Kars’ta Seçmenin İnce Seçim Stratejisi

Kars’ın özgün yapısı ve makus talihi düşünüldüğünde “Dünya bir tarafa, Kars bir tarafa” diyor insan. Çünkü Kars’ta tarihsel geçmişine ve kültürel birikimine rağmen bir sahipsizlik hikayesi var. Buna rağmen Kars, güçlü insani kodlarıyla ve doğal zenginliğiyle her zaman bir ilgi odağı olmuş. Özellikle son yıllarda gençlerin paylaştığı Instagram fotoğraflarıyla bir Doğu Ekspresi akını başlamış durumda. Sadece bu örnek bile Kars’ta doğru bir dokunuşun nasıl mucizeler yaratabileceğini göstermiyor mu? Çünkü geçmişten bugüne şairlere ilham, filmlere sahne ve romanlara konu olmuş bir kentten bahsediyoruz.

Kars Kalesi, Taş Köprü, Ani Harabeleri ve daha birçok tarihi yapıdan bahsetmek mümkün. Ama sadece Rusların döneminden kalma Baltık mimarisi eserleri bile tek başına insanı mest ediyor. Caddeler uzun ve geniş. Kaldırımlar da yürümek için gayet güzel. Ne var ki zamanla kentin mimarisine ve imarına sahip çıkılmamış. Şimdi restore edilmeyi bekleyen onlarca tarihi yapı var. Birçoğu da yok olup gitmiş. Buna rağmen kentte turist kafileleri büyük bir hayranlıkla kalan son yapıları inceliyorlar. Bunların yanında bir de Kars’ın bir ruhu var, yüreği var. O da insanlarında saklı. Çünkü Kars öyle rengarenk bir mozaik ki “Halkların ve dillerin diyarı” dersek abartı olmaz. Her ne kadar Malakanlar başta olmak üzere birçok halk göçüp gitmişse de bugün Türk, Kürt, Azeri, Terekeme iç içe yaşıyor.

Bol adaylı Kars seçimi

Kars’ın makûs talihine gelecek olursak; Kars’ta herkesin üzerinde hemfikir olduğu nokta, son 25 yıldır sahipsiz kaldığı. Bu aynı zamanda Kars’ta 31 Mart yerel seçimlerinin de ana gündem konusu. Çünkü kente gelenlerin gözüne ilk çarpan şey, köşe başlarında çöp yığınları ve yollarda çukurlar oluyor. Karslılarla konuştuğunuzda da “asgari belediye hizmetleri bile yapılmadı” sözlerini sıkça duyarsınız. Ben de Kars’a vardığımda insan kalabalıklarına karışıp birçok sohbete kulak kabarttım. Tabii bu, Karslı bir arkadaşımın önerisiydi. Gerçekten de Kars’ta geçmiş seçimlere nazaran farklı bir atmosfer var. Kahvehane ve esnaf sohbetlerinde hangi partinin kazanacağına yönelik ince hesaplar yapıyor herkes. Sohbetlerde “HDP alır” diyen de var, “MHP alır” diyen de. Ama Kars’ta psikolojik üstünlüğün HDP’de olduğu aşikar.

85 bin nüfusuna rağmen Kars en çok adayın yarıştığı tek kent belki de. HDP, İyi Parti, MHP, CHP, DSP, Vatan Partisi adayları arasında çetin bir yarış var. AKP’nin de adayı vardı; ama bir aydan fazla çalışma yürütmesine rağmen Cumhur İttifakı lehine geri çektirildi. 24 Haziran seçimlerinde birinci parti olmasına rağmen AKP’nin seçimden çekilmesi AKP seçmeninde ciddi bir rahatsızlık yaratmış durumda. Daha doğrusu AKP’li seçmen buna bir anlam vermiş değil. Kimi seçmen AKP’nin Kars’ta kazanamayacağını anladığı için başarısızlığı MHP’ye yüklediği görüşünde. Bu nedenle Dolayısıyla AKP seçmeninin ciddi bir şekilde HDP’ye kaydığı eğilimi hakim. Tabii yapılan anketlerde ciddi bir kararsız seçmen de söz konusu. Kararsız seçmenin de son hafta itibariyle kazanma şansı yüksek olan partilere yönelebileceği konuşuluyor.

Halkın “HDP’yi deneme” stratejisi

Her ne kadar Kars’ta genel kanı ve anketlerde çıkan sonuç, yarışın HDP ile MHP arasında olduğunu gösterse de bütün partilerin adayları gayet iddialı bir tutum içinde. Tabii işin bir de objektif boyutu var. Kars’ta her partinin mutlaka belli oranda oy alması muhtemel. Çünkü etnik anlamda ve parti gelenekleri bağlamında her partinin konsolide olmuş bir seçmeni var. Dolayısıyla MHP’nin de Kars’ta bir tabanı söz konusu. Ki 2014 yerel seçimlerinde de Kars belediyesini kazanan parti MHP olmuştu. Fakat yıllardır süren ve bugün de derinleşen çöp, çukur, su vb. sorunlar MHP seçmenini de ciddi anlamda rahatsız etmiş görünüyor. Bu olumsuz miras, Kars’ta MHP’yi ciddi anlamda zorluyor. Bu nedenle MHP’nin seçim çalışmalarında en çok karşılarına çıkan olumsuz şey de son beş yıllık belediye tecrübesi oluyor.

Kars’ta ilginç olan nokta; şu an aday olanlar ve partilerin son 25 yılda bir şekilde Kars’ı yönetmiş olmaları. Yani Kars halkı, HDP dışında diğer parti ve adaylara sırayla şans vermiş. Bu, halk arasında ana tartışma konusu olmuş resmen.

Konuştuğum bir genç “Daha önce hepsi yönetti. Ama Kars’ın hali ortada.” derken yanında duran arkadaşı “Kars’ta halk artık denenmemişi denemek istiyor” diyor. Tabii bu sözü duyduğunuzda hemen HDP’yi kastettikleri anlaşılıyor. Aynı yaklaşımı kahvehanede dinlediğim beyaz kalpaklı bir Azeri seçmende de görmüştüm. O da tercihini anlatırken “Bir de HDP’yi deneyelim. Ayhan (Bilgen) bey iyi biri” sözlerini kullanıyordu. Hayvancılıkla uğraşan Mehmet amca ise “Et ve süt kombinemiz kapatıldı. Yemi dışardan alıyoruz. Hayvancılık bitti resmen. Kars başka kentlere muhtaç hale getirildi” diyerek şikayetini dile getiriyordu.

Yarış HDP ile MHP Arasında

Bugüne kadar halk ve hizmet esaslı belediyeciliğin yapılmaması, Kars seçmeninde bazı alışkanlıkları da değiştirmiş. Kars’ta bu seçimde “stratejik” kullanılan oyların oranı yüksek olacağı görüşü hakim. Dolayısıyla etnik kesimler arasındaki kalın duvarların da yıkıldığını söyleyebiliriz. Bana göre 31 Mart öncesinde HDP’nin ilk başarısı da budur. Tabii bunda HDP Kars belediye eş başkan adayları Ayhan Bilgen ve Şevin Alaca’nın katkısı büyük. Çünkü HDP eş başkan adayları her türlü dedikodu ve karşı propagandaya rağmen bunu başardılar. Bu da HDP’nin Kars’ta kazanmasından sonraki politikaları için önemli bir referans olacak. HDP eş başkanları katıldıkları programlarda ısrarla HDP’nin herkesin partisi olduğunu, Kars’ı birlikte yöneteceklerini anlatıyorlar.

Elbette seçim sürecinde HDP Kars eş başkan adayları yayınladıkları broşürlerle projelerini de açıkladılar. Ama seçmenin temel yaklaşımı, daha önce denedikleri kişi ve partilere sarı kart göstermek yönünde. Bu da daha önce farklı partilere oy vermiş seçmenin HDP’ye kulak vermesini sağlıyor. Doğrusu bu, HDP’li eş başkan adaylarının kendilerini anlatması ve farklı kesimlere ulaşması için büyük bir şans olmuş. HDP eş Başkan adayı Şevin Alaca da “Kars’a kadın eli değecek” derken bunun da olumlu bir değişim ve yenilik getireceği görüşünde. Tabii belirtmek gerekir ki Kars’ta en iddialı parti HDP. Diğer partilerin bir seçim bürosu varken HDP Kars merkezde dört seçim bürosu açtı. HDP, kentin her köşesinde en çok görünür parti konumunda. Özellikle 7 Haziran ve 24 Haziran seçimlerinde HDP’nin Kars’ta oyları sürekli yükselişte. 31 Mart’ta da HDP oylarının yükselmesi muhtemel.

Gözler Kars’ta olacak

Bütün partiler son bir haftada yüksek bir efor kaydedecek. Kars halkının tercihiyle ya HDP ya da MHP kenti bir beş yıl yönetecek. Bunu sadece bir hafta sonra göreceğiz. Tabii seçime bir hafta kala kararsız seçmen kararını vermiş olacak. Partisinin kazanamayacağına ikna olan seçmen de kazanma şansı yüksek olan partilere yaklaşacak. Dolayısıyla son düze girilirken seçmenin “HDP’yi denemek” stratejisinin daha da genişleyeceği eğilimi yüksek.

Kars’ta halk yeni bir sayfa açmak istiyor. Bunu yaparken de hiçbir kara propagandaya prim vermiyor. Kars’ta hiçbir algı operasyonunun da sonuç vermediği görülüyor. Dolayısıyla 31 Mart 2019 seçimlerinin en çok merak edilen kentidir Kars. Bu sebeple Kars’ta 31 Mart gecesinin çok heyecanlı geçeceği kesin gibi.

(İG/HK)

Fotoğraflar: Bilal Seçkin