Solun kıtasal yükselişine eşlik eden bir Enternasyonal

Click to read the  article in English

Fotoğraf: Soldan (saat yönünde) Fernando Haddad (Brezilya, Sao Paulo eski Belediye Başkanı-İE Danışma Kurulu üyesi), Lul da Silva (Brezilya Cumhurbaşkanı),Vicenta Jeronimo Jimenez (Guatemala, Halkların Kurtuluş Hareketi Milletvekili-İE Danışma Kurulu üyesi), Alvaro Garcia-Linera (Bolivya eski Cumhurbaşkanı Yardımcısı-İE danışma Kurulu üyesi), Evo Morales (Bolivya, eski Cumhurbaşkanı), Guilherme Boulos (Brezilya, Evsiz İşçiler Hareketi Lideri-İE Danışma Kurulu üyesi) Gustavo Petro (Kolombiya Cumhurbaşkanı-İE Danışma Kurulu üyesi), Francia Márquez (Kolombiya Cumhurbaşkanı Yardımcısı), Elizabeth Gomez Acorta (Arjantin Kadın Bakanı-İE Danışma Kurulu üyesi) 

İlerici Enternasyonal güçlü Güney Amerikalı siyasal şahsiyetleri ve kuruluşları bünyesine katmasının yanında Latin Amerika'yı kat eden seçim zaferleri boyunca ördüğü kuzey-güney diyaloguyla, Kuzey Amerika ve Avrupa'nın sol, demokratik güçleriyle Latin Amerika'nın sol güçleri arasında bir dolayım kurulmasında, seçim gözlem heyetleri ve dayanışma seferleri düzenlenmesinde etkin bir rol oynadı

İlerici Enternasyonal Genel Koordinatörü David Adler, bütün bu süreç boyunca Latin Amerika'daydı. Bu kıtasal süreci ve yeni enternasyonalist dalgayı David ile konuştuk.

Üç bölüm halindeki söyleşinin ikinci bölümünü yayınlıyoruz.

*                   *                  *

Latin Amerika'da yükselen sol güçler arasından, Kolombiya Devlet Başkanı Gustavo Petro, Sao Paulo eski Belediye Başkanı Fernando Haddad, Şili Başkanı Gabriel Boriç, Boriç'in yakın yardımcısı ve Bakanı Giorgio Jackson, Brezilya'da Lula ve Roussef kabinelerinde en uzun süre görevde kalan Dışişleri Bakanı Celso Amorim, Ekvador Eski Cumhurbaşkanı Rafael Correa, Bolivya'nın eski gerilla savaşçısı ve 14 yıl Cumhurbaşkanı yardımcılığı yapan Álvaro García-Linera gibi, güçlü ve itibarlı şahsiyetler İlerici Enternasyonal'in Danışma Kurulu'nda yer alıyor. İlerici Enternasyonal'in solun Latin Amerika siyasetindeki yükselişinde ve son seçim kampanyaları sürecinde toplumsal mücadelelerde oynadığı rol konusunda ne düşünüyorsunuz; İlerici Enternasyonal'in Latin Amerika siyasetindeki konumlanışına bu etkili ve güçlü şahsiyetlerin kattığı değer nedir?

David Adler: İlerici Enternasyonal, Latin Amerika solu için –sadece üst düzey politikacılar arasında değil, aynı zamanda İlerici Enternasyonal'e üye olarak katılan ve katılım başvuruları süren toplumsal hareketler, sendikalar ve siyasi partiler arasında- kilit önemde bir altyapı haline geldi.

Ortak direniş ruhu

Bölgede İlerici Enternasyonal'e neden bu kadar geniş bir ilgi ve bağlılık var? Bunun bir nedeni tarihsel. Latin Amerika ulusları, İspanya İmparatorluğu'na karşı ortak direniş tarihleriyle, kurtarıcı Simon Bolivar gibi ortak tarihsel referanslarla ve hatta kıtanın Latin Amerika halkları için ortak bir vatan vizyonu olan  patria grande'de ile birleştiler.

Bu ortak direniş ruhu, ABD İmparatorluğu'na karşı mücadeleyi sonraki yüzyıla taşındı. Washington'da, ABD, kendisine Batı Yarımküre'ye hükmetme hakkı verdiği varsayılan "Monroe Doktrini"yle yönetiliyordu. Latin Amerika halkları, ABD müdahalesine karşı direnişlerinde ve onun kurumsal, askeri ve diplomatik gücüne karşı egemenlik uğruna mücadelede de birlik kurdular.

İspanyol ve Amerikan
sömürgecilğinin yapısal etkileri

Bir başka neden de yapısal olan. Kısmen İspanyol sömürgeciliği ve ABD'ye bağımlılığın getirdiği ortak geçmişleri nedeniyle, Latin Amerika ekonomileri ortak özellikleri paylaşıyor: Küresel ekonomiyle son derece bütünleşik, yabancı para birimiyle çok yüksek borç yükü altında ve madencilik sanayilerini sürdürebilmek açısından yükselen emtia fiyatlarına oldukça bağımlı. Bu ortak özellikler, bölgedeki siyasetin neden birlikte yükselen ve düşen bir "gelgit" gibi davrandığını açıklamaya yardımcı olabilir.

Latin Amerika'da İlerici Enternasyonal:
Direniş, yeniden inşa ve yeniden tahayyül

Bu bağlamda, İlerici Enternasyonal, Latin Amerika'da başlıca üç rol oynadı. Şöyle tanımlayabilirim: Direniş, yeniden inşa ve yeniden tahayyül. Latin Amerika'nın dünyanın geri kalanına maruz kalışı göz önüne alındığında direnişin kritik önemi var: Örneğin IMF'nin yapısal uyum programlarına veya Amerikan Devletleri Örgütü'nün (OAS) askeri müdahalelerine karşı direniş gibi. İlerici Enternasyonal, bu müdahale mekanizmalarına karşı yerel direniş eylemlerine yönelik uluslararası destek ve dayanışmanın örgütlenmesinde kritik bir rol oynuyor – örneğin, Ekvador, Bolivya, Peru ve Brezilya'daki darbe girişimlerinde oynadığımız roller belirleyiciydi.

Direniş yetmez. İktidardaki sol Latin Amerika hükümetlerinin görevi, bölgede daha fazla esneklik, egemenlik ve ekonomik gücü güvence altına almak üzere bütünleşebilecek –örneğin ilerici hükümetlerin ilk "yükselişinde" inşa edilen ve arkadan gelen muhafazakar reaksiyon döneminde yıkılan Güney Amerika Uluslar Birliği (UNASUR) gibi- yeni kurumlar inşa etmektir. İlerici Enternasyonal, bu güçlerin bir araya gelmelerini ve bu uluslararası kurumları yeni demokratikleşme dalgası üzerinde yeniden inşa etmelerini desteklemede kilit bir rolü var.

Nasıl inisiyatiflerimiz, yerel direniş hareketlerinden gücünü alan bir küresel dayanışma getiriyorsa, İlerici Enternasyonal de IMF, DSÖ, DTÖ veya UNFCCC gibi küresel kurumlara meydan okumak üzere dünyanın dört bir yanından siyasi güçleri bir araya getirerek Latin Amerika halklarının ve komşu kıtalardaki tüm ezilen halkların çıkarlarına hizmet edebilecek bir Yeni Uluslararası Ekonomik Düzen yaratmayı amaçlıyor.

"Latin Amerika bir devrimden değil
bir sol iktidar gelgitinden geçiyor"

İktidara geldiklerinde, İlerici Enternasyonal'le zaten bağ sahibi olan sol liderlerin örgütlenme, üyelik, kitlesel ağlara erişim, medya ve kamusal alanda daha yüksek görünürlük açısından Enternasyonal'i güçlendirmek üzere ortak uluslararası projelere ev sahipliği yapmanın yanı sıra lerici Enternasyonal'i iç ve uluslararası bağları aracılığıyla ileri taşımada nasıl bir rol oynayabileceklerini düşünürsünüz? Bir anıştırma yapacak olursam, Rusya'nın III. Enternasyonal için oynadığı rolü mutatis mutandis Latin Amerika'nın, İlerici Enternasyonal için oynamasını bekleyebilir miyiz? "

Komintern ve "Progintern" arasındaki bu karşılaştırma çok aydınlatıcı. Latin Amerika, bir devrimden değil, yükselen bir sol iktidar "gelgiti"nden geçiyor. Gelgitler med ve cezir arasında akar gider. Latin Amerika'nın mevcut sol cezri, çeşitli nedenlerden dolayı hızlıca gerisin geriye denize akmaya açık görünüyor.

Bunun bir nedeni yapısal. İlk "pembe dalga"dan farklı olarak, içinde yaşadığımız dönem, çok zorlu yapısal koşullarla tanımlanıyor: Bir enerji krizi, bir gıda krizi ve Latin Amerika'yı muazzam bir tehdit altında tutan bir borç krizi. Pandemi zaten Latin Amerika'yı patlayıcı yoksulluk düzeyleriyle son derece çarpıcı bir durgunluğa sürüklemişti. İlerici hükümetlerin şimdi bu toplumsal ve ekonomik krizleri kötüleşen küresel görünüm bağlamında ele alma mecburiyetleri var.

Sol hükümetler yürütmeyi elde tutuyor
ama yasama sağın elinde 

İkinci neden siyasal. Yeni İlerici hükümetler dalgası, küçük çoğunluklarla (Petro yüzde 3, Lula yüzde 1,8 farkla) kazandı ve kendileri iktidara gelirken yasama meclislerinde azınlıkta kaldılar. Bu, onların halkları adına yönetme yeteneklerine büyük kısıtlar getiriyor - ve hatta aşağıda, yeniden canlanan ve giderek daha akıllanan bir sağ karşısında iktidarı elde tutmada zorluklar yaşatıyor.

Son olarak, yeni Latin Amerika solu, yarımkürenin kontrolünü geri almakta giderek daha oburlaşacak bir ABD gücüyle karşı karşıya kalacak. ABD, bölgenin kaynaklarını güvence altına almak için "lityum diplomasisi" gibi stratejiler hazırlıyor ve yakın zamanlara kadar NATO Üyesi Olmayan Büyük Müttefik diye adlandırılan Kolombiya gibi ülkelerdeki askeri angajmanını derinleştiriyodu. Bu 'Yeni' Monroe Doktrini, Küba ve Venezüella gibi ABD'nin bildik düşmanlarının ötesindeki sol projelere de varoluşsal tehditler dayatıyor.

Latin Amerika solu bir hami
değil, bir baş karakter rolüne aday

Bu nedenle Latin Amerika solu, İlerici Enternasyonal'in inşasında bir hami rolü değil, bir baş karakter olarak kritik bir rol oynayabilir. Sovyetler, SSCB sınırlarının çok ötesindeki sol projeleri destekleyebiliyor, güçlendirebiliyor, hatta sıfırdan başlatabiliyorlardı. Latin Amerika solunun ne böylesi kaynakları ne de siyasal manevra alanı var. Onların katkısı, ülke dışındakiler kadar kendi öz çıkarlarını da savunabilecekleri, dünyanın bütün ilerici güçleriyle birliikte kurulacak bir ortak cepheye aktif ve eşit katılım olabilir. 

Yarın: Yeni görev: Bütünleşmeye katkı, Küba Devriminin derslerini kıtaya yaymak

Latin Amerika'da Sol Dalga / Ertuğrul Kürkçü
I/ David Adler: "Bu feminist, ekolojist ve çoğulcu bir vizyon"
2/ Solun kıtasal yükselişine eşlik eden bir Enternasyonal

(AEK)