“Yalancı tanıklar,
Tuttular.
Vura vura deldiler,
Yüreğini:
Celplerle, kağıtlarla,
Soğuk fermanlar altına,
Gömdüler seni”
(Pablo Neruda, Yargıçlar)
1950’lerde Çin Başbakanı Fransa’ya geldiğinde bir gazeteci kendisine 1789 Fransız İhtilali’ni sorup değerlendirme yapmasını isteyince “Konuşmak için henüz erken” demiş.
Tarihsel olaylar her daim anda yaşamaya devam ettiği için başbakan son derece haklı bir cevap veriyor. Önemli olayların sonuçlarını hemen sıralamak çok yanılgılıdır. Zira şartlara göre güncellenerek geri gelir o tarihsel momentler…
Bu bakımdan 31 Mart 2024 seçim sonuçlarını da konuşmak elbette şu an için hem çok geç hem çok erkendir. Çünkü hiçbir şeyin değişmediği fakat her şeyin değiştiği bir seçimden bahsediyoruz. Başka bir yazı konusudur ama en totalde bir tespit olarak şunu ifade etmek isterim: Burada “devlet kapasitesinin” bir doygunluğa eriştiği, artık mevcut olanın yetmediği görülüyor. Kapasiteden kasıt, devletlilik gerçeği ile ilgili siyasal-eko-sosyal-çevresel-ideolojik durumların tümüdür.
Seçimin etkileri ve sonuçları tartışıladursun, geçen bir hafta içinde nedenleri ve sonuçları üzerine net konuşabileceğimiz bir mevzuyu dillendirmek istiyorum.
Van ile başlayan sürece tüm ülke tanık oldu.
Van’da yaşananlar son on yıl içindeki en önemli olay olarak kayıtlara geçtiğini düşünüyorum. Öyle ki siyasette Van’dan önce/Van’dan sonra denilebilecek bir ivme yakalandı.
Açık şekilde bir gasp, darbe girişimi oldu. Haksızlık yapmak o kadar sıradanlaşmış ki, yine hukuk üzerinden sonuç alırız diye düşünülmüş.
Van meselesinde herkes için ibretlik sonuçlar ve çıktılar var. Özellikle hukukun bir sakız olduğu ve durumlara, çıkarlara göre çiğnenip şekil verildiği en azından yeniden somutluk kazandı.
Van, ortak akıl üzerinden bir sonuca varırken devamındaki yerlerde sorunlar silsilesi sürüyor.
Hızlıca bakalım.
Hilvan, 45 yıl sona alınan bir yer oldu ve buna tahammül edilemedi. Hile hurdalar devam ediyor. Seçimin yenilenmesi kararı çıktı.
Şırnak merkez taşınan seçmenlerle en fazla gündem olan yerdi. Bir amcanın “Konış” diyerek dile getirdiği talep, madun konuşabilir mi sorusuna da kenardan çentik atmış oldu. Madun kabul edilenin sorusu, koca bir sömürge tarihinin de sorgusu niteliğindedir.
Şırnak bir savaş alanı olarak tertiplendiği için her türlü el koyma pratiği uygulanıyor.
Yine Bitlis’te, aleni şekilde daha itirazlar değerlendirilmeden mazbatanın verildiğini görüyoruz.
Adeta bir mazbata kliği var. Ortalık daha karışıkken mazbata veriliyor.
Halfeti, Kerboran da benzer yerlerdi, neyse ki karar çıktı buralarda.
Basına yansıyan birçok görüntüden de gördüğümüz üzere toplu oy kullanma, DEM’li üyelere silahlı saldırı, oyları okul içinde yakma ve daha bir sürü şey.
Tanık, şahit, kanıtlara rağmen DEM’in itirazları hemen her yerde reddedilirken AKP’nin hariçten gazel okuyan tüm martavallarına anında büyük sağduyu ile cevap verilip talepleri işleme alındı. Yüksek Seçim Kurulu diye bir yerin olmadığını, halkımızın deyimiyle Yüksek Sadakat Kurumu’na evirildiğine şahit olduk.
Hasılı, tüm yerlerde göz göre göre tarifi zor bir haysiyetsizlik yaşandı. Bir keyfiyet izlendi.
Tüm bunlar olurken aklıma Arundhati Roy’un “Dağılmış Cumhuriyet” eseri düştü.
Gerçekten de dağılmış bir siyasetle boğuşuyoruz.
Roy, Hindistan’ın merkezi siyasetini eleştirerek, bu siyasetin özellikle savaşı sürdüren ve onarımı zor olaylar zincirine eklenen uygulamaları karşısında yaşanan hak kırımına karşı ezilenlerin hangi mahkemeye gitmesi gerektiğini, hangi barışçıl gösterileri düzenlemeleri gerektiğini, hangi devlet dairesine haklarını arayacaklarını, nöbetleşe açlık grevlerine girmenin mi çözüm olacağını soruyordu. Tüm bunlar komik! Çünkü öyle bir rasyonalite yok.
Malumunuz durmadan ekonomik mucizeden, siyasal istikrardan bahsedip duranlar Hilvan’ı, Şırnak’ı açıklayamıyor. Sadece Yozgat’tan, Çorum’dan getirilen insanları sıraya yerleştiriyor.
Şimdi yukarıda bahsettiğim yerler ve oradaki açık haksızlık-hukuksuzluk üzerinden gidersek, Allah aşkına siz söyleyin, "Kendi kurtuluşları için, özgürlükleri için, ekmek için, barış için onlar hangi partiye oy versinler? Şikayetlerini bu ülkedeki hangi demokratik kuruma iletsinler? Yurtlarından topraklarından sürülmemek için, salt hayatta kalmalarını sağlamak için nasıl hareket etsinler?"
Roy şunu diyor: "İnsanlar gaddarca şiddete maruz kaldıklarında, acaba kendilerine bu şiddete karşı mücadele etmekten başka hangi 'hayırlı' uğraş bırakılmış oluyor? Sanki insanların önünde başka bir dolu seçenek varmış gibi..."
Özetle Roy, Hindistan projeksiyonundan yola çıkarak merkezi iktidarın her türlü şiddetine maruz kalanlara ‘direnmek’ dışında bir seçenek sunmaz.
Güncel durum üzerinden özetleyerek bağlayacağım.
DEM Parti siyaset yapıyor, buna izin verilmiyor.
DEM Parti söz kuruyor, tüm sözleri sansüre uğruyor, medya yasağı altında görünmez kılınıyor,
Barış ve çözüm dedikçe savaş dayatılıyor,
Diyalog dedikçe tüm çalışanları tutuklanıyor,
Belediye alıyor, belediyesine zoraki el konuluyor,
Oy atıyor, oyları çalınıyor.
İrade ortaya koyuyor, iradesine ipotek konuluyor,
Böylesi bir atmosfer ve hakikat içinde siz söyleyin, ne yapmak gerekir?
Siz değil, AKP çıksın söylesin! Gerçekten ne yapmak lazım, neyi önerirler?
Buyursunlar desinler. Ne yapalım?
Tüm bunları yapanlar söylesin: Evet, ne yapalım?
Böylesi durumlarda direnmek dışında seçenek yok. Direnmek gerekir mi diye soran Roy, kendi cevabını aynı şekilde veriyor: Evet…
(ÖA/VC)
