Geçtiğimiz ay ABD’de düzenlenen Dünya Tabipler Birliği (DTB) 68. Genel Kurulu'nda sağlık hizmetlerine erişim ile ilgili tutum belgesi güncellendi. İlk olarak 1988’de Viyana’da yapılan DTB 40. Genel Kurulu’nda kabul edilen ve Ekim 2006’da Pilanesberg’de (Güney Afrika) yapılan DTB 57. Genel Kurulu’nda güncellenen “Sağlık Hizmetlerine Erişim Üzerine Tutum Belgesi” böylece ikinci kez Chicago’da yapılan DTB 68. Genel Kurulu’nda gözden DTB 68. Genel Kurulu’nda gözden geçirildi.
Belgenin güncellenmesi için Britanya, Hollanda ve Türk Tabipleri Birliği’nde oluşan bir komisyon kuruldu ve Türk Tabipleri Birliği, sağlık hizmetlerine erişim üzerine temel bir kılavuz oluşturan bu metnin sağlık hakkı ve bilimsel bilgiyle uyumlu olmasını sağlamak anlamında önemli katkılarda bulundu. TTB web sayfasında yer alan habere göre, TTB metinde birçok kritik noktada önerileriyle katkıda bulundu. TTB'nin önerisiyle metne yeni bir paragraf eklenerek olağandışı durumlarda sağlık hizmetlerine erişimin sağlanmasının önemi vurgulandı.
Sağlık Hizmetlerine Erişim Üzerine DTB Tutum Belgesi, sağlık hizmetlerine erişime ilişkin olarak hekimlere yol göstermeyi amaçlıyor. Belgenin giriş bölümünde vurgulananlar sağlığın sosyal belirleyicileri, sağlıkta eşitsizlik ve bu eşitsizliklerin kaldırılması için sağlık politikalarına sorumluluk yüklemesi açısından önem taşıyor:
- Sağlık yalnızca hastalığın olmaması değil, fiziksel, psikolojik ve toplumsal gelişimin de ötesinde, kişinin fiziksel, toplumsal ve zihinsel olumsuzluklar karşısında uyum sağlamasını da kapsar. Sağlık hizmetlerine erişim ve özellikle ‘sağlığın sosyal belirleyenleri’ dahil olmak üzere sağlığı etkileyen pek çok etmen vardır ve benzer biçimde sağlığın yeniden kazanılması da çok boyutlu bir durumdur. Toplumun, üyelerinin tümüne ödeme gücünden bütünüyle bağımsız olarak, uygun düzeyde sağlık hizmetine erişim sağlama yükümlülüğü bulunmaktadır.
- Sağlık çalışanları, uygun hizmete erişememenin ve sağlıkta eşitsizliklerin sonuçlarıyla sıkça karşılaşmaktadır; bu alandaki sorumlulukları ise yerel, bölgesel ve ulusal düzeylerdeki yönetimlerle yürütülecek çalışmalara kendi uzmanlıklarının katkısını sağlamaları, böylece yönetimlerin Sağlığın Sosyal Belirleyenlerini anlamalarını ve tüm politikalarda eşitsizliğe yol açan etmenleri azaltmalarını sağlamaktır. Sağlık politikaları sağlıktaki eşitsizliklerin ortadan kaldırılmasına ilişkin yollar önermelidir.
- Sağlık hizmetlerine erişim, olumsuz toplumsal koşulların ve diğer etmenlerin neden olduğu sağlıksızlığın kısa, orta ve uzun dönemli sonuçlarının azaltılmasında önemli bir etkendir. Erişimin kendisi çok boyutlu bir konudur ve sağlık çalışanları, eğitim, finansman, ulaşım, coğrafi ulaşılabilirlik, seçim özgürlüğü, toplum eğitimi, niteliğin güvence altına alınması ve teknoloji dahil çeşitli etmenlerce sınırlanabilmektedir.
TTB’nin önerisiyle metne eklenen bölümde ise şu ifadelere yer veriliyor:
“Hekimlerin, silahlı çatışmalar ve örneğin deprem gibi büyük çaplı doğa olayları sonucunda gelişen olağandışı durumlarda, politika belirleyenlerin sağlık hizmetlerine erişimi sağlamaları için çaba göstermek gibi özel bir ödevi vardır. Bu ödev özellikle savunmasız durumda olan ve daha güvenli yerlere gitme olanağı bulunmayan toplum kesimleri için daha da önem kazanır.” (CIY/HK)
* Çizim: Dünya Tabipler Birliği (The World Medical Association)
