dosya editörleri gıda-beslenme-sağlık arasındaki ilişkilerin toplumsal yapı ve toplumsal ilişkiler temelinde şekillendiğini bu anlamda üretim ve bölüşümün, eşitsizliklerin görmezden gelinemeyeceğini, meselenin sadece fiziksel-kimyasal-biyolojik uygunluk, hijyen ve bireysel tüketim alışkanlıklarına indirgenemeyeceğinin altını çiziyorlar.
Dosya kapsamı da bu perspektifle şekillendirilmiş. Dosyanın bu ilk bölümünde arkeolojik bilgilerle beslenme sağlık ilişkisi, gıda güvenliği gıda güvencesi ve gıda egemenliği kavramları, geçimlik tarım, yerel tohumlar ve biyoçeşitlilik, gıdalarda tağşiş ve politik ekonomisi, gıda güvenliği ve hukuksal durum, gıda katkıları ve çocuk sağlığı, endokrin bozucular ve sağlık etkileri, göçmenler ve beslenme temalı yazılar yer alıyor.
Dosya editörlerinin sözleriyle bitirelim:
“Sağlıklı beslenme ve gıda güvenliğini sağlamak için yapılacak çalışmalar en temelde birer kamusal faaliyettir. Kamu refahını artırma amacı güden, kamusal düşünme imkânlarını çoğaltan, insanların sorunlar hakkında bilgi sahibi olmasını ve siyasal sorunlara sahip çıkma ve müdahil olma becerisini artıran her turlu yazı, açıklama ve yorum bunu yapabilecek kişi ve kurumlar için mutlaka yerine getirilmesi gereken bir ödev; asli bir sorumluluk olarak görülmelidir.
"Toplum ve Hekim Dergisi’nin “Gıda ve Sağlık” başlığını taşıyan bu özel sayısının birincil amacı da bu sorumluluğu yerine getirmeye çalışmaktı.”
(CIY/TP)
