Bir çocuk kitabını okuduktan sonra insan oturur ağlar mı? Ben ağladım. Suriyeli küçük Ahmet’in kayıkla çıktığı yolculuğunun mutlu ve güvende biten sonu sevinçten ağlamama sebep oldu. Bu sizi hiç şaşırtmasın. Onlarca Suriyeli sığınmacı çocuğun yolculuk hikayesine şahit olmuş biri olarak sonu güzel biten her hikayede sevinç gözyaşlarıma hakim olamıyorum. Kara gözlü kocaman gülüşlü yeni bir yuvanın hasretiyle umut yolculuğuna çıkan Suriyeli çocuklar…
Açlıktan ağladığı için sesi duyulmasın diye annesinin ağzını kapattığı Muhammed…
Savaşın ortasında bırakmaya gönlü razı olmadığı için kedisiyle yolculuğa çıkan Rame…
En çok evimizi ve giysilerimi özledim, bir de arkadaşlarımı, diyen Büşra…
En çok füzelerden korktum, diyen Mecit…
Çocuk edebiyatına ne kadar uzak hikayeler öyle değil mi? Bu uzaklığın farkında olup başka ülkelerden bir araya gelerek Kayıktaki Çocuk kitabının çıkmasına vesile olan sağduyulu üç yazarımız var. Türkiyeli olan Sevde Tuba Okçu, Japonyalı Maya Mizuno ve Hollandalı Vonne Hemels. Üç yazarı bir araya getiren ise Kosta Rika Barış Üniversitesi’nde çalışmalar yapmış olmaları. Kitabın çizeri ise sığınmacı çocuklara gönüllü resim dersleri veren ressam Melike Koçak.
Küçük Ahmet hikaye boyunca kayığına binerek hiç tanımadığı insanların olduğu ülkelere yelken açıyor. Kıyısına yaklaştığı her ülkede Ahmet’i kucaklayan yine çocuklar olduğu gibi korkular, dışlanmalar, hayalkırıklıklarıyla karşılaşıp yeni bir yuva bulamamanın hüsranını da yaşıyor. Kitabın ortasında Yaşar Kemal’in Çocuklar İnsandır kitabı geliyor aklıma ve bir dostumun sözleri kulaklarımda çınlamaya başlıyor.
“Martıların sınırı yok,
“ Balıkların sınırı yok,
“Rüzgarın sınırı yok,
“İnsanlara neden sınır var?”
Kitabın sonunda mucizevi bir şeyler oluyor ve dünyanın tüm çocukları birleşip “Sınırlar yok, tüm dünya hepimizin!” diye haykırmaya başlıyorlar. Sınırları birleştiren çocukların çığlıkları titretmeye yetiyor büyüklerin pervasızlığını. Böylece dünya çocuklarının desteği ile Suriyeli Ahmet’in yolculuğunun mutlu ve güvende bitmesine şahitlik ediyoruz.
Kayıktaki Çocuk, çocuklarınıza dostluğu, kardeşliği, empatiyi aşılayacak bir macera kitabı niteliğinde. Aynı zamanda büyükler için de insan olmanın gerekliliği olan dayanışmayı, hayatımızın kendi dünyamızdan ibaret olmadığını hatırlatacak bir uyanış hikayesi tadında.
Ülkemizde kayıtlı olmayanlarla birlikte yaklaşık üç milyon Suriyeli sığınmacı yaşıyor. Bu sığınmacıların yüzde sekseni kadın ve çocuklardan oluşuyor. Özellikle yazı boyunca “Mülteci” terimini kullanmamaya özen gösterdim. Çünkü onlar mülteci değil geçici koruma altında olan sığınmacılar. Yani bir mültecinin haklarına dahi sahip değiller. Bu sınıflandırma onların her an kapı dışarı edileceği anlamına geliyor. Çocuklarını militarizm pompalayan oyunların ve hikaye kitaplarının uzağında tutmak isteyen tüm ebeveynlere onlar için empati yetilerinin gelişmesinde faydası olacak bu kitapla tanıştırmalarını öneriyorum. Bırakın çocuklar göğü avuçlayabilsinler…
Yazarlar hakkında
Mahlası Altın Tatlı olan Melike Koçak İstanbul'da doğdu. Lisans eğitimini Boston'da animasyon ve resim bölümlerinde tamamladıktan sonra ABD'de birçok galeri ve müzede sergileri oldu. Türkiye'ye dönüş yapmasının ardından çalışmalarına devam eden ressam, çeşitli kuruluşlarda mülteci çocuklara resim dersleri vermek gibi gönüllük faaliyetlerinde bulunuyor.
Hollanda asıllı olan Vonne Hemels; Güney Afrika, Tayland, Arjantin ve Kolombiya'daki çeşitli sivil toplum örgütlerinde gönüllülük projelerinde yer almıştır. Uluslararası Barış Çalışmalarında yüksek lisansı bulunmaktadır. Şu anda Yunanistan Lesvos adasında faaliyet gösteren No Border Kitchen adlı kuruluşta mültecilerle çalışmaktadır.
Aslen Japonyalı olan Maya Mizuno, Tokya’da lisans eğitimini tamamlamıştır. Sonrasında Tayland'da insan kaçakçılığının yüksek olan bölgelerinde, kadın ve çocukları destekleyen projeler geliştiren kuruluşlarda çalışmıştır. Kosta Rika Barış Üniversitesi ve Filipinler Manila Üniversitesi’nden yüksek lisansı bulunmaktadır.
İstanbullu olan Sevde Tuba Okçu edebiyat alanında eğitim gördükten sonra yüksek lisansını ABD'de Cinsiyet ve Kültürel incelemeler bölümünde tamamlamıştır. ABD'de yaşadığı dönemde çocuk edebiyatı ve insan hakları eğitimi konularıyla ilgilenen yazar, Kosta Rika'da Barış Eğitimi alanında ikinci yüksek lisansını yapmıştır. (GP/YY)
