Tarihten günümüze Ani’ye dijital bir yolculuk

* Fotoğraf: Grigoryan, A. (2015), Ani. The millennial capital of Armenia. Erevan: Gitoutyoun.

Yazının İngilizcesi için tıklayın

Anadolu Kültür'ün Ani Antik Kenti'ni tüm boyutlarıyla tanıtmak üzere hazırladığı mobil uygulama Mayıs 2023 itibari ile yayına geçti. Birleşmiş Milletler (BM) Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü'nün (UNESCO) 2016 yılında Dünya Mirası Listesi'ne dahil ettiği Ani kenti, Anadolu'nun orta çağından kalma çok katmanlı, zengin bir kültürel mirası simgeliyor.

Ani Antik Kenti, Kars'ın merkezine 48 kilometre uzaklıkta, Arpaçay vadisi yakınında bulunuyor.

Mobil uygulama, Ani ve Çevresi alan çalışması/yayını ve Ani Sergisi'nden sonra Anadolu Kültür'ün Ani'ye dair çalışmalarının üçüncüsü. Dört yıllık bir zaman diliminde ortaya çıkan çalışma, Portekiz merkezli Calouste Gulbenkian Vakfı ve Amerika Birleşik Devletleri (ABD) merkezli Dünya Anıtlar Fonu (World Monuments Fund) tarafından desteklendi.

Mobil uygulamanın tanıtımı, 8 Haziran'da Postane İstanbul'da gerçekleştirildi.


* Fotoğraf: Anadolu Kültür.

Dünya Anıtlar Fonu

Açılış konuşmasını Anadolu Kültür'den Asena Günal'ın yaptığı etkinlikte, daha sonra proje ortakları Hung-hsi Chao (World Monuments Fund/Dünya Anıtlar Fonu), İsmail Yavuz Özkaya (Kültürel Mirası Koruma Derneği) ve Alin Pontioğlu (HAYCAR Mimar ve Mühendisler Dayanışma Derneği) Ani Mobile App'ini anlattı.

Çok sayıda izleyicinin katıldığı etkinlikte, Kars eski Belediye Başkanı Naif Alibeyoğlu da konuştu. Alibeyoğlu, Osman Kavala'nın Ani için yürüttüğü çalışmalara ve Ani'ye atfettiği öneme değinerek, Ermenistan-Türkiye ilişkilerinin normalleşmesi ile Ani İpekyolu'nu da canlandırmak istediklerini söyledi. Alibeyoğlu, Kavala'nın serbest bırakılması çağrısını da yeniledi.

Proje Koordinatörü Çağla Parlak'ın uygulama hakkında verdiği bilgilere göre, uygulama katılımcı bir süreçle tasarlandı. Hem içeriği oluşturmak, hem de uygulamanın teknik detaylarını belirlemek üzere 2018 ve 2019'da Erivan, İstanbul ve Kars'ta üç ayrı uluslararası atölye çalışması gerçekleştirildi. Bu atölyelere Ani'ye dair çalışmaları bulunan ve farklı disiplinlerde uzmanlaşmış kişiler katıldı.

Üç dil, dört rota

Ortaya çıkan metinler İngilizce olarak editoryal süreçten geçtikten sonra Türkçe ve Ermeniceye çevrildi.

Ani'de şu ana kadar gün yüzüne çıkarılmış 130'dan fazla mimari yapı bulunuyor. Uygulama için bu yapıların en önemlileri ve peyzaj alanlarından oluşan 38 ayrı ziyaret noktası seçildi. Bunlar, koordinatlara göre harita üzerine yerleştirildi ve dört ayrı rota oluşturuldu. Uygulamada Ani'nin tarihi, Ani surları, Kuzey Duvarları Smbat Duvarları, Marr Müzesi, Mimar Trdat, Ani'nin epigrafisi, Ermeni geleneksel "Midis" taş işçiliği ve Ermeni alfabesi hakkında genel bilgiler yer alıyor.

Uygulamada her bir ziyaret noktasının ve başlığın açıklamaları oldukça anlaşılır ve sade bir bilgilendirme notluyla veriliyor. Bilgilendirme notları tarihçe, mimari, iç ve dıştaki özellikler ile mimari koruma çalışmaları üzerinden ilerledi. Mimari terimlere aşina olmayanlar için uygulamaya özel bir de sözlük oluşturuldu.

Yapıya ilişkin uygulamada verilen bilgi notlarında, mimari kelimeler "mavi" olarak işaretlendi. Bu sayede kelimenin üzerine tıklayıp anlamını öğrenmek kolaylaştırıldı.

Uygulamada Ani'ye dair fotoğraflar, daha rahat bir ziyaretçi deneyimi için seslendirmeler ve haritalar da mevcut. Seslendirme projesinde Tilbe Saran, Görkem Yeltan ve Şenay Gürler gibi isimler gönüllü olarak yer aldı. Metinlerin çevirileri ise Özgün Forta ve Varduhi Balyan'a ait.

Ani Antik Kenti'ni hikâyesiyle birlikte tanımak ve deneyimlemek isteyen herkes uygulamayı App Store ve Play Store'dan ücretsiz indirebilir.

* Ani Mobil Uygulaması'nın fikir sahibi, Anadolu Kültür'ün kurucusu ve Yönetim Kurulu Başkanı Osman Kavala, 2048 gündür tutuklu.

(TY/VK)