Click here to read the article in English / Haberin İngilizcesi için buraya tıklayın.

Suriyeli mülteciler sınırdışı mı ediliyor?

Herkesin konuştuğu, son olarak da hak örgütlerinin dillendirdiği bir iddia var: Mülteciler İstanbul, İzmir ve diğer kentlerde yerleştikleri bölgelerden alınarak önce geri gönderme merkezlerine, oradan da geldikleri ülkelere gönderiliyor.

İddiayı araştırmak için konuştuğumuz sivil toplum örgütleri, geri gönderilen ailelerle konuştuklarını ancak bunun genel bir politika olup olmadığını söylemek için ellerinde (henüz) yeterli veri olmadığı görüşünde. 

Halkların Köprüsü Derneği’nden, Avukat Gülsüm Karacan “Kampların dışarıya kapalı olduğunu, oraya gönderilenlerden bilgi alınamadığını” söylüyor.

Yeni merkez Osmaniye’de mi?

Altı ayrı hak örgütü dün, bu iddiayı destekleyen bir açıklama yaptı ve Avrupa Birliği’yle imzalanan son anlaşma sonrası “işlerin değiştiğini” söylediler.

Halkların Köprüsü Derneği, İstanbul Tabip Odası, Müşterekler, Toplumsal Afet Platformu, Okmeydanı Yardımlaşma Derneği ve Tarlabaşı Göçmen Dayanışma Mutfağı’nın dünkü ortak açıklamalarından:

“Aldığımız duyumlara göre, mülteciler büyük şehirlerden toplanıp Osmaniye’ye götürülüyor. Burada sınırdışı edilmek için ülkelerine dönmek istediklerine dair zorla belge almak yönünde fiili bir uygulamanın başladığı da gelen bilgilerden.”

Süleymaniye’den Suriye’ye

Göçmen Dayanışma Ağı’ndan bir gönüllünün iddiasına göre de, kendisinin bağlantıda olduğu Suriyeli Kürt aile, yaşadıkları Süleymaniye’deki evlerinden önce Osmaniye’ye bir merkeze gönderildi, oradan da Suriye’ye sınırdışı edildi:

“Yıkık bir binada kirayla oturuyorlardı, polis gelip almış. Osmaniye’ye götürülmüşler. Son konuştuğumuzda kamptalardı. Kampta ‘kendi isteğimle gidiyorum’ şeklinde bir kağıt imzalamalarını istemişler. Bugün (iki gün önce) sınırdışı edildikleri haberini aldık. Çanakkale’de de bu tip uygulamalar basına yansıdı. Her yerde birden, sanki düğmeye basılmış gibi…”

“İnsanın memleketi gibisi yok”

“Düğmeye basılmış” benzetmesi, Avrupa Birliği ile yapılan anlaşma düşünüldüğünde, çok da haksız değil.

Örneğin Kilis’ten bir habere göre, Kilis'te kiraladıkları evlerde barınan yaklaşık 200 sığınmacı, İl Milli Eğitim Müdürlüğü bahçesindeki Göç İdaresi Mobil Hizmet Birimi yetkililerince yapılan kayıt işlemlerinin ardından otobüslerle Öncüpınar Sınır Kapısı'ndan Suriye'ye geçiş yaptı. Suriye’ye dönenlerden biri gerekçesini, “İnsanın memleketi gibisi yok” diye açıkladı!  

Çanakkale’den 25 bin kişi “gönderildi”

Başka bir haber: Çanakkale Valiliği'nin bilgisi dahilinde savcılık tarafından 5 Ekim tarihinde başlatılan operasyonda dört günde toplam 2 bin 933 mülteci sahillerde “yakalandı.”

“Yılbaşından bugüne kadar jandarma Çanakkale kıyılarında, 1038 ayrı olayda 48 bin 622 mülteciyi yakaladı. Ayrıca yol kontrollerinde 744 araç içerisinde tespit edilen 25 bin 12 kişi ülkelerine geri gönderildi.”

Statta “geri gönderme merkezi”

İzmir’de de benzer bir haber: “Ülkelerindeki iç savaştan kaçan sığınmacıların sayısının giderek arttığı İzmir'de, denetimler sonucu toplanan Suriyeliler, kendileri için daha iyi olanakların sunulduğu çadır ve konteyner kentlere gönderiliyor. Atatürk Stadı'nda oluşturulan ‘Geri Gönderme Merkezi’nde Göç İdaresi Genel Müdürlüğü personeli, sığınmacılara kaçak geçişler sırasında yaşayabilecekleri olumsuzluklar konusunda bilgi veriyor.”

Guardian gazetesi de “Türkiye'deki kamplarda tutulan ve batan botlardan kurtulan göçmenlerden uçak bileti alacak parası olmayanlar sınırdışı edilerek Suriye geri gönderilmekle tehdit edildiler” diye yazdı.

“Kısa yoldan sınırdışı”

Suriyeli mültecilerin sınırdışı edildiğine dair somut kanıtlar henüz günyüzüne çıkmamış olsa da en azından gelmelerinin engellendiğine dair bilgimiz var. İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW), bir hafta önce yaptığı açıklamada, Türkiye’nin Suriye sınırını neredeyse kapattığını ifade etti.

HRW, “Türkiye'nin neredeyse tüm sınırlarını Suriyeli sığınmacılara kapattığını ve sınırdan geçmeye çalışırken yakaladığı Suriyelileri geri gönderdiğini” açıkladı.

Suriyeliler, İnsan Hakları İzleme Örgütü’ne, Türkiye'deki sınır görevlilerinin kendilerini sınırda veya sınırın yakınında durdurduklarını, bazı durumlarda dövdüklerini ve onlarca kişiyi Suriye'ye geri ittiklerini ya da gözaltına aldıktan sonra yüzlerce başka kişiyle birlikte kısa yoldan sınırdışı ettiklerini anlattı.

“Mülteciler pazarlık konusu”

Türkiye’nin Geri Kabul Anlaşmasını uygulamaya koyacağı ise zaten bilinen bir gerçek.

TIKLAYIN - AVRUPA’YA VİZE KOLAYLIĞI, NE UĞRUNA?

Uluslararası Af Örgütü Türkiye Şubesi Mülteci Hakları Koordinatörü Volkan Görendağ bianet’e yaptığı açıklamada, Türkiye’ye 3 milyon Euro verilmesini de içeren mülteciler konulu anlaşmayı şöyle tanımlamıştı:

“Mülteciler AB ile Türkiye arasında pazarlık konusu yapıldı. Vize muafiyeti gibi önerilerin yanı sıra Türkiye’deki insan hakkı ihlallerinin Avrupa tarafından gözardı edilmesi tehlikesi doğdu.”

Geri kabul anlaşmaları, “bir ülkede veya sınırları belirlenmiş bir grup ülkede yasadışı olarak bulunan kişilerin anlaşma yapılmış kaynak ülkeye veya en son transit geçiş yaptıkları ülkeye geri gönderilmesini” düzenliyor.

Dört yıldızlı “zorunlu kamp”

Kamplar kapalı kutu, mültecilerin büyük kısmı kayıtsız/belgesiz, dolayısıyla giriş-çıkışları da hak örgütlerinin ve diğer herkesin denetiminden uzak. Türkiye’deki yaşam koşulları gün geçtikçe kötüleşirken, kamplardan alabildiğimiz bilgi kırıntılarına göre orada da mültecilerin durumu iyi değil.

Durum buyken, kapanışa da “dört yıldızlı geri gönderme merkezi” haberi yakışır:

“Çanakkale’nin Ayvacık İlçesinde, Avrupa ülkelerine gitmek isterken yakalananların sınırdışı edilinceye kadar barınmaları için dört yıldızlı otel kalitesinde, 400 yataklı modern bir geri gönderme merkezi yapılıyor.” (AS)