İngiltere’de 18 Ağustos’ta ‘Operation Yellowhammer’ kod ismiyle sızan Bakanlar Kurulu belgesinde yer alan Avrupa Birliği’nden anlaşmasız ayrılık durumunda ilaç ve taze gıda temininde yaşanabilecek sıkıntılara dair ifadeler geniş yankı buldu.
Belgede de belirtildiği edildiği gibi İngiltere’de tüketilen ilaçların dörtte üçü İngiltere ve Fransa arasındaki kanal yoluyla, gümrük kontrolüne takılmadan ülkeye giriş yapıyor. AB’den ayrılışın ardından başlayacak sınır ve gümrük uygulamaları ile birlikte ilaç temininde büyük sorunlar oluşabileceği vurgulanıyor:
‘’Her ne kadar bazı ürünler stoklanabilecek olsa da diğer birçok ürün düşük raf ömürleri nedeniyle uzun süre depolanamaz. Medikal ürünler ve ilaçlar uzun süreli gecikmelere özellikle hassas.’’
Belgenin eski olduğunu ve geçerliliğini yitirdiğini belirten İngiltere hükümeti, anlaşmasız Brexit durumunda oluşabilecek zorlukları engellemek adına yaptığı 2.1 Milyar Pound tutarındaki yatırımlarım büyük kısmını (435 Milyon) ilaç temininde oluşabilecek noksanlıkları engellemek için ayırmıştı.
Ağustos 2018’de ‘İlaç Temini Acil Durum Planlama Programını’ yayınlayan hükümet ilaç firmalarından da Brexit sonrası sınırda oluşabilecek potansiyel gecikmeleri göze alarak en az 6 haftalık ilaç stoğu yapmalarını istemişti. Bazı ilaç firmaları çok daha uzun süreli (14 haftadan 6 aya kadar) depolama yaptıklarını belirtse de Brexit tarihinin yeniden ertelenmesinin gündeme gelmesiyle birlikte stokların elden çıkarabileceğine dair endişeler doğdu.
İngiliz Poundu'nun Euro karşısındaki değer kaybının devam etmesi durumunda, ilaç firmalarının ellerindeki stokları daha yüksek kar beklentisiyle İngiltere dışına satmasının ilaç temininde büyük sorunlara yol açabileceği bu endişelerin başlıcalarından.
Gündeme gelen diğer bir endişe de kronik hastalığı bulunan ve çoklu ilaç kullanan hastaların olası bir temin sıkıntısını önlemek adına evlerinde ilaç stoklamaları.
Bir araştırma şirketi tarafından yürütülen ankete katılan İngiliz vatandaşlarının %9’u Brexit’e yönelik ilaç ve gıda depoladıklarını belirtiyor.
Ekim 2018’den itibaren bu anketleri yürüttüklerini bildiren araştırmacılar stoklama yönündeki eğilimin artış gösterdiğini ifade ediyor. Yetkililer bu durumun da kendi içinde bir ilaç temin sıkıntısına yol açabileceğini ve kaçınılması gerektiği yönünde açıklama yapsa da mevcut ulusal stoklara dair şeffaf bilginin sağlanmaması hastaların endişelerinin giderilememesine sebep oluyor.
Bunun yanında her ilaç için kişisel stok yapmak hem fiziksel hem de maddi açıdan mümkün olmuyor. Günlük olarak kullanması gereken ilaçları Avrupa Birliği'nden gelen hastalar geçtiğimiz günlerde Twitter üzerinde hükümetin Brexit politikasıyla hayatlarını riske attığı gerekçesiyle #DeathByBrexit kampanyası başlattı. Kısa sürede gündem olan bu başlığı kullanan kişiler profillerine siyah bir nokta koyarak da tepkilerini bildirdiler.
İngiliz Tabipler Birliği ilaç temininin yanı sıra, Ulusal Sağlık Sisteminde (NHS) süregelen personel eksikliği ve finansman sıkıntılarının anlaşmasız Brexit durumunda daha da derinleşeceğine yönelik endişelerini sıkça dile getiriyor.
AB’den ayrılış tarihinin ileriye alınması ile birlikte bir anlaşmaya varılıp varılamayacağı ise henüz belirsiz. (AİN/DB)
