Her il emniyet müdürlüğünde kayıp çocuklar için özel ekip kurulacağına ve bu amaçla eğitimlere başlandığına ilişkin haber toplumsal ve kamusal duyarlılığın artmaya başlandığının bir göstergesi kanımca.
Haberin detayına girmeden kaybolan çocuklar gerçeğine kısaca bakalım.
Toplumsal bir sorun: Kaybolan çocuklar
Kendini koruma kapasitesi henüz gelişmemiş bir çocuğa aile üyelerinden ya da toplumdaki bireylerden yöneltilen her tür şiddet davranışı onun özgüvenini ve topluma olan güvenini azaltır, kişiliğini ve geleceğini etkiler.
Çocuklara yöneltilen şiddet vakaları ve kaybolan çocuk haberleri ise iç acıttığından kamuoyunun vicdanını örseler, tedirginlik arttırır, ürpertiye yol açar.
Sayısal veriler kaçma-kaçırılma olaylarının arttığını gösteriyor. Sorun büyük, önemli ve çok boyutlu. Önlenmesine ilişkin yapılanlar, yapılması gerekenin çok ötesinde. Kamuoyunun, kamunun ve medyanın konuya olan duyarlılığında artış gözlense de yetersiz. Sorunun çözümünü sadece kolluk kuvvetlerinde olduğunu düşünmek ise kolaya kaçmak olur. Aileler ve eğitimciler başta olmak üzere toplumun konuya duyarlılığı -daha da- artmadığı ve davranış değişikliğine gitmediği sürece sorunun çözümlenmesi güç.
Çocuklar kaçıyor
Çocuklar dayak, kötü muamele, cinsel taciz, yetersiz sevgi-ilgi-şefkat, zorla evde ve dışarıda çalıştırılma, kötü muamele anne-babasının boşanmasını kabullenememe, kardeşini kıskanma, düşük okul başarısı, ailesiyle sorunlarını paylaş(a)mama, kuşak çatışmalarından kurtulma, kendinden büyük biriyle ya da sevmediği biriyle evlendirilmek istenme, yoksulluk nedeniyle temel gereksinimlerinin karşılanmaması nedeniyle evden kaçıyor. Ruh sağlığı bozuk olan ya da zihinsel özrü olan çocuklar da evden kaçabiliyor.
Dışarıdaki dünyanın cazibesine kapılan, başkalarının hayatına özenen, macera ruhu taşıyan, evlen(dir)me vaad edilen, olumsuz alışkanlığı olan çocuklarla arkadaş olan, kolay kandırılabilen, organize suç örgütleri ve terör gruplarının ya da siber âlemdeki bazı sitelerin ağına düşen çocuk(lar) evden kaçıyor.
Yuva ve yetiştirme yurdu çocukları da kaçıyor
Ailesini ve yakınlarını özleyen, katı kuralları olan kurum bakımını reddeden ya da kabullenemeyen, toplu yaşama uyum sağlayamayan, dışarıdaki hayatı merak eden, geçmişte edindiği olumsuz yaşam deneyimlerini burada sürdüremeyen, rehabilite edil(e))meyen yuva ve yetiştirme yurdu çocukları da kuruluştan kaçabiliyor.
Kayıp Çocuklar Raporu"nda atıfta yapılan araştırma sonuçlarından(özetle) öğreniyoruz ki; kaçan ve sonra bulunan her 20 çocuktan(yaklaşık) 4'ü macera arayışı, 4'ü iş arama, 3'ü aile içi şiddet, 3'ü ailenin psikolojik baskısı, 2'si üvey anne- baba ilişkileri, 2'si çocuğa yönelik şiddet, 2'si sair nedenlerle evden kaçmış.
Çocuklar kaçırılıyor
Fuhuş sektöründe çalıştırma, organ ya da uyuşturucu ticaretinde kullanma, ideolojik amaçla kullanmak, çocuksuz insanları evlat edindirme ya da dilendirmek için çocuklar kaçırılıyor. Kaza ve doğal afetler nedeniyle kaybolabiliyorlar da.
Evinden kaçan çocukların bulunma ya da geri dönme olasılığı, kaçırılanlara göre daha yüksek olsa da; yaşanılan örneklerin sonucu insanı irkiltiyor. Kaçan ya da kaçırılan, kaybolan çocuk sayısının giderek arttığını gözlemek de insanı ürpertiyor.
Kayıp çocukların soruşturulması
Yazımızın başında özetini verdiğimiz haberin devamında, Emniyet Genel Müdürlüğünce emniyet müdürlüklerindeki çocuk şube müdürlüğü kayıp çocuk bürosu amirlerine verilen soruşturma teknikleri eğitiminde kayıp çocuk soruşturmalarında izlenecek özel tekniklerin anlatıldığı yer alıyor.
Soruşturma sırasında; kayıp çocuğa ilişkin bilgilerin ve eşkalinin tüm birimlere iletilmesi, otogar, gar, havaalanı ve limanların alarma geçirilmesi, kaybolma yeri ve saatinin saptanarak aranması, kamera kayıtlarının incelenmesi, çocuğun fotoğrafının uygun yerlere asılması, varsa telefon ve e-posta dökümlerinin incelenmesi, üye olduğu oyun ve arkadaşlık sitelerinin araştırılması, varsa banka-kredi kartı dökümlerindeki para hareketlerinin kontrol edilmesi, kullanma olasılığı olan bilgisayarlardaki internet bağlantılarının incelenmesi, kiralık araç kayıtlarına bakılması, yaşadığı çevrede daha önce gerçekleşen kaçırma ve istismar olaylarının masaya yatırılması, aile üyeleri ve şüphelilerin telefon kayıtlarının analiz edilmesi, şüpheli araçların trafik ceza ve radar kayıtlarına bakılması, bölgede daha önce çocuğa yönelik suç işleyen kişiler hakkında araştırma yapılması, organ nakli ameliyatı yapan sağlık kuruluşlarının kayıtlarının sorgulanmasına yer verilecekmiş.
Çocuğu şiddetten korumaya ilişkin yapılan çalışmalar artarak sürdürülmeli.
Bu denli büyük, önemli ve çok boyutlu bir sorunun önlenmesine ilişkin yapılan her çalışma anlamlı. Bu bağlamda Emniyet Genel Müdürlüğünce yapılan bu eğitim çalışmasını mühimsiyor, her bireyin ve kurumun konuya ilişkin üzerine düşenleri ivedilikle yapmasını diliyorum. (ŞD/ŞA)
Bu yazıda yararlanılan kaynaklar:
(Şadiye Dönümcü, sosyal hizmet uzmanı.)
