‘Stresslaxing’: Rahatlamaya çalışmak neden streslendirebilir?

*Görsel betimleme: Bu resimde, meditasyon yapan bir tembel hayvan karakteri görülüyor. Hayvanın çevresinde yazılar yer alıyor. Üstte "Manage social media time", sağ üstte "Get enough sleep, sağ altta "Try yoga", sol altta "Meditate, sol üstte: "Laugh more" yazıyor. 

İngilizcede stress (stres) ve relaxation (rahatlama) kelimelerinin birleşiminden oluşan “stresslaxing” stresli bir durumda kendimizi rahatlamaya çalışmayı anlatır.

Rahatlamanın yollarını bulmak konusunda stres yapmak, kaygıyı artırabilir ve “stresslaxed” hissetmeye yol açabilir.

Sağlık uzmanları, “stresslaxed” hissetmekten kaçınmanın veya üstesinden gelmenin birkaç yolu olduğunu söylüyor.

Kronik stres; yüksek tansiyon, kalp krizi ve felç dahil olmak üzere bir dizi sağlık riskini artırabilir.

Stresli olduğunuzu ve rahatlamaya ihtiyacınız olduğunu kabul etmek, kendinize yardım etmek için iyi bir adım.

Bununla birlikte, stresi azaltmanın yollarını bulmak hayatınıza daha fazla stres kattığında, kendinizi "stresslaxed" hissedebilirsiniz. Bu da artan kaygı ve endişeden oluşan kısır bir döngüye yol açabilecek ters bir etkidir.

Psikiyatrist, podcast sunucusu ve yazar Dr. Michael Schirripa, Healthline'a verdiği bir demeçte, "Bu terim, kendilerini mola vermeye veya gevşemeye zorlayarak daha rahat hissetmeye çalışan endişeli veya stresli kişilerin deneyimlerini ifade ediyor" diyor.

İnsanlar kendilerini rahatlamaya zorladıklarında, daha endişeli hale gelebilirler ve gerçekte ne kadar iyi veya verimli bir şekilde rahatladıkları konusunda daha fazla endişelenebilirler.

Adelphi Üniversitesi'nde profesör ve ödüllü "Depresyonla Yaşamak" kitabının yazarı Psy.D. Deborah Serani, "stresslaxed" teriminin klinik olarak rahatlamaya bağlı kaygı olarak nitelendirildiğini söylüyor.

Devamında, "Araştırmalar, zaten yaygın kaygı veya aşırı düşünmeyle mücadele ediyorsanız, strese daha yatkın olabileceğinizi gösteriyor. Diğer bulgular, stresle mücadele eden bireylerin kaygılarına ek olarak panik atak da yaşayabileceğini söylüyor. Ayrıca özgürce rahatlayamadıkları için depresyona girebilecek bireyler de var" diyor.

Beyin zorla rahatlamaya direniyor mu?

Birçok yönden, beyin zorla rahatlamaya direnir, özellikle de beynin her zaman tehlike arayan amigdala denilen kısmı karşı koyar.

"Beynimizin her zaman “açık” olduğunu ve aslında endişelenmek için tasarlandığını hatırlamamız gerekiyor. Ne de olsa, bizi tehdit edebilecek potansiyel tehlikelerin her zaman farkında olmak bizi hayatta tutar” diyor.

Serani, kaygı, endişe ve derin düşüncelerle yaşayan insanların bilişsel kontrolde zorluk yaşadıklarını, yani bazı düşünceleri "beklemeye almakta" zorlandıklarını söyledi.

"Ayrıca, bilinçaltında sakin olmak/rahatlamak, olumsuz düşüncelere veya travmatik deneyimlerle ilgili anılara yol açabileceği için meşgul kalmaya ihtiyaç duyan bazı bireyler olabilir" diye ekliyor.

Bazı insanlar için rahatlamak neden zor?

Schirripa, insanların dış baskılar ve iç dinamikler nedeniyle rahatlamakta zorlandığını söylüyor.

İş, çalışma, aile ve diğer yükümlülükler gibi dış baskılar, insanların sürekli olarak dış dünyaya “açık” ve başkalarının emrinde gibi hissetmelerine neden olabilir. 

Schirripa, "Daha sonra bu talepleri karşılamak zorunda hissedebilirler. Dolayısıyla, dinlenme süresine veya rahatlayacak bir alana sahip olmalarına izin verilmiyormuş gibi hissedebilirler" diyor.

Serani, çalışma süresi ve boş zamanın artık kesin sınırları olmadığını belirtiyor:

“Eskiden iş günleri saat 17.00'de sona ererdi, hafta sonları dinlenme ve rahatlama içindi. Pazar günleri mağazalar kapalıydı, bu da ev zamanını ve rahatlamayı kolaylaştırmaya yardımcı olurdu. Bu öngörülebilir yönergeler artık yok.”

Dahası, teknoloji, erişim ve diğer modern kolaylıklar iş ve boş zamanın sınırlarını bulanıklaştırmıştır ve Princeton Üniversitesi'nden sosyolog Dalton Conley'nin “weisure” (iş ve boş zaman aktivitelerinin birleştirilmesi) olarak adlandırdığı kavrama yol açmıştır.

Serani, “Bu yüzden dinlenme süresi belirlemek çok zorlaşıyor” diyor.

Rahatlama yeteneğini etkileyen iç dinamikler, aktif kalma dürtüsünü ve rahatlama için kendine izin vermemeyi kapsar.

Schirripa, bu konuda ise "Bazen insanlar rahatlarsa veya sıkılırlarsa, içlerinde olup biten düşüncelere veya duygulara çok fazla odaklanmaları gerekeceğinden endişe ediyor” diyor.

Rahatlayamamanın uzun vadeli sonuçları var mı?

Kronik stres; yorgunluğa, ülserlere, baş ağrılarına, sırt ağrılarına, konsantrasyon güçlüğüne ve sinirliliğe yol açabilen yüksek tansiyonla ilişkilendirilmiştir.

Serani, "Hayatın tadını çıkarmadığınızda sosyal, ilişkisel ve kişilerarası zorluklar gibi depresyon ve anksiyete de artabilir" diye belirtiyor.

Klinik psikolog, Priority Wellness'ın kurucusu ve Harvard Tıp Fakültesi'nde eğitmen olan Natalie Christine Dattilo, düzgün rahatlayamamanın sinir sistemini aşırı uyarılmış bir seviyede çalışacak şekilde "sıfırlayabileceğini" ekliyor.

Healthline'a “Zamanla bu, rahatlamayı daha zor hale getirebilir. Bana ‘baştan aşağı’ tedirgin, gergin ve endişeli hissettiklerini söyleyen insanlarla tanışıyorum ancak hiç zihinsel olarak da endişeli hissettiklerini belirtmiyorlar. Bu benim için kasıtlı rahatlama uygulamalarıyla varsayılan aktivasyon durumlarını sıfırlamamız gerektiğinin bir göstergesidir” diyor.

Rahatlamanıza yardımcı olacak stratejiler

Dattilo, rahatlamaya çalışırken, öncelikle rahatlamanın insanlara anlatıldığı kadar pasif bir aktivite olmadığını ve bazı insanlara doğal gelmediğini fark etmeyi öneriyor.

Dattilo, "Bence bazı insanların rahatlamakta zorlanmasının ana nedenlerinden biri, yararlı etkilerini tam olarak deneyimlemek için düzenli pratik yapmamız gereken bir beceri olmasıdır" diye vurguluyor.

Çoğu zaman, insanlar rahatlamayı “dalmak” ile karıştırırlar.

Dattilo, "Bu, kesinlikle beynimize bir mola verebilir ama rahatlamanın asıl amacı sinir sistemimizin ‘vitesini küçültmek'" diyor.

Vites küçültme, savaş ya da kaç tepkisinin fizyolojik karşıtı olan “rahatlama tepkisini” ortaya çıkarmak için tasarlanmıştır.

"Stresin olumsuz etkilerine karşı koyar ve sinir sistemimizi homeostatik bir dengeye geri döndürür" vurgusunu yapıyor.

Rahatlama tepkisini tetiklemek görselleştirme, kas gevşemesi, masaj, nefes alma teknikleri, meditasyon, dua ve yoga yoluyla gerçekleşir.

Rahatlamak için aşağıdaki adımları deneyin:

• İş ve ev hayatı arasında sınırlar belirleyin. “Ayrıca, her gece erkenden teknolojiyi kapatmaya çalışın. Öz bakımı bir öncelik haline getirin ve bunu her gün nasıl yöneteceğinizi öğrenin."
• Benson Rahatlama Yöntemini uygulayın. Rahat bir pozisyonda oturun, gözlerinizi kapatın, tüm kaslarınızı kasıtlı olarak gevşetin, ayaklarınızdan başlayıp başınıza kadar çalışın, yavaşça nefes alın, 20 dakika boyunca uygulayın. Dattilo, "Bu muhtemelen ilk başta biraz zorlayıcı gelebilir, bu yüzden belki 5 dakikayla başlayıp süreyi yavaş yavaş arttırın" dedi.
• Zaten başardıklarınızı hatırlamak için bir “yapılmışlar” listesine odaklanın. Serani, "Yapılacaklar listenizi düşünmek sizi geleceğe yönlendiriyor ve anda kalmanızı engelliyor" dedi. “Yapılmışlar listenizi vurgulamak, bitmiş işlerinizi kutlamanıza ve rahatlamanıza yardımcı olacaktır. Yapılmışlar listesi, geçmişi düşünmenize yardımcı olur."
• 5 dakikalık meditasyon yapın. Araştırmalar 5 dakikalık derin nefes alma, sessizlik ve dinlenmenin bile zihinsel ve fiziksel işlevselliği artırabileceğini gösterir. Meditasyon yapmaya daha fazla zaman ayırabiliyorsanız, bir uygulama ile rehberli bir meditasyon yapmayı düşünün veya sadece dinlenin, kestirin veya biraz yalnızlığın tadını çıkarın.
• Anksiyeteyi azaltmak için 5, 4, 3, 2, 1 Tekniğini uygulayın, böylece daha kolay rahatlayabilirsiniz. Serani, "Görebileceğiniz 5 şey, duyabileceğiniz 3 şey, dokunabileceğiniz 4 şey, koklayabileceğiniz 2 şey ve tadabileceğiniz 1 şey bulmaya çalışın" diyor.

(NÖ/RT)