Ekonominin yüzde 9.5 küçüldüğü ve kişi başına gelirin 3000 dolardan 2160 dolara indiği, işten çıkarmalarla hane halkı gelirinde mutlak azalmalar yaşandığı 2001'de gelir bölüşümü dengeleri de çalışanlar aleyhine daha çok bozuldu.
DİE ve DPT verilerini kullanarak yaptığımız bölüşümle ilgili araştırma, 2001 yılında en çok gerilemenin imalat sanayii işçilerinin gelirlerinde olduğunu ortaya koyuyor.
Bulgularımıza göre, reel geliri yüzde 15.2 oranında düşen özel sektör sanayi işçileri, en çok gelir kaybına uğrayan kesim olurken sektörel olarak da petrol, gıda ve kimya işçileri en büyük gelir kaybına uğradılar.
Araştırmamızın bulguları satırbaşları ile şöyle:
* Kriz yılı 2001'de alımgücü en çok azalanlar imalat sanayii işçileri oldu. imalat sanayiinde üretimde çalışılan saat başına reel ücretler imalat sanayii genelinde yüzde 14.4 azaldı. Düşüş kamu imalat sanayiinde yüzde 12 olurken özel kesimde yüzde 15.2'yi buldu. En büyük gerileme 2001'in ikinci yarısında yaşandı.
* İmalat sanayii işçi ücretleri petrol ürünleri kesiminde reel olarak yüzde 19.4 azalırken gıda sanayiinde yüzde 17.7, kimya kesiminde ise yüzde 16.4 oldu.
* Kamu kesiminde 22 Mayıs 2001'de yenilenen toplu sözleşmeyle sağlanan zamlar, enflasyonla başedemeyince kamu kesimi çalışanlarının reel gelirleri yüzde 11.6 oranında azaldı.
* Temmuz 2001'de yılın ikinci yarısı için yeniden belirlenen asgari ücret de enflasyon karşısında tutunamadı ve asgari ücretlinin alımgücü 2001 yılında yüzde 13.8 oranında geriledi.
* Memurlara 2001'in ilk yarısında yüzde 10, ikinci yarısında yüzde 5 zam yapıldı. Ayrıca ek artışlar da yapıldı ama yine de memurların 2001 sonunda reel gelirleri yüzde 4 oranında geriledi.
* Emekli maaşları da 2001'deki aşınmadan payını aldı. Emeklilerin reel gelirleri 2001'de yüzde 4'e yakın düştü.
* İstihdam düzeyindeki azalmanın yanısıra, reel ücret ve maaşlardaki gerilemenin iç talepteki gerilemeyi de hızlandırdığı ve bu durumun 2002 boyunca da iç talebi olumsuz etkileyeceği açık. Dolayısıyla, krizde suyun üstünde kalmak için tensikat ve düşük ücret uygulamasına sığınanlar, aslında iç talebi öldürerek geleceklerini de karartmış oldular. (FA)
