Bu yazı dizisinin ilk üç yazısında Rusya Federasyonu’na ve Suudi Arabistan’a ülkemizden ihraç edilen gıda ürünlerinde kullanılması 2018 yılı Ocak ayında yasaklanan Carbendazim isimli pestisit ile ilgili sorunlara yer vermiştim.
Bu konuda Tarım ve Orman Bakanlığı’nın resmi yazıları üzerinden meselenin ne kadar geniş bir çerçeveye sahip olduğunu, Bakanlığın kamu sağlığından ziyade ihracatı önemsediğini, eğer Bakanlığın resmi yazılarını görmesek bu tip sorunların nasıl da halktan gizlenebileceğine değinmeye çalışmıştım.
Önceki yazılarımda da vurguladığım gibi çeşitli sağlık sorunlarına yol açtıkları için tarımsal üretimde kullanılması yasaklanan çok sayıda pestisitten biridir Carbendazim.
Bir pestisitin insan sağlığı üzerinde olumsuz etkileri olduğuna dair bir görüş birliği varsa; doğal hayattaki kuşlar ve arılar vb. gibi çeşitli canlı türleri üzerinde yıkıcı etkileri olduğu tespit edilmişse ya da toprak ve su gibi fiziki varlıklar için ciddi bir kirletici olduğu anlaşılmışsa yasaklama kararı alınmaktadır. Yasaklama kararı genelde çok geç alınır ve bu konuda dile getirilmesi gereken sorunlar da var ama konumuz o değil.
Bu noktada şu söylenebilir: Kullanılması yasaklanmış bir pestisitin üretimi ve ithali de durdurulur. Dahası yasaklanmış pestisitin piyasadan da toplatılması gerekir.
Bu önlemleri alacak ve uygulayacak kamu kurumu ise ülkemizde Tarım ve Orman Bakanlığı’dır.
Ancak ihracatta yaşanan sorunlar Bakanlığın alması gereken önlemleri almadığını ya da bu konuda işini iyi yapmadığını gösteriyor.
Son birkaç gündür yazdığım yazılarda yasaklı pestisitlerden biri olan Carbendazim sorununa değindim. Ama sadece Carbendazim değil çok sayıda yasaklı pestisitin tarımsal üretimde hala kullanıldığını söyleyebilirim.
Carbendazim’in yanısıra Omethoate da var
Rusya ve Suudi Arabistan’dan gelen uyarı yazılarında yer alan pestisitler sıra ile “Carbendazim, Omethoate, Dimethoate, Chlorpyrifos, Acetamiprid, Imazalil ve Hexythiazox” olarak belirtiliyor. Bu yazı dizisinin ilk üç yazısında özellikle Carbendazim odağında yaşanan sorunlara değinmiştim. Suudi Arabistan’dan gelen bir başka yazıda ise Omethoate ve Dimethoate isimli pestisitlerin de tespit edildiği belirtiliyor. Yazıda yer alan bilgilere dair detay aşağıda.
* Görseli büyütmek için üstüne tıklayın
Omethoate da tarımda kullanılması yasaklanmış pestisitlerden biri. Dolayısıyla Carbendazim’in yanına Omethoate’ı da eklemek gerekiyor. Ve ne yazık ki ülkemiz tarımında kullanılması yıllar önce yasaklanmış olmasına rağmen kullanımı hala devam eden başka pestisitler de var.
Bu iddiama somut bir kanıt sağlamak için Rusya, Suudi Arabistan ve Avrupa Birliği ülkelerinden gelen uyarılarda belirtilen pestisitlerin bir listesini çıkarmak ve sonra o listede yer alan pestisitlerin Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından yayınlanan yasaklı pestisitlere ait listede yer alıp almadığını kontrol etmek gerekiyor.
Rusya ve Suudi Arabistan’dan gelen uyarı yazılarının yanısıra, Türkiye tarımında yasaklı pestisit kullanılıp kullanılmadığını kontrol edebileceğimiz bir yer daha var.
Avrupa Birliği ülkeleri ithal ettikleri gıda ürünlerinde kontrol amacıyla laboratuvar analizleri yapıyor. Analizler sonucunda eğer uygunsuz bir durum tespit edilirse elde edilen sonuçlar bir internet sitesine kaydediliyor. İnternet sitesi Gıda ve Yem Hızlı Alarm Sistemi (RASFF – the Rapid Alert System for Food and Feed) adını taşıyor.
RASSF sistemindeki kayıtlar vatandaş erişimine açık, dolayısıyla siteye girip Türkiye’den gönderilen gıda ürünlerinde ne gibi uygunsuzlukların tespit edildiğini görmek mümkün.
Kullanımı devam eden yasaklı pestisitler
RASSF sistemine girerek 01 Ocak 2010 ile 09 Ağustos 2019 tarihleri arasındaki kayıtlar gözden geçirildiğinde Türkiye’den gönderilen gıda ürünlerinde pestisit kalıntıları nedeniyle siteye kaydedilen 722 adet kayıt olduğu görülecektir.
Bu kayıtlar Tarım ve Orman Bakanlığı’nın yasaklı pestisit listesi ile birlikte dikkatle gözden geçirildiğinde tarımda kullanılması yasak çok sayıda pestisitin Türkiye’den gönderilen gıda ürünlerinde tespit edildiği görülecektir. Bir başka deyişle kullanılması yıllar önce yasaklanmış olmasına rağmen Türkiye tarımında pek çok pestisit hala kullanılıyor.
Aşağıdaki tabloda yer alan pestisitler Tarım ve Orman Bakanlığı’nın yasaklı pestisit listesinde yer alan pestisitlerdir. Okurlara kolaylık sağlamak için yasaklama tarihini de listede belirttim.
Carbendazim Rusya ve Suudi Arabistan’a ihraç edilen ürünlerde sıklıkla tespit edilmişti. Omethoate Suudi Arabistan’a 2019 yılı içinde ihraç edilen çeşitli gıda ürünlerinde tespit edilen bir yasaklı pestisitti. Omethoate’ın RASSF kayıtlarında da yer aldığı görülüyor. Diğer pestisitler ise Avrupa Birliği ülkelerine ihraç edilen gıda ürünlerinde tespit edilen ve RASSF sistemine kayıt düşülen pestisitler.
* Görseli büyütmek için üstüne tıklayın
Elde mevcut kısıtlı bilgilerden yola çıkarak kullanılması yasak olmasına rağmen tarımsal üretimde çok sayıda pestisitin hala kullanıldığını söyleyebiliriz. Bu durumun halk sağlığı ama özellikle de bebek ve çocuk sağlığı ve doğal hayatta yaşayan diğer canlı türleri için çeşitli riskler içerdiği de aşikârdır. (BŞ/EKN)
TIKLAYIN - Rusya Sayesinde Fark Ettiğimiz Carbendazim Sorunu
TIKLAYIN - Rusya’dan Geri Dönen Gıdalardaki Pestisit ve Metabolit Kalıntıları
TIKLAYIN - Kullanılması Yasak Pestisitler Tarımda Hala Kullanılıyor
