Türkiye’de çocuk nüfusu yaklaşık 23 milyonmuş. 23 milyon! Gündemde seçimler olduğu için soralım, acaba meclis çocukların yararına geçen sene neler yapmış? Tutanaklara bakmaya gerek yok. Yanıtı belli.
Ama vitrin boş değil: Artık TBMM Çocuk Sitesi var. Tam bir yıl önce, 23 Nisan’da açılmış ve belli ki, site için epeyce para harcanmış. Yaşlara göre ayrı sayfalar bile var. Hemen başta 5-8, 9-12 ve 13-18 seçenekleri beliriyor.
Çocuk sitesi yayına başladıktan sonra, “sitenin içeriğini zenginleştirmek, 5-18 yaş grubu çocuk ve gençlere TBMM'nin görev ve işlevlerini öğretmek ayrıca demokrasi bilincini kazandırmak amacıyla” bir "Animasyon ve Çizgi Film Yarışması" düzenlenmiş. Bir şartname hazırlanmış; büyük para ödülleri verileceği duyurulmuş.
23 milyon çocuk bulunan bir ülkede bu yarışmaya toplam 27 çalışma gönderilmiş ve hiçbiri dereceye girememiş. Yalnızca "TBMM'de 23 Nisan" başlıkla çalışmaya mansiyon ödülü verilmiş.
Neden ancak 27 çalışma gönderilmiş ve hiçbir çalışma dereceye girememiş bilmek zor. Ama şu tahminde bulunmak zor değil: Profesyonellere değil de milyonlarca çocuğa davet çıkarılmış olsa, herhalde daha fazla başvuru olurdu. Ama belli ki, çocukların katılımıyla daha güzel çalışmalar yapılabileceği bu yarışmayı düzenleyenleri aşan bir anlayış.
Katılım nerede?
Zaten TBMM Çocuk Sitesi’nde çocukların katılımından hiç mi hiç söz edilmiyor. Katılımın çocukların hepsi için bir hak olduğuna değinilmemiş. Çocuk Hakları Sözleşmesi sitede yok. Sözleşmenin ufuk açıcı ilkelerinin ciddiye alınmadığı bir rejimde belki de bunu beklememek gerekir.
Bu derin meseleleri bir yana bırakıp, katılım meselesini ve “Birlikte Öğrenelim” bölümündeki “Nasıl Milletvekili Olunur?” başlıklı ikinci çizgi filmi ele alalım. (Merak edenler için birinci filmin başlığı, “Kanun Nasıl Yapılır?” Onu ayrıca incelemek gerek.)
Acaba bu filmde çocuklara nasıl milletvekili olabilecekleri mi anlatılmış? Filmin bu soru ile uzaktan yakından ilgisi yok! Anlatılan demokrasinin yasaklardan oluştuğu. Bir sürü yasak var. İki dakikalık bir çizgi filme demokrasinin yararları değil, yasaklar doldurulmuş.
Çocuklar yasak
Yasaklardan ilki yaş yasağı: “25 yaşını doldurmuş olmak gerekir. Daha küçük olanlar milletvekili olamazlar.” Şaka değil, aynen böyle. Site çocuk sitesi. Film bir çizgi film. Yani bu filmi izleyecek çocuklar. Ama filmi izleyecek bir çocuğa verilen ilk mesaj, çocukların aslında seslerinin olmadığı.
Bir gerekçe sunulmuş olabilir mi? Örneğin, çocuklara “boyunuz yetmiyor” denebilirdi. Ya da hangi koşulların yerine getirilmesi gerekiyor olabilir? “Üç fırın ekmek yemeniz gerek” gibi bir açıklama olabilirdi. Ama hiçbiri yok.
23 milyon çocuk bulunan bir ülkede çocuklara, “Siz hepiniz milletvekili olamazsınız!” deniyor. Hem de hiçbir gerekçe sunulmadan. Hem de Çocuk Sitesi’nde. Komik ama gerçek!
Masal gibi
Belli ki, bu demokrasi masal gibi bir şey. Büyükler anlatır, küçükler inanır. Büyükler yasakları koyar, küçükler yasaklara uyar. Büyükler büyüktür, küçükler küçük. Büyükler güçlü, küçükler güçsüzdür…
Filmin ne anlattığını merak edenler olabilir, özetleyeyim: Siyaset yasaklardan, yasaklılardan oluşur. Toplumun siyasete katılımı, bir sandık kadardır. Sandık ortaya çıkınca büyükler gidip içine bir zarf atarlar. Milletvekili seçip meclise göndermek demokrasidir. Büyükler söyler, küçükler dinler.
Palamutlu katılım
Ama haksızlık etmeyelim. “Sosyal sorumluluk” başlıklı bölümde koskoca bir katılım örneği var:
“TBMM bahçesinde 3 yıldır meşe palamutlarını toplayıp dikilmek üzere farklı bir üniversiteye gönderiyoruz. TBMM Gönüllü Hizmetler Topluluğunun katkılarıyla bu yılki etkinliği Ankara'da Sevgi Evlerinde kalan kardeşlerimizle birlikte şenliğe çevrildi. Etkinlik sonunda kardeşlerimizle birlikte Meclis Bahçe Lokantası'nda pasta kesildi, şarkılar söylendi.”
Ne kadar neşeli. Büyükler düşünmüş taşınmış, meşe palamutu toplamanın çocuklar için çok uygun bir etkinlik olduğuna karar vermiş. “Palamut Toplama Şenliği” düzenlemişler. Çocukları toplayıp getirmişler. Hepsini bu etkinliğe katmışlar. Pastalar kesilmiş, şarkılar söylenmiş. İşte katılım!
Belli ki, bu katılım da masal gibi bir şey. Büyükler masalı yazar, rolleri dağıtır; küçükler de rollerini oynar, palamut toplar. Çok neşeli bir masal.
Büyüklerin masalı
Evet sevgili 23 milyon. Demokrasi böyle sandık gibi bir şey. Açınca içinden yasaklar, engeller, barajlar, hatta tiranlar çıkıyor. “Palamut Toplama Şenliği” çıkıyor. Çocuk Sitesi var ama içinde çocukların sesleri yok.
Evet sevgili 23 milyon. Büyüklerin demokrasi masalı işte böyle. Büyükler anlatıyor, küçükler dinliyor. Büyükler yasakları koyuyor. Büyükler büyük. Büyükler güçlü... Bana sanki biraz çocuklarla dalga geçiliyor gibi geliyor.
Evet sevgili 23 milyon. Yaşlarınız küçük ama sayınız çok büyük. Büyük ama sesleriniz duyulmuyor. Sizce bu masalda bir yanlışlık yok mu? (SD/YY)
