Kuzey Irak'a düzenlenen askeri harekat sonrasında Genelkurmay, Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) ve muhalefet
partileri arasında yaşanan tartışmayı değerlendiren Dr. Ümit Kardaş, hükümetle ordunun iktidarı paylaşmak üzere vardığı uzlaşmanın yansıması olduğunu söyledi.
Bu uzlaşmanın kırılma noktasının Kürt sorunu olduğunu belirten Kardaş, hükümetin kısa zaman öncesine kadar karşısında duran orduyu yanında tutmak için siyasi bir çözüm için açılım yapmayacağını düşünüyor.
Tarihi ordu-CHP ittifakı
Geçen hafta boyunca süren PKK'ye yönelik sınır ötesi harekatta 300'e yakın insan öldü. Ordunun çekilmesinin Amerika Bileşik Devletleri'nden (ABD) yetkililerin tepkileri üzerine gelmesi, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) ve Milliyetçi Hareket Partisi'nin (MHP) tepkisini çekti.
Gazetecilerin operasyon bölgesine girmemesini isteyerek haber akışını kontrol altında tutan ve ilk defa harekat boyunca teknik bir dille açıklamalar yapan Genelkurmay, eleştirilere karşılık verdi. Hükümet de Genelkurmay'ı destekledi.
Kardaş, Osmanlı İmparatorluğundan bu yana askerin, siyasetçiler tarafından, hem iktidara gelmek hem de muhalafet yapmak için araçsallaştırıldığını ve ordunun siyasete müdahalesini meşrulaştırdığını hatırlattı.
"Cumhuriyet tarihi boyunca CHP ordunun asli müttefiki oldu. MHP de kendi izlediği siyasetin gerektirdiği biçimde benzer şekilde davrandı. Bu ittifak 1980 darbesi haricinde de bozulmadı."
Yeni dengeler
22 Temmuz seçimlerinden sonraysa yeni bir uzlaşmanın oluştuğunu söylüyor Kardaş.
- AKP'nin oy oranını artırarak iktidarını koruması, Abdullah Gül'ü Cumhurbaşkanı seçtirmeyi başarması, 2004'teki darbe girişimiyle ilgili bilgilerin gün ışığına çıkması orduyu sıkıştırdı. Gündemden düşse de, Avrupa Birliği'ne (AB) üyelik sürecinde güvenlik bürokrasisinin siyasetin dışına itilmesi de bir etken.
- Ekonomik sorunlar, yükselen toplumsal muhalefet, milliyetçilik, tabandan gelen tepkiler ve ABD'yle ilişkiler de hükümetin alanını daralttı. Sosyal güvenlik reformu, yeni anayasa bağlamında yükselen özgürlük taleplerinin yanı sıra ekonomik gelişmeler de hükümeti sıkıştırdı. Temel ihtiyaçlara yönelik zamlar, yeni vergilerle ilgili haberler işsizlik oranı sabit kalırken dolar milyonerlerinin sayısının artmasıyla üst üste geldi.
Ordunun yeni "partneri" hükümet
Sonuçta Kardaş'ın deyimiyle "asker-sivil dansı"nda "ordu yeni bir partnerle devam edeceğim" dedi.
"Türban serbestisine karşılık askeri harekat da bunun bir örneği." Cumhurbaşkanlığı seçimi sırasında başörtüsünü sorun eden Genelkurmay, üniversitelerde "tüban"ın serbest bırakılmasıyla ilgili tepki vermemiş, ardından sınır ötesi harekat gelmişti.
"Bu durum CHP ve MHP açısından şaşırtıcı oldu ve bir boşluk oluştu. Bundan sonra hükümetin ne yapacağını göreceğiz ama ben bu uzlaşmayı tehlikeye atacak her girişimden –yani Kürt sorununa siyasi bir açılımdan da geri duracaklarını düşünüyorum."
Ordu mu, Büyükanıt mı?
Peki bu uzlaşma ve "partner değişimi" ordu içinde ne kadar genel bir yaklaşımın, ne kadar Genelkurmay Balkanı Yaşar Büyükanıt'ın tavrının göstergesi?
Kardaş, "Ordu içinde bir bölünme olup olmadığını dışarından bilemeyiz" diyor ama ekliyor:
"Bu kadar siyasileşmiş bir kurumun içinde farklı yaklaşımların ortaya çıkması kaçınılmaz." (EÜ/GG)
