Geçen hafta Uluslararası İfade Özgürlüğü Kampanya Örgütü olan İFEX'in Genel Kurulu ve Forumu için Norveç'in başkenti Oslo'daydık. Sanırım, orada havanın gece 12'den sonra kararmaya başladığını herkes biliyor, bu nedenle sanırım başka şeyler anlatmalıyım.
Yoğun etkinlik programından ayrıldıktan sonra ilk edindiğim izlenim Oslo'nun ne denli uluslararası etkinliklere açık bir şehir olduğuydu.
Dink, Politkovskaya ve Ahtisaari sergilerde
Milli Kütüphanede "Susturulan aydınlar" sergisinde Hrant Dink ve Anna Politkovskaya'yı görmek kayıpları yaşayan ülkelerden ve Türkiye'den gelenleri hüzünlendirirken, Nobel Barış Merkezi'nde Finlandiya Cumhurbaşkanı Martti Ahtisaari'nin, 2008'de Nobel Barış Ödülü'nün kazanması dolayısıyla sergiye konu edilmesi, çatışmaları çözmede çaba ve yetenekleriyle gündeme gelmiş bu kişiyi tanımak açısından bilgilendirici oldu.
Bensedrine, Rejiba ve Talbi'ye IPA Ödülü
Dünyanın çeşitli bölgelerinden Norveç'e sığınmak durumunda kalmış yazar ve gazetecilerle yapılan buluşmayı dışında, yine uluslararası bir karikatür sergisinin düzenlediği bir de fiyort ziyaret edildi.
Ziyaret sırasında Uluslararası Yayıncılar Birliği (IPA) da, Tunus merkezli Basın, Yayımlama ve Yaratı Özgürlüğü Gözlemevi (OLPEC) yetkilileri Sihem Bensedrine, Neziha Rejiba ve Muhammet Talbi'yi ödüllendirdi.
Talbi'nin burada yaptığı konuşma aklımdan çıkmıyor. Özgürlüğün hiç ummadığınız bir yerde olduğunu anlatmak için kendi hikayesini aktardı: "Kitabımı Fransa'da yayımlamak için oradaki belli başlı yayınevlerine gönderdim. Karşılık bulamadım. Yayımlama özgürlüğü ve cesaretini Fas'ta küçücük bir yayınevinde gördüm."
Sökmen: Yayıncılık toplumsal algıyı da belirler
Uluslararası Yayıncılar Birliği'nin (PEN) düzenlediği toplantıda Metis Yayınları yetkilisi Müge Sökmen'in bir tespiti vardı ki, dinleyicilerin etkilendiğini görmek pek zor değildi.
Sökmen, dünya yayıncılığındaki çeviri faaliyetlerinin, ABD'de ancak yüzde 3 düzeyinde olan çeviri etkinliğinden hareketle gerçekleştirildiğini, yapıtların kaynak dilden İngilizce dışındaki dillere doğrudan kazandırılmadığını, bunun da toplumsal algı üzerinde sapma yarattığını vurguladı; son olarak ABD Başkanı Obama'nın BBC'ye verdiği demeçte "Batı ve İslam" kavramından söz etmesini eleştirdi.
Borgen davetlilere Norveç'i anlattı
Ev sahibi Norveç'ten Erling Borgen'in Azerbaycan'daki ayrıcalıklı konu olduğu ifade edilen Norveçli Petrol devi Statoil'in faaliyetleriyle, bu ülkedeki doğal kaynaklarının sömürülmesini eleştiren gazeteci Elmar Hüseyinov'un öldürülmesini iç içe geçiren belgesel kesiti cesurcaydı.
Borgen, çatışma bölgelerine asker gönderen Norveç'in nüfusu dikkate alındığında en büyük silah ihracatçılardan biri olduğunu söylüyordu. Borgen, bu gözlemlerini Doğa Festivali'nde halkla da paylaştı; alkış aldı.
Yayıncı, gazeteci, hak savunucusu, karikatürist, 60'dan fazla ülkeden 500'e yakın temsilcinin katıldığı bir haftalık etkinliklerde bir olay da Türkiyelilerde bir acı tat bıraktı. Türkiye'nin Oslo Büyükelçiliği'nde bir görevli, yayıncı Ragıp Zarakolu'nun konuştuğu iki oturumda da söz alarak, "Ermeniler düşmanla işbirliği ettiği için yerlerinden edildi", "Türkiye'de ifade özgürlüğünün durumu sanıldığı kadar karanlık değil, abartılıyor", "her ülkenin kendi güvenliğini korumak için 301 gibi düzenlemeleri var" türünden açıklamalar yaptı.
Türkiye'nin temsili büyükelçilik düzeyinde!
Ortamda "Burada büyükelçilik görevlisinin işi ne?" diye soran da vardı, "bırakalım iki dakika konuşsun" diyen de, "Soykırımı nasıl inkar edersiniz?" diye söylenen de... Sonuçta Oslo'da, Türkiye'de aykırı düşünce sahiplerinin yalnızca yargılanmadıkları, aynı zaman gittikleri her yerde izlendikleri kanaati de isteseniz de istemeseniz de kanıtıyla ortaya kondu.
Sonunda ikinci müdahalesinde büyükelçilik görevlisiyle konuşma ihtiyacı içerisindeydik. Hiçbir ülke büyükelçisiyle temsil edilmediği halde neden? Bize "tezlerimiz her yerde anlatmaya çalışıyoruz" dedi.
Ne yapalım...Demek ki, Avrupa Birliği yolunda hızla ilerleyen Türkiye, sivil ifade özgürlüğü platformlarında da, büyükelçilik düzeyinde temsil ediliyormuş!
Dileğim, Türkiye yetkililerinin düşünceleri sadece ülke sınırları içerisinde değil, dışında da biraz rahat bırakması..! (EÖ)
